Cho đại lý thuế làm dịch vụ kế toán?

Mở cửa tăng “chất” cho dịch vụ thuế

Theo quan điểm của Bộ Tài chính, việc bổ sung quy định cho phép các đại lý thuế được cung cấp dịch vụ kế toán cho các công ty nhỏ và siêu nhỏ sẽ tạo ra sức hút đối với mô hình DN đại lý thuế. Bởi hiện nay, mặc dù đã có khoảng gần 4.000 cá nhân được Tổng cục Thuế cấp chứng chỉ hành nghề, nhưng tính đến tháng 7/2018 mới chỉ có 460 DN đại lý thuế hoạt động trên cả nước với khoảng trên 1.100 nhân viên.

Các đại lý thuế hiện nay được xem là “cánh tay nối dài” của ngành thuế

Sở dĩ chỉ có dưới 30% người được cấp chứng chỉ hành nghề mở ra các DN đại lý thuế, vì theo quy định hiện hành, phạm vi hoạt động của dịch vụ đại lý thuế chỉ bó hẹp trong lĩnh vực tư vấn thuế mà không được thực hiện các dịch vụ liên quan khác như kế toán. Điều này, theo Tổng cục Thuế là tạo ra lãng phí lớn về nhân sự ngành thuế; đồng thời ẩn chứa nghịch lý thị trường, dẫn tới không kích thích được hoạt động tạo thuận lợi cho các công ty nhỏ và siêu nhỏ tiết giảm chi phí.

Theo phân tích của bà Nguyễn Thị Cúc - Chủ tịch Hội Tư vấn thuế Việt Nam, hiện nay số lượng công ty nhỏ và siêu nhỏ trên cả nước ước khoảng trên 520.000 đơn vị. Hầu hết các đơn vị này có chế độ hạch toán kế toán không phức tạp, chỉ với khoảng 7 tài khoản trong hệ thống kế toán. Trong khi đó, số lượng các công ty làm dịch vụ kế toán đủ điều kiện hành nghề đến thời điểm này mới chỉ ở mức hơn 120 DN, chủ yếu phân bố ở các thành phố lớn.

Vì vậy, việc bổ sung quy định cho phép các đại lý thuế được làm dịch vụ kế toán sẽ khiến cho nguồn cung cấp dịch vụ kế toán tăng lên. Từ đó giúp các công ty nhỏ và siêu nhỏ có nhiều lựa chọn trong việc tìm đơn vị hỗ trợ các hoạt động kế toán và báo cáo tài chính. Việc này thúc đẩy sự minh bạch về tài chính ở khối công ty nhỏ, giúp các đơn vị này dễ tiếp cận nguồn vốn vay ngân hàng và các nguồn đầu tư từ xã hội.

Ngoài ra, theo bà Nguyễn Thị Thúy Nga - Chủ tịch Công ty TNHH Tư vấn tài chính và kế toán FAC, việc cho phép các đại lý thuế được cung cấp dịch vụ kế toán sẽ giúp các công ty nhỏ và siêu nhỏ tiết kiệm đáng kể chi phí thuê ngoài. Bởi qua ghi nhận từ thị trường, bà Nga cho rằng hiện nay 90% các DN đang hoạt động là các công ty nhỏ và siêu nhỏ nên không đủ chi phí để cùng một lúc trả cho cả 2 dịch vụ kế toán và tư vấn thuế.

“Rất nhiều DN hiện nay thuê sinh viên kế toán chưa có kinh nghiệm làm việc bán thời gian. Nhiều trường hợp các kế toán bán thời gian, làm việc không chuyên dẫn tới sai phạm. Khi chúng tôi tư vấn thuế thì lại phải hỗ trợ DN làm lại các báo cáo kế toán, nhưng vì không được phép cung cấp dịch vụ làm kế toán cho DN nên chỉ có thể hỗ trợ “chui” tạo điều kiện cho DN tiếp tục hoạt động”, bà Nga nói.

Lo chồng chéo luật và xung đột lợi ích

Trái ngược với quan điểm của Bộ Tài chính và các công ty hành nghề đại lý thuế, Hội Kế toán và Kiểm toán Việt Nam cho rằng, việc cho phép các đại lý thuế cung cấp dịch vụ kế toán cho các công ty nhỏ và siêu nhỏ là không phù hợp. Bởi hiện nay dịch vụ kế toán là một loại dịch vụ có điều kiện đã được quy định tại Luật Kế toán số 88/2015/QH13. Nếu cho phép đại lý thuế được cung cấp dịch vụ này thì sẽ xung đột với các quy định tại Luật Kế toán số 88/2015/QH13, phá vỡ mối quan hệ giữa các luật và tính thống nhất trong hệ thống pháp luật của Việt Nam.

Các chuyên gia của Hội Kế toán và Kiểm toán Việt Nam cho rằng, hiện nay những trường hợp được dự thi để lấy chứng chỉ kế toán viên bắt buộc phải tốt nghiệp cử nhân chuyên ngành kế toán, kiểm toán hoặc tài chính. Nội dung, trình độ bài thi để lấy chứng chỉ kế toán viên và chứng chỉ hành nghề đại lý thuế cũng có sự khác nhau. Trong khi muốn lấy được chứng chỉ kế toán viên phải thi 4 môn (Luật Kinh tế, Luật DN, Kế toán, Tài chính và thuế) với trình độ nâng cao, còn với chứng chỉ đại lý thuế chỉ phải thi một hoặc hai môn với trình độ cao đẳng.

Ông Đặng Văn Thanh - Chủ tịch Hội Kế toán và Kiểm toán Việt Nam cho rằng, nếu Bộ Tài chính vẫn giữ quy định cho phép các đại lý thuế được làm dịch vụ kế toán thì sẽ tạo sự cạnh tranh không lành mạnh trong nền kinh tế. Bởi hiện nay những DN hành nghề kế toán - kiểm toán muốn cung cấp các dịch vụ về thuế thì phải có chứng chỉ đại lý thuế và phải đăng ký với cơ quan thuế theo quy định của pháp luật. Vì vậy, nếu các DN đại lý thuế muốn cung cấp dịch vụ kế toán thì cũng phải đáp ứng đầy đủ các điều kiện quy định tại Luật Kế toán như vậy mới tạo ra sự công bằng trên thị trường.

Đứng từ phía DN, ông Lê Văn Quang - chủ một DNTN hoạt động trong lĩnh vực sản xuất đồ gỗ xuất khẩu tại Quận 2 (TP.HCM) cho rằng, việc tranh cãi xem đại lý thuế có được làm dịch vụ kế toán hay không, đối với phía cộng đồng DN là không cần thiết. Bởi thực tế hiện nay, mặc dù theo quy định thì các đại lý thuế không được cung cấp dịch vụ kế toán, nhưng trên thị trường vẫn có rất nhiều DN vừa cung cấp dịch vụ kế toán vừa cung cấp dịch vụ về thuế trọn gói.

“Các đại lý thuế có năng lực thì họ có thể nhận làm cả kế toán đó là chuyện bình thường. Còn việc họ làm thế nào để có đủ các giấy phép hành nghề kế toán không liên quan đến các DN. Nên tôi nghĩ tranh cãi ở đây chủ yếu là do xung đột lợi ích giữa các DN làm kế toán và các DN làm đại lý thuế. Còn ở phía DN thì đơn vị nào làm ăn uy tín, giá cả dịch vụ tốt thì họ sẽ chọn lựa thôi – ông Quang chia sẻ.