Chống hàng giả, gian lận thương mại: Cần sự thống nhất của hệ thống pháp luật
TP.HCM: Tạm giữ hơn 15.000 sản phẩm nước hoa, mỹ phẩm nghi giả |
Tại Hội thảo “Nâng cao hiệu quả công tác đấu tranh chống buôn lậu, hàng giả và gian lận thương mại - Phát triển thị trường trong hội nhập quốc tế”, vừa được tổ chức, ông Đàm Thanh Thế - Chánh Văn phòng thường trực BCĐ 389 quốc gia cho biết, trong giai đoạn từ 2014-2018, lực lượng 389 đã xử lý 1.057.000 vụ liên quan đến buôn lậu, hàng giả, hàng nhái, gian lận thương mại, vi phạm sở hữu trí tuệ; thu nộp ngân sách hơn 91 nghìn tỷ đồng.
Kết hợp hài hòa lợi ích giữa DN, nhà nước và người tiêu dùng mới tạo được môi trường kinh doanh ổn định để phát triển |
Riêng năm 2018, theo ông Trần Hữu Linh - Tổng cục trưởng Tổng cục QLTT (Bộ Công thương), lực lượng QLTT đã phát hiện, xử lý gần 92 nghìn vụ vi phạm, thu nộp ngân sách trên 490 tỷ đồng; ước trị giá hàng tịch thu chưa bán gần 93 tỷ đồng. Tuy nhiên, kết quả đạt được vẫn chưa tương xứng tình hình thực tế, chưa đáp ứng mong muốn của Chính phủ và kỳ vọng của người dân.
Điều tra của các cơ quan chức năng, cho thấy hoạt động của các đối tượng buôn lậu diễn ra với nhiều phương thức, thủ đoạn như: hợp thức hóa theo hình thức quay vòng chứng từ, hóa đơn, sử dụng hóa đơn bất hợp pháp. Phương thức vận chuyển hàng lậu, hàng cấm có thay đổi so với các năm trước, theo đó, thay vì tập kết trên xe có tải trọng lớn, hiện nay các đối tượng xé lẻ hàng hóa, vận chuyển bằng xe mô tô, xe khách, xe có tải trọng nhẹ từ biên giới đưa vào nội địa tiêu thụ.
Trong khi đó, tình trạng sản xuất, buôn bán hàng giả, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ tiếp với các thủ đoạn ngày càng tinh vi. Hàng giả, hàng vi phạm sở hữu trí tuệ còn được sản xuất ở nước ngoài, sau đó đưa vào tiêu thụ trong nước bằng nhiều hình thức khác nhau, chủ yếu qua đường tiểu ngạch, nhập lậu, nhất là hàng hóa của các thương hiệu nổi tiếng như: Nike, Adidas, Lacoste, Louis Vuitton, Gucci, Lancome, Apple… Các đối tượng bị kiểm tra hầu hết tái phạm nhiều lần, mặc dù đã bị xử phạt và ký cam kết nhưng do lợi nhuận cao, hình thức xử phạt còn nhẹ, sự phối hợp kiểm tra, xử lý chưa đồng bộ, công tác quản lý của các trung tâm thương mại, ban quản lý các chợ chưa quyết liệt, chặt chẽ dẫn đến vẫn còn tình trạng hàng giả, hàng vi phạm sở hữu trí tuệ được bày bán.
Đặc biệt, các mặt hàng thời trang, mỹ phẩm, thực phẩm chức năng... được bày bán công khai, tràn lan trên các website thương mại điện tử và trên mạng xã hội gây khó khăn cho các cơ quan chức năng trong việc phát hiện nơi kinh doanh hoặc kho chứa trữ hàng hóa của các đối tượng này để xử lý.
Dù đánh giá cao những kết quả đạt được, song ông Nguyễn Đức Kiên - Phó Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội cho biết, hiện nay nhận thức trong xây dựng pháp luật về hàng giả, gian lận thương mại vẫn còn chưa có sự thống nhất trong bối cảnh hội nhập, tương thích với thông lệ quốc tế. Ở Việt Nam chưa có luật riêng về chống buôn lậu, hàng giả, vi phạm sở hữu trí tuệ, mà nằm rải rác ở các văn bản khác nhau đã gây khó khăn cho lực lượng chức năng trong thực thi pháp luật. Đơn cử như chưa phân định rõ khái niệm về gian lận thương mại với khái niệm buôn lậu. Khung hình phạt đối với buôn lậu đặt ra trong hệ thống pháp luật còn hạn chế.
Vì vậy, ông Kiên cũng cho biết, Quốc hội sẽ tiếp tục xem xét các ý kiến, kiến nghị của các cơ quan chức năng để sửa đổi, bổ sung các văn bản pháp quy phù hợp bối cảnh mới. Tuy nhiên, trong bối cảnh Việt Nam đang thực hiện nhiều hiệp định thương mại tự do (FTA) với quốc tế, lực lượng QLTT cần chủ động xây dựng các kế hoạch đấu tranh sát thực tiễn, tăng cường giám sát hoạt động TMĐT, chủ động tuyên truyền cho DN và người dân về hàng gian, hàng giả… Các DN muốn bảo vệ mình cần chủ động cung cấp thông tin cho các cơ quan quản lý nhà nước. Kết hợp hài hòa lợi ích giữa DN, nhà nước và người tiêu dùng mới tạo được môi trường kinh doanh ổn định để phát triển.