Hiểm hoạ ủ mít bằng… hóa chất
Mít chín “siêu tốc”
Huyện Krông Pắk và Ea Kar tỉnh Đăk Lăk được xem là thủ phủ của mít. Hàng ngày, từ 2 huyện này hàng chục tấn nguyên liệu làm mít sấy được xuất vào các nhà máy. Để có khối lượng mít khổng lồ cung cấp cho nhà máy, các chủ vựa tại đây thu mua cả mít non, chưa có mùi thơm rồi bất chấp những nguy hiểm từ hóa chất, dùng các loại thuốc kích thích không đảm bảo an toàn để ép chín mít non thành mít chín, mùi thơm ngào ngạt đem bán cho các nhà máy làm mít sấy.
Hóa chất được người dân sử dụng ép chín mít non |
Tại nhà xưởng ọp ẹp, rộng chưa đầy 30m2 của ông N.V.B (xã Ea Đar, huyện Ea Kar), mùi mít và mùi hôi thối ô nhiễm vây lấy hàng chục hộ dân sống lân cận. Xưởng nhỏ nhưng chứa đến vài tấn mít nằm ngổn ngang trên mặt sàn bụi bặm. Ngay khu vực chế biến tách mít, mùi hôi thối từ phế phẩm của mít để lâu ngày hòa với mùi đất ẩm mốc, tạp chất bốc lên nồng nặc.
Thế nhưng, gần chục công nhân vẫn ngồi ngang nhiên lột mít. Dụng cụ lột mít như rổ, dao, bịch ni lông ngả màu đen ngòm, ruồi nhặng dày đặc. Không bao tay, không khẩu trang, không đồ bảo hộ, dường như mọi người đã quá quen với môi trường làm việc… siêu bẩn này.
Theo ông N.V.B, kinh doanh mít khó nhất là chờ cả tấn mít chín tập trung một lúc để thuê công nhân lột. Nếu chờ mít chín theo tự nhiên thì người kinh doanh như ông sẽ không có lời, cũng không đủ nguyên liệu đáp ứng cho thị trường. “Thuốc kích thích được xem là “chìa khóa” của nghề mít, không có nó thì không thể nào sống được với nghề!”, ông N.V.B khẳng định.
Thông thường, một quả mít chín tự nhiên phải mất vài ngày, nhưng nhờ có thuốc kích thích, mít chín nhanh, chín đều và đẹp, lại không bị đắng. Gia đình ông N.V.B có thâm niên hàng chục năm làm mít nên biết rất rõ từng loại hóa chất dùng thúc mít chín đảm bảo trái không sượng, không thối rữa.
Theo anh T.M, chủ một xưởng mít ở thị trấn Ea Kar, huyện Ea Kar, có 3 cách được các chủ vựa áp dụng ép mít chín: Nếu số lượng mít trái nhiều, chủ vựa sẽ pha hóa chất với nước rồi tưới đều lên đống mít trái, sau đó đậy bạt ni lông ủ. Nếu là từng trái thì đưa hóa chất vào xi-lanh hoặc vào chai nhựa, dùng dùi đâm thủng một lỗ nhỏ ở cuống của trái mít rồi đổ thuốc kích thích vào trong cuống hoặc dùng dao khoét một lỗ nhỏ ở bất cứ vị trí nào của trái mít, rồi đổ trực tiếp hóa chất vào trong trái. Mít trái được bơm hóa chất, sau 24 giờ sẽ chuyển mùi, mềm hơn, đồng loạt chín bất kể trái còn xanh non.
Thông thường, chủ cơ sở chế biến mít dùng tới ba loại hóa chất để mít non biến thành mít chín. Hóa chất thứ nhất có màu vàng, được bán phổ biến ở các cửa hàng thuốc bảo vệ thực vật, loại này ít được sử dụng vì mít lâu chín và làm cho mít bị đắng. Nếu dùng, mỗi trái bơm từ 15ml đến 20ml tùy trọng lượng.
Loại thứ hai là dung dịch màu trắng, công dụng tương tự loại thứ nhất. Loại thứ ba có nguồn gốc từ Trung Quốc công dụng mạnh hơn, được nhiều người sử dụng. Loại thuốc này mỗi tuýp có 20 ống nhỏ như ngón tay út, có dạng nước màu trắng, mỗi trái nhỏ từ 2 - 3 giọt là đủ chín.
Với công thức mít non, xanh đi kèm với hóa chất, thì hàng ngày, từ các vựa mít xuất ra hàng chục tấn mít “ngậm” hóa chất để chế biến thành mít sấy cung ứng cho người tiêu dùng.
Sử dụng tràn lan
Để tìm mua hóa chất ép chín mít, chúng tôi được người dân giới thiệu đến cửa hàng thuốc bảo vệ thực vật Bích Đào và Thanh Xuân ở thị trấn Ea Kar, huyện Ea Kar. Tại cửa hàng Bích Đào, khi chúng tôi hỏi mua thuốc thúc mít loại ống nước hóa chất Trung Quốc.
Mặc dù, thông báo đã hết hàng, nhưng chủ cửa hàng lại giới thiệu loại thuốc màu vàng cũng cho hiệu quả không kém cùng lời nói nhỏ: “Loại hóa chất Trung Quốc là hàng cấm, dùng loại này độc hại lắm”.
Tuy nhiên, theo anh T.M, ngày thường anh vẫn hay mua thuốc ép chín mít tại Bích Đào, cửa hàng vẫn bán ầm ầm. “Chắc thấy người lạ, họ không dám bán đâu, loại đó bị cấm bán mà”, anh T.M nói.
Ông Trịnh Tiến Bộ, Trưởng phòng Trồng trọt, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Đăk Lăk cho biết, các hóa chất mà người dân dùng là hóa chất HPC-97 HXN và loại EDO ETHEPHON thuộc sự quản lý của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn.
Được biết, HPC-97-HXN không có trong danh mục thuốc bảo vệ thực vật được phép sử dụng tại Việt Nam (theo Thông tư số 10/2012/TT-BNNPTNT ngày 22/2/2012 của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn).
Bà Nguyễn Thị Phương Lan, Chủ tịch Hội Bảo vệ người tiêu dùng Đăk Lăk cho biết, việc thúc mít chín bằng các loại hóa chất không rõ nguồn gốc, đặc biệt là loại hóa chất có nguồn gốc từ Trung Quốc bằng hình thức bơm, chích trực tiếp vào trong trái mít đe dọa trực tiếp đến sức khỏe người tiêu dùng.
Người tiêu dùng ăn phải sản phẩm có loại thuốc này rất dễ bị kích ứng da gây mẩn ngứa. Còn khi ngấm vào cơ thể với lượng lớn sẽ gây hôn mê, nguy hiểm đến tính mạng.