Quặng tặc hoành hành

Thời gian gần đây, tình trạng khai thác quặng thiếc trái phép lại tiếp tục tái diễn tại một số khu vực thuộc xã Châu Tiến, Châu Hồng, Châu Thành và Liên Hợp… (Quỳ Hợp, Nghệ An). Vấn nạn này không chỉ làm thất thoát tài nguyên quốc gia, gây ô nhiễm môi trường mà còn tiềm ẩn nhiều nguy cơ...

Khai thác quặng trái phép ở Quỳ Hợp

Để “mục sở thị” việc khai thác quặng trái phép, chúng tôi quyết định hành trình lên khu vực Suối Bắc. Sau khoảng 1 giờ đồng hồ đi bộ, vượt qua những con dốc dựng đứng, trơn trượt chúng tôi mới tiếp cận được khu vực khai thác quặng trái phép. Từ xa, đã nghe tiếng máy nổ inh ỏi, hàng chục quặng tặc đang hì hục làm việc. Người đào, kẻ đãi, người cầm vòi phun nước xịt từng mảng lớn đất quặng... nhộn nhịp như một công trường.

Thấy có người lạ, nhiều người dừng tay, ném ánh mắt dò xét về chúng tôi. Qua tìm hiểu, được biết đây là khu vực khai thác của một “trùm” tên C., ở xã Tam Hợp. “Chúng tôi được thuê vào khai thác ở đây với tiền công từ 200 đến 300 nghìn đồng/ngày. Chủ yếu là khai thác bằng cách đào hầm, sau đó kéo lên mặt đất để đãi quặng” - một “phu” quặng tên Châu, người Phú Lương (Thái Nguyên) cho biết như vậy.

Khu vực đang khai thác trái phép nói trên trước đây vốn là mỏ khai thác của một công ty được nhà nước cấp phép. Khi mỏ hết hạn bỏ hoang, các đối tượng khai thác quặng trái phép lợi dụng không ai quản lý, địa hình hiểm trở, núi cao, xa trung tâm… đưa máy móc vào khai thác “chui”. Cũng theo một số “phu” quặng ở đây, ngoài điểm mỏ này, ông chủ của họ còn đang tổ chức khai thác trái phép ở 3 điểm nữa…

Cách Suối Bắc khoảng 10km, ngược theo tỉnh lộ 532, chúng tôi sang địa bàn xã Châu Tiến. Tại khu vực giáp ranh giữa Châu Tiến và Liên Hợp cũng xuất hiện một tốp người đang khai thác quặng trái phép ngay sát khu dân cư. Khu vực này do một người tên Luyến, trú thị trấn Quỳ Hợp đứng ra tổ chức khai thác. Trước đây, do bị lực lượng chức năng đẩy đuổi, nên ở đây tạm lắng được một thời gian.

Tuy nhiên, sau dịp tết Giáp Ngọ 2014, một số đối tượng lại lén lút đưa người vào khai thác. Khu vực nói trên nằm sát một quả đồi, nhưng chỉ cách khu dân cư chưa đầy 100m. Có khoảng 5-7 công nhân đang tiến hành đào đãi lộ thiên, quan sát chúng tôi thấy phía sau những tấm bạt mà các đối tượng dùng để che chắn là một cái hang sâu hun hút có một dây cáp dẫn xuống phía dưới hang.

Ông Vi Đình Anh, ở xã Liên Hợp cho biết, khu vực này chưa được cơ quan chức năng cấp phép cho tổ chức hay cá nhân nào. Thế nhưng, nhiều năm nay đã bị khai thác một cách nham nhở. Chính quyền xã và đoàn công tác của huyện Quỳ Hợp có vào kiểm tra, xử lý chỉ được một thời gian, rồi lại tiếp tục tái diễn.

Khi lực lượng chức năng rút đi, quặng tặc lại quay vào tiếp tục hoạt động. Cũng cần phải nói thêm rằng, ở đây có những hầm hố khai thác trái phép được đào rất sâu vào lòng đất đến hàng vài trăm mét nhưng chỉ chằng chống hết sức sơ sài, không đảm bảo an toàn nên nguy cơ sập hầm, gây tai nạn chết người…

Trước sự ngang nhiên của các đối tượng, xem thường kỷ cương pháp luật. Chúng tôi đặt câu hỏi về trách nhiệm của chính quyền địa phương, song không có câu trả lời thỏa đáng. Ông Hoàng Quang Tiệp, Chủ tịch UBND xã Châu Tiến giải thích theo một “điệp khúc cũ”, nạn khai thác khoáng sản trái phép trên địa bàn chúng tôi đã xử lý rất mạnh tay, nên có giảm hơn trước rất nhiều.

Tuy nhiên, do địa bàn rộng, núi non hiểm trở, lại là địa phương có nhiều khoáng sản. Trong khi, lực lượng cũng như quyền hạn của chính quyền có hạn nên không thể kiểm soát hết tình hình.

Mới đây, để lập lại kỷ cương, chấn chỉnh nạn khai thác khoáng sản trái phép trên địa bàn, UBND huyện Quỳ Hợp đã thành lập đoàn liên ngành. Từ đầu năm 2014 đến nay, đoàn đã liên tiếp phát hiện và bắt giữ nhiều vụ khai thác, vận chuyển quặng trái phép. Điển hình vào ngày 15/1/2014, tại mỏ Á Châu ở xã Châu Quang, đoàn đã phát hiện, ngăn chặn một nhóm khai thác quặng thiếc trái phép do đối tượng Mai Văn Lượng cầm đầu. Thu giữ tại hiện trường máy múc và hơn 150 kg quặng thiếc chưa kịp tẩu tán…

Theo ông Vi Thanh Tường, Phó chủ tịch UBND huyện Quỳ Hợp, để đấu tranh ngăn chặn dứt điểm tình trạng khai thác khoáng sản trái phép tại các khu mỏ trên địa bàn, trong thời gian tới huyện sẽ tập trung lực lượng, tăng cường đẩy mạnh công tác tuyên truyền về Luật Khoáng sản, Luật Tài nguyên môi trường, những tác hại do việc khai thác khoáng sản trái phép gây ra…

Bên cạnh đó, cơ quan chức năng sẽ tiến hành kiểm tra ở các mỏ trên địa bàn, kịp thời phát hiện và xử lý nghiêm những trường hợp vi phạm.

Bài và ảnh Thành Vinh