Sẽ siết chặt đầu tư công
Ngân sách và chuyện chọn món tôm hùm | |
Đầu tư công vẫn chờ giải pháp căn cơ |
Nhiều chuyên gia kinh tế kỳ vọng tái cơ cấu đầu tư công năm 2016 sẽ chuyển biến mạnh, bởi NSNN không còn nhiều để tiếp tục cho vay các dự án dàn trải và không nằm trong quy hoạch. Đó cũng là một trong những nội dung của Chương trình tổng thể của Chính phủ về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí năm 2016 vừa được ban hành tại Quyết định số 253/QĐ-TTg ngày 17/2/2016.
Tái cơ cấu đầu tư công kỳ vọng sẽ có chuyển biến lớn khi Chính phủ đặt ra hàng loạt giải pháp mạnh như: tăng cường thanh tra, kiểm tra, giám sát đối với tất cả các khâu trong quá trình đầu tư; bảo đảm công khai, minh bạch trong đấu thầu thông qua tăng cường đấu thầu rộng rãi, công khai, hạn chế tối đa việc chỉ định thầu các dự án đầu tư.
Nhiều ý kiến đề nghị Chính phủ dừng tuyệt đối xây dựng các dự án không thật cần thiết, không trực tiếp phục vụ phát triển kinh tế-xã hội |
Các dự án không nằm trong quy hoạch, kế hoạch được cấp có thẩm quyền phê duyệt sẽ tiến hành rà soát cắt giảm 100%. Các dự án đã được cấp phép đầu tư nhưng quá thời hạn quy định không triển khai thực hiện theo cam kết hoặc theo giấy phép sẽ bị thu hồi. Đồng thời, sẽ cắt giảm, tạm dừng các hạng mục công trình chưa thực sự cần thiết hoặc hiệu quả đầu tư thấp; không để phát sinh thêm và xử lý dứt điểm nợ đọng xây dựng cơ bản.
Chính phủ cũng đặt mục tiêu phấn đấu đảm bảo 100% việc phân bổ vốn đầu tư công tuân thủ nguyên tắc, tiêu chí, định mức phân bổ vốn đầu tư công do cấp có thẩm quyền quyết định.
Trong đó, tập trung bố trí vốn đầu tư công để hoàn thành và đẩy nhanh tiến độ thực hiện chương trình, dự án quan trọng quốc gia, chương trình, dự án trọng điểm có ý nghĩa lớn đối với phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, của các cấp, các ngành; hoàn trả các khoản vốn NSNN ứng trước kế hoạch, các khoản vốn vay ngân sách địa phương đúng nguồn và đúng mục tiêu.
Đồng thời chống lãng phí, nâng cao chất lượng công tác khảo sát, thiết kế, giải pháp thi công, thẩm định dự án để phấn đấu tiết kiệm từ 10% đến 15% tổng mức đầu tư.
Quyết định cũng đã nêu rõ yêu cầu cắt giảm 100% việc tổ chức lễ động thổ, lễ khởi công, khánh thành các công trình xây dựng cơ bản, trừ các công trình quan trọng quốc gia…
Những mục tiêu này đang hướng vào công cuộc tái cơ cấu đầu tư công đã trải qua hơn 4 năm trầy trật. Một trong những mục tiêu quan trọng hướng đến là giảm thất thoát lãng phí, nâng cao hiệu quả đầu tư công để mỗi đồng tiền thuế của dân đều được sử dụng đúng mục đích. Song, đến nay, việc này vẫn chưa đạt hiệu quả mong muốn.
Có ý kiến cho rằng, thoạt nhìn thì tưởng đầu tư công đang có chuyển biến do thực hiện tái cơ cấu. Nhưng thực ra, chỉ vì ít tiền nên mới thế, chứ không phải do chủ động điều chỉnh cho hiệu quả.
Ý kiến khác lại cho rằng, thực tế tuy có một số động thái tích cực, nhưng những căn bệnh cũ trong đầu tư từ NSNN hầu như chưa có chuyển biến, cơ chế xin -cho vẫn tồn tại dưới những hình thức khác nhau; tình trạng lãng phí, thất thoát vốn chưa có dấu hiệu giảm; nhiều công trình có quy mô lớn bị đội vốn ở mức cao so với dự toán ban đầu; nhiều công trình hạ tầng bị hư hỏng ngay sau khánh thành.
Vấn đề này đã được Phó chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Quốc hội Nguyễn Văn Phúc đặt câu hỏi với Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Bùi Quang Vinh ngay tại phiên chất vấn kỳ họp Quốc hội vừa diễn ra rằng, liệu có thể tính toán định lượng được những thất thoát, lãng phí vẫn còn nghiêm trọng trong việc quản lý, sử dụng các nguồn lực của nền kinh tế, nhất là thất thoát, lãng phí trong đầu tư xây dựng công trình sử dụng vốn Nhà nước? Và có thể, ước tính được những thất thoát, lãng phí đó chiếm bao nhiêu phần trăm GDP, từ năm 2011 đến nay hay không?
Bộ trưởng Bùi Quang Vinh thừa nhận, Quốc hội, Chính phủ, các địa phương đã và đang tích cực vào cuộc để ngăn chặn một cách quyết liệt, nhưng thất thoát, lãng phí trong đầu tư xây dựng các công trình sử dụng vốn Nhà nước vẫn còn nghiêm trọng, chưa kiềm chế được.
Trong bối cảnh NSNN năm 2016 khó khăn, chắc chắn Chính phủ sẽ “mạnh tay” hơn trong quản lý đầu tư công. Tuy nhiên, quá trình này liệu có chuyển biến mạnh hay không vẫn đang là một thách thức lớn. Nhiều ý kiến đề nghị Chính phủ dừng tuyệt đối xây dựng các dự án không thật cần thiết, không trực tiếp phục vụ phát triển kinh tế-xã hội. Cùng với đó, cần thể hiện rõ định hướng tích cực này khi trình các kế hoạch 5 năm về kinh tế-xã hội, tài chính công, đầu tư công, về nợ công để Quốc hội xem xét quyết định tại kỳ họp cuối cùng của Quốc hội khóa XIII vào tháng 3 tới.