Trên những hành trình tưởng niệm

Một khoảnh khắc bất chợt, khi dòng người bước lên phía đài tưởng niệm, bắt gặp dáng cao cao của Tổng giám đốc Phan Đức Tú đứng trầm mặc suy tư bên tấm đá nhỏ nằm khiêm nhường bên lối đi, bia đề những dòng thơ thao thiết: “Mười bát nhang hương cắm thế đủ rồi/ Còn hương nữa hãy dành phần cho đất/ Ngã xuống nơi này đâu chỉ có chúng tôi/ Bao xương máu mới làm nên Đồng Lộc/ Lòng tưởng nhớ xin chia đều khắp/ Như cỏ trong thung như nắng trên đồi” (Vương Trọng).

TGĐ và đoàn hành hương của BIDV dâng hương tại đài tưởng niệm trên đường 20A Quyết Thắng Quảng Bình

Anh nói, “Vương Trọng như nói hộ lòng chúng ta, lòng tưởng nhớ xin chia đều khắp… Và, đó là lý do vì sao hàng năm BIDV đều tổ chức 2-3 chuyến hành hương trên khắp mọi nẻo đất nước để thể hiện lòng tưởng nhớ ghi ơn vô bờ đối với những anh hùng liệt sĩ đã hy sinh. Chúng ta tưởng nhớ ghi ơn, nhưng chưa bao giờ là đủ.

Đoàn hành hương tưởng niệm các anh hùng liệt sĩ xuất phát từ trụ sở BIDV 35 Hàng Vôi, khi mà dự báo thời tiết đã cảnh báo về cơn bão số hai sắp đổ bộ, dù ngay lúc ấy, nắng vẫn lung linh thắp lửa trên những vòm xanh Hà Nội. Trung Kiên, chàng trai có giọng nói đặc biệt cuốn hút, thông báo với toàn đoàn lộ trình chuyến hành hương qua những khu tưởng niệm nằm rải rác trên dọc con đường Trường Sơn huyền thoại và thành cổ Quảng Trị.

Nơi đoàn tưởng niệm hành lễ đầu tiên là tượng đài Bác ở Thành phố Vinh. Bóng Bác lồng lộng in trên bầu trời cao xanh vời vợi giữa một vùng quảng trường thênh thang, có kiến trúc mang nhiều nét làm liên tưởng đến Quảng trường Ba Đình Hà Nội. Đón tiếp chúng tôi là những gương mặt tươi vui của những chàng trai cô gái BIDV chi nhánh Vinh. Tôi hỏi một bạn gái BIDV, em có hay đến quảng trường Hồ Chí Minh không?

Có chứ chị, cứ tối tối, nơi đây đông nghịt người tới ngắm tượng đài Bác, hóng gió và thả bộ trên quảng trường chăng đèn hoa rực rỡ. Em cũng thường hay cùng gia đình và các cháu bé đến đây, chị ạ! Cứ như em kể, thì tôi không ngạc nhiên khi được biết con số thống kê sơ bộ là hàng năm có khoảng 33 triệu lượt người đến quảng trường Hồ Chí Minh để tưởng nhớ và vui chơi dưới chân tượng đài Bác!

Thành kính dâng hoa dưới chân tượng đài Bác ở Thành phố Vinh

Từ chân tượng đài Bác ở Thành Vinh, đoàn hành hương tiếp tục hướng về khu tưởng niệm Truông Bồn. “Trong những năm tháng chiến tranh, trên tuyến đường chiến lược 15A, Truông Bồn là điểm nút giao thông đặc biệt quan trọng, từ đây, một ngả rẽ về bến phà Linh Cảm, Hà Tĩnh; một ngả đi về thành phố Vinh, qua phà Bến Thủy vào Ngã ba Đồng Lộc. Đây là huyết mạch giao thông quan trọng để vận chuyển nhân tài, vật lực chi viện cho chiến trường miền Nam…

Do đó, ta giữ đường quyết liệt, địch chống phá điên cuồng hung bạo. Truông Bồn chính là cái rốn hứng bom, vì thế được gọi là tọa độ chết. 1240 liệt sĩ đã nằm xuống trên mảnh đất này…”. Trong khi phái đoàn đang tiến về phía đài tưởng niệm, anh Tú vừa đi vừa thuyết minh với chúng tôi về lịch sử bi hùng nơi đây. Dường như nhận thấy sự ngạc nhiên của tôi, anh Nguyễn Việt Hà - Giám đốc Ban Thương hiệu & Quan hệ công chúng BIDV giải thích: Tổng giám đốc là người gốc xứ Nghệ nên anh ấy rất am hiểu lịch sử mảnh đất này.

Xuyên qua ngày nắng hanh hao trước bão, xuyên qua ngày mưa gió lồng lộng trong khi cơn bão số hai đang dịch chuyển, đoàn tưởng niệm các anh hùng liệt sĩ vẫn tiếp tục hành trình trong niềm thành kính lặng lẽ, dù không ai nói ra lời.

Trên hành trình tràn đầy xúc cảm, tràn đầy những cung bậc khác biệt của trời đất vần vũ, chúng tôi được bồi đắp, được nghe kể rất nhiều những huyền thoại linh thiêng về sự hiện diện của những linh hồn liệt sĩ. Ngã ba Đồng Lộc (Hà Tĩnh) hiển linh các chị với hương bồ kết và tiếng hát giữa ngàn cây. Hang 8 cô - nơi tưởng niệm các liệt sĩ hy sinh trên cung đường 20 Quyết Thắng, nơi ghi dấu công sức của 4000 thanh niên xung phong ngày đêm mở đường và 550 người đã vĩnh viễn nằm lại nơi này. Nơi đây, sườn đông Trường Sơn thuộc tỉnh Quảng Bình mang vẻ đẹp hùng vĩ và u tịch, với những câu chuyện tâm linh huyền hoặc.

“Có nơi đâu như mảnh đất này/ Mồ liệt sĩ như đoàn quân ra trận…”, vâng chỉ khi biết rằng có hơn 2 vạn nấm mồ liệt sĩ nằm lại trong hai nghĩa trang liệt sĩ cách nhau chỉ vài chục km, lòng nhói đau nỗi đau mất mát của chiến tranh khốc liệt. Những câu chuyện chúng tôi được nghe ở Nghĩa trang Liệt sĩ Trường Sơn, Nghĩa trang Liệt sĩ Đường Chín, về những người lính sáng sáng vẫn gọi nhau dậy tập thể dục, chạy nhảy, ca hát khỏe khoắn chỉnh tề, tràn đầy nhuệ khí như những đoàn quân… khiến trái tim người nghe như vỡ ào cảm xúc, một thứ cảm xúc mến thương, gần gũi nhưng rất đỗi linh thiêng. Những huyền thoại làm nên hồn thiêng sông núi!

Hóa ra, huyền thoại được bắt đầu, bắt rễ trong trái tim, nơi mà từ đó nhân dân và dân tộc luôn luôn nghĩ về những người đã chiến đấu hy sinh vì tổ quốc như những con người bất tử - những trái tim không bao giờ chết! Các anh chị mãi mãi đồng hành cùng chúng ta, đồng hành cùng dân tộc!

Thả đèn hoa đăng trên sông Thạch Hãn tưởng niệm các liệt sĩ đã hy sinh ở Thành Cổ Quảng Trị

Nghĩa trang Trường Sơn ướt đầm trong ngày mưa tầm tã, gió ngàn hun hút thổi vẫn không làm tan loãng mùi khói hương trầm mặc tiếc thương. Giây lát trầm ngâm nhìn những dãy mộ liệt sĩ trang nghiêm như những hàng quân đi, tôi thấy lòng trĩu nặng. Bất chợt, anh Phan Đức Tú quay sang hỏi, các anh chị ở đây có ai còn nhớ bài thơ “Đất nước” của Nguyễn Đình Thi không. Một bạn trẻ BIDV đứng cạnh anh nói, chắc Tổng giám đốc muốn nhắc đến mấy câu này: “…

Nước chúng ta / Nước những người chưa bao giờ khuất / Ðêm đêm rì rầm trong tiếng đất / Những buổi ngày xưa vọng nói về!” (Nguyễn Đình Thi). Anh gật gù, nói: “Đúng rồi, những ngày này, khi nào trong tôi cũng vang lên những vần thơ đó!”- giọng miền Trung nghe sao thân thương ấm áp lạ!

Như để làm rõ hơn ý của Tổng giám đốc Tú, anh Việt Hà cho hay, “Giáo dục truyền thống, bồi đắp tình cảm uống ước nhớ nguồn vốn trở thành một tập quán của BIDV, thông qua nhiều loại hình hoạt động thiết thực, trong đó có cả những chương trình hội diễn văn nghệ, thơ ca. Không riêng gì năm nay, năm cả nước hướng tới kỷ niệm 70 năm ngày thương binh liệt sĩ, mà BIDV luôn coi những hoạt động đền ơn đáp nghĩa, uống nước nhớ nguồn là những tiêu điểm quan trọng trong hoạt động của hệ thống, một cách thường xuyên bền bỉ.

Nguyễn Trung Kiên, người trong vai trò là hướng dẫn viên chuyến hành hương tâm linh miền Trung này đã giải thích cho tôi một cách cặn kẽ: Với miền Trung, dải đất có ý nghĩa đặc biệt trong lịch sử đấu tranh bảo vệ đất nước, BIDV đã dành nhiều tâm sức và nguồn lực thực hiện các hoạt động tri ân các anh hùng liệt sĩ, đền ơn đáp nghĩa gia đình người có công với cách mạng, trong đó tập trung nhiều tại 4 tỉnh Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị…

Tại khu vực này, BIDV luôn quan tâm và thể hiện tấm lòng tri ân đối với các anh hùng liệt sĩ thông qua việc thực hiện tài trợ kinh phí lớn để góp phần xây dựng, tôn tạo các công trình tưởng niệm như: Xây dựng tượng đài đảo Cồn Cỏ, tượng đài Thành Cổ; xây dựng công trình Đài tưởng niệm các Anh hùng liệt sĩ bờ bắc sông Thạch Hãn; trùng tu tôn tạo các hạng mục công trình tại Nghĩa trang liệt sĩ Quốc gia Trường Sơn và xây dựng Nhà bia tưởng niệm tại Nghĩa trang Liệt sĩ quốc gia đường 9 tại Quảng Trị; xây dựng tượng đài Chiến thắng Cửa Việt; Tài trợ kinh phí trùng tu nhà tù Lao Bảo; xây dựng Khu di tích Truông Bồn tại Nghệ An; Xây dựng khu di tích Hang Tám Cô, Tài trợ xây dựng khu di tích Ngã Ba Đồng Lộc; xây dựng nhà bia tưởng niệm Nghĩa quân Tây Sơn tại Nghĩa Trũng Đàn… Chỉ tính sơ bộ những công trình tưởng niệm trọng tâm này, BIDV đã tài trợ trên 33,5 tỷ đồng.

Đóng góp nguồn lực xây dựng, tôn tạo các công trình, biểu tượng lịch sử, BIDV còn luôn là nhân tố tích cực trong các hoạt động văn hóa tưởng nhớ tri ân anh hùng liệt sĩ như: Lễ kỷ niệm khu di tích lịch sử Truông Bồn, Chương trình huyền thoại Hang Tám Cô, Đại lễ cầu siêu các anh hùng liệt sĩ, tổ chức các chương trình hành trình tâm linh về nguồn, tổ chức lễ cầu an cầu siêu cho vong linh các anh hùng liệt sĩ tại Quảng Bình, Quảng Trị, Nghệ An…

Song song với những hoạt động tưởng nhớ các liệt sĩ đã hy sinh, công tác đền ơn đáp nghĩa, quan tâm tới thân nhân các gia đình liệt sĩ cũng được BIDV đặc biệt chú trọng thực hiện. Hàng năm, BIDV dành hàng chục tỷ đồng để phụng dưỡng các bà mẹ Việt Nam anh hùng; xây dựng hàng trăm ngôi nhà tình nghĩa, tặng sổ tiết kiệm cho cho người có công với cách mạng, gia đình thương bình liệt sĩ tại các tỉnh khu vực miền Trung; thăm hỏi, tặng quà đối với thân nhân gia đình liệt sĩ, thân nhân gia đình các đồng chí thanh niên xung phong đã hy sinh tại di tích Hang Tám Cô, Truông Bồn…

Đây rồi, Thành cổ Quảng Trị - tượng đài bi hùng và linh thiêng trong lòng dân tộc - điểm cuối trong chuyến hành trình tưởng niệm của BIDV mà tôi được vinh dự đồng hành.

Mưa mỗi lúc một nặng hạt. Gió mỗi lúc một ào ạt như gợi vọng một thời ác liệt đau thương. Bước đi nơi thành cổ, dường như ai trong đoàn, dù không bảo nhau, cũng rén nhẹ bàn chân, bởi chúng tôi đều thấu hiểu, mỗi tấc đất nơi đây đều có xương máu các anh để lại. Một bầu không khí linh thiêng và bi tráng.

Trên con thuyền hành lễ thả hoa tưởng nhớ hương hồn các liệt sĩ giữa dòng Thạch Hãn, có toàn bộ ban lãnh đạo BIDV và nhiều đại diện cho tập thể công nhân - viên chức toàn hệ thống: Tổng giám đốc Phan Đức Tú, các Ủy viên HĐQT Lê Việt Cường, Ngô Văn Dũng, Nguyễn Huy Tựa và các Phó tổng giám đốc Quách Hùng Hiệp, Nguyễn Thiên Hoàng cùng nhiều gương mặt chủ chốt các ban, phòng hội sở, giám đốc chi nhánh các tỉnh. Dưới cơn mưa không ngớt, dòng Thạch Hãn vẫn trôi một dòng xanh trong thầm lặng, triền miên, vĩnh hằng và mãnh liệt. Dòng nước ấy như hùng thiêng dân tộc, như linh hồn các anh bất tử nâng con thuyền lướt sóng bình yên.

Chiều xuống trên dòng sông linh thiêng, huyền hoặc khi những chiếc đèn hoa đăng được các anh trong đoàn thành kính thả xuống dòng sông. Mặc cho mưa gió, ngọn đèn cứ sáng, bập bùng trôi trên sông theo những bông cúc trắng chập chờn trên sóng, mờ ảo. Xa dần như muôn nghìn ánh mắt dõi theo, không tắt...