Bông vạn thọ
Không rõ tự bao giờ, trong những ngày giỗ, ngày tết, mang tặng thầy cô Ngày Nhà giáo Việt Nam, luôn luôn là hoa vạn thọ. Ngày còn nhỏ, Thao không biết điều gì hấp dẫn ở mùi hăng hắc của thứ hoa lùn tịt ấy mà người ta lại ham thế. Chưa kể so với hoa thược dược, hồng nhung, đồng tiền, những loại hoa hay được trồng trong vườn nhà, thì nó chẳng có gì nổi trội.
Ảnh minh họa
Lần đầu bà sai ra vườn cắt hoa vạn thọ, Thao vừa lăm lăm chiếc kéo rỉ sét vừa phụng phịu. Hoa gì mà cứ nắng lên là rủ nhau nở đồng loạt, chói cả mắt, trông mới quê kệch làm sao. Thao phải nhổ từng gốc cây lên, lớp đất mùn bám chặt vào rễ, giũ mỏi cả tay rồi mới cắt ngang thân. Đầy một bó chặt hai lòng tay, Thao mang ra giếng, tỉa lá rồi cắm vào chiếc lọ đất sét vẽ hoa màu huyết dụ cổ xưa. Đám lá lia thia xanh ngăn ngắt dậy lên mùi hăng nồng nặc.
Bà đánh dấu những cây mập mạp cho những bông to nhất, ở trên ngọn cao nhất. Đợi cho bông hoa già và tự khô đi bà mới gỡ lớp cánh hoa khô xác, nhặt lấy những hạt dài màu đen xếp ở vòng ngoài. Mang những hạt giống ấy hong nắng cho khô đi, bà cất vào một cái lọ thủy tinh nho nhỏ.
Tàn mùa hoa, chỉ sau một trận mưa rào, đám hạt rơi vãi nảy lên thành cây. Bằng một cái cuốc chim, đôi bàn tay khéo léo của bà xới thật thành thục dải đất men theo cái sân gạch cũ, bón lót một ít phân ải. Gieo hạt xong, bà rải một lớp rơm mỏng lên khắp bề mặt dải đất. Mỗi chiều Thao múc nước giếng thơi vào vòi hoa sen, tưới thật đều tay và nhẹ nhàng để nước không cuốn trôi những hạt giống đi mất.
Chỉ sau bốn, năm ngày, những cây vạn thọ con con bắt đầu đội đất đâm lên. Những cây mọc sai vị trí được bà bứng nguyên bầu đất đặt trồng cho thẳng hàng. Chừng đám lá đâm lên rời rợi, bà hướng dẫn cho Thao ngắt đọt non. “Như vậy, cây hoa sẽ trổ thêm nhiều nhánh và đơm thêm nhiều hoa trên cùng một cây”, bà giải thích. Nếu những cơn mưa dài ngày dai dẳng, bà sẽ đội chiếc nón tơi đi ra đám cây hoa, rẽ một rãnh nhỏ để nước mưa chảy đi, không gây ngập úng cho những bộ rễ non nớt.
Khi đám lá bắt đầu lấp ló sau bậc xi măng thấp, một cảm giác vui vui là lạ tràn ngập trong Thao. Và rồi đám búp nụ xuất hiện, tròn vo, phong kín hứa hẹn những sắc màu đậm đà. Những bông vạn thọ của bà có màu vàng đậm, cánh hoa đan dày, mùi thơm nồng ấm, nhành nào nhành nấy mập mạp, khỏe khoắn. Những dịp giỗ, tết, ngoài lọ hoa to trang trọng đặt trên ban thờ, những lá vạn thọ tươi ngon còn được dùng làm rau thơm trang trí cho món thịt gà luộc, bên cạnh lá chanh, hạt tiêu bắc. Nghe bà giải thích ý nghĩa tên hoa vạn thọ, Thao thấy thêm yêu những đóa hoa giản dị mang tặng thầy cô.
Rồi bà đi xa, Thao cũng thưa nhặt trở về căn nhà cũ, đám hoa vạn thọ không ai chăm sóc lụi tàn theo năm tháng. Ngày giỗ bà, một người bạn thật thân nhắn tin hỏi lúc còn sống bà thích gì để mua mang tới. Thao nghẹn lời “Bà thích nhất hoa vạn thọ”.
Nghe tiếng xe quen thuộc, Thao chạy vội ra cổng, trên tay người bạn là một bó hoa lớn, cao vổng lên. “Có phải hoa vạn thọ bà yêu thích đây không, Thao?”. Thao nhìn những bông hoa lớn, màu vàng chanh, từng cánh hoa dài, cứng, cong vào như một dấu hỏi, lá to bản, sạch bong, hơi từa tựa nhưng rõ ràng không phải loài hoa vạn thọ bên cái sân gạch ngày nào, vậy mà không hiểu sao, Thao lại gật đầu.
Ôm bó hoa to cồ vào nhà, tự dưng Thao bật khóc.
Huy Chí