Bức tranh kinh tế 11 tháng: Các chính sách đã cho thấy tác dụng

Đánh giá chung của ông về diễn biến kinh tế 11 tháng qua?

Sau khởi đầu khó khăn, đặc biệt trong nửa đầu năm, tình hình kinh tế trong những tháng vừa qua dần tích cực trở lại. Nhìn chung tôi cho rằng diễn biến trên các ngành, lĩnh vực đều đang tích cực lên. Trong đó, đặc biệt đáng mừng là sản xuất công nghiệp chế biến, chế tạo đã trở lại tăng trưởng dương từ tháng 10 và tiếp tục tích cực hơn trong tháng 11.

Về đầu tư, vốn đầu tư thực hiện từ nguồn ngân sách Nhà nước đã đạt trên 540 nghìn tỷ đồng - dù còn cách mục tiêu đặt ra khá xa - nhưng là rất tích cực so với cùng kỳ năm ngoái. Trong khi đó, tổng vốn đầu tư nước ngoài đăng ký vào Việt Nam tính đến ngày 20/11/2023 đạt gần 28,85 tỷ USD, tăng 14,8% so với cùng kỳ năm trước cũng cao nhất 3 năm qua, chỉ kém mức 31,8 tỷ USD năm 2019, cho thấy niềm tin của các nhà đầu tư nước ngoài đối với nền kinh tế Việt Nam vẫn rất là vững chắc.

Con số hơn 200 nghìn doanh nghiệp thành lập mới và quay trở lại hoạt động 11 tháng qua là rất lớn, cho thấy tâm lý và cảm nhận về môi trường kinh doanh của các doanh nghiệp, nhà đầu tư dường như cũng tích cực hơn nhiều. Đồng thời, tiêu dùng trong nước cũng rất tích cực, thể hiện ở tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng tăng 9,6% trong 11 tháng năm 2023 so với cùng kỳ năm trước. Tôi cho rằng diễn biến này nhiều khả năng tiếp tục tích cực trong tháng 12 và tháng sau đó bởi là khoảng thời gian chuẩn bị cho dịp Tết Âm lịch tới.

Tỷ giá ổn định, lãi suất giảm đã giúp tạo dựng niềm tin của thị trường, doanh nghiệp

Ông đánh giá thế nào về chính sách tiền tệ sau những tín hiệu tích cực gần đây?

Với điều hành chính sách tiền tệ, tôi cho rằng những điểm được rất lớn cần nhấn mạnh là giữ được tỷ giá tương đối ổn định và giảm được lãi suất (đà giảm của lãi suất đã được kéo dài trong vài tháng qua). Điều này góp phần giúp tạo dựng niềm tin của thị trường, doanh nghiệp, nhất là trong mở rộng đầu tư kinh doanh và thực tế đã bắt đầu thể hiện ở các dữ liệu kinh tế vừa qua.

Tuy nhiên, tác động của chính sách tiền tệ luôn có độ trễ nhất định trong so sánh với chính sách tài khóa theo quy luật kinh tế thông thường. Đây chính là lý do vì sao rất nhiều tổ chức, định chế tài chính quốc tế lớn đều nhấn mạnh, Việt Nam muốn đẩy mạnh tốc độ tăng trưởng và phục hồi trong năm nay thì cần phải sử dụng nhiều hơn chính sách tài khóa (tác động nhanh hơn, độ trễ ngắn hơn).

Ông có kỳ vọng tăng trưởng GDP trong quý IV này bứt phá khỏi mức 7% như nhiều dự báo đưa ra không? Và triển vọng năm 2024 sẽ thế nào?

Đúng là có nhiều nhận định tăng trưởng GDP quý IV sẽ quanh mức 7%; cả năm nay khoảng 5%. Để ra được các con số dự báo cụ thể cập nhật thì phải chạy mô hình dựa trên các số liệu định lượng cơ sở mới có thể nói được. Tuy nhiên, về cơ bản nếu có các yếu tố chắc chắn cho thấy tăng tưởng quý IV vọt lên rất mạnh để mức tăng GDP cả năm có thể đạt hay vượt mức 6% năm nay thì mới có ý nghĩa và đáng tính toán. Còn khi khả năng cả năm đạt 6% là rất thấp thì các con số dự báo cụ thể cho quý IV dù cải thiện hơn so với dự báo trước đó, song cũng không quá đáng bàn.

Năm nay mặc dù tăng trưởng chỉ khoảng 5% nhưng trên các nền tảng vĩ mô cơ bản vẫn được duy trì, tốc độ tăng trưởng quý sau tốt hơn quý trước và đặc biệt là niềm tin của doanh nghiệp, nhà đầu tư và các thị trường đang dần được cải thiện… sẽ là những yếu tố thuận lợi cho triển vọng 2024.

Vậy các thách thức chính cần hóa giải trong khoảng thời gian còn lại của năm nay cũng như trong năm tới là gì?

Hiển nhiên vẫn còn rất nhiều. Đơn cử chúng ta mới nói tới con số giải ngân đầu tư công rất tích cực cho đến nay và so với cùng kỳ năm trước, tuy nhiên việc phải giải ngân hết số vốn đầu tư công còn lại theo kế hoạch trong vòng 30 ngày nữa liệu có làm được không?. Tôi cho rằng đây là thách thức lớn nhất trong ngắn hạn và nếu giải ngân hết được sẽ đóng góp rất là lớn và trực tiếp cho tăng trưởng GDP năm nay, cũng như tạo tiền đề lan tỏa tinh thần tích cực cho triển khai đầu tư công năm sau.

Chúng ta cũng mới nói tới con số tích cực về số liệu doanh nghiệp thành lập mới và quay trở lại hoạt động, nhưng cùng với đó là số doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường 11 tháng qua cũng lên tới gần 160 nghìn là vấn đề rất đáng suy nghĩ. Các doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường vì môi trường kinh doanh khó khăn hay đơn thuần vì họ chuyển đổi mô hình kinh doanh hoặc vì các yếu tố nào khác, như tái cấu trúc lại thị trường?… Đây là vấn đề cần tìm hiểu kỹ, đặc biệt là nguyên nhân để có các biện pháp hỗ trợ phù hợp trong thời gian tới. Nói rộng hơn, đây là vấn đề liên quan đến phục hồi đầu tư tư nhân và nếu chúng ta thiết kế được các giải pháp đúng và trúng giúp khu vực này phục hồi cũng đóng góp quan trọng cho tăng trưởng thời gian tới.

Về tiền tệ, có lẽ tới đây bên cạnh việc theo sát để điều hành tỷ giá, áp lực lạm phát, cũng cần tiếp tục có những biện pháp để chuẩn bị đáp ứng cho nhu cầu vốn tín dụng nhiều khả năng gia tăng thời gian tới, nhất là tạo điều kiện thuận lợi hơn nữa cho các doanh nghiệp thực sự cần vốn và sử dụng vốn hiệu quả có thể được hỗ trợ tốt hơn về mặt lãi suất và thủ tục. Và nếu điều kiện thị trường (cả trong nước bên ngoài) diễn biến theo hướng thuận lợi, có thể tính toán giảm thêm lãi suất điều hành để hỗ trợ tăng trưởng trong năm tới.

Xin cảm ơn ông!