Cá nhân có tiếp tục mua ròng trên thị trường?

Tháng 3, nhà đầu tư cá nhân mở mới tài khoản chứng khoán đạt kỷ lục với 271.679 tài khoản, nhưng giá trị mua ròng của nhóm này trong quý I lại giảm 44% so với cùng kỳ, vai trò của nhà đầu tư cá nhân trên thị trường?

Dữ liệu của FiiPro thống kê nhà đầu tư cá nhân trong nước mua ròng 12.421 tỷ đồng trên HoSE trong quý I năm nay nhưng vẫn giảm 44% so với quý cuối cùng của năm ngoái.

Ảnh minh họa

Theo các công ty chứng khoán, nhà đầu tư cá nhân mở mới tài khoản nhiều trong những tháng đầu năm 2022 nhưng dòng tiền đổ vào thị trường không lớn như năm 2021 do những nguyên nhân khách quan và chủ quan từ thị trường. Trước hết, trong những tháng đầu năm nay trước thông tin cơ quan quản lý mạnh tay hơn với các hành vi bán chui chứng khoán nhằm tái lập trật tự thị trường đã gây tâm lý lo ngại, làm cho nhóm cổ phiếu bất động sản giao dịch không còn hưng phấn như trước. Bên cạnh đó nhiều nhà đầu tư tổ chức trong nước liên tục chuỗi ngày bán ròng để thu lại vốn trở lại sản xuất kinh doanh, sau khi nền kinh tế đã mở cửa trở lại. Mặt khác khối ngoại cũng bán ròng cơ cấu danh mục giữ tiền mặt nhiều hơn để bảo đảm an toàn vốn trước các chính sách tăng lãi suất của Mỹ và địa chính trị trong cuộc xung đột Nga - Ukraine.

Theo đó dòng tiền đầu cơ không còn đất để tung hoành trên thị trường trong quý I/2022, thậm chí nhiều nhà đầu tư cá nhân bán tháo cổ phiếu không thành công do giá một số mã nhóm bất động sản, cổ phiếu nhỏ xuống quá nhanh nhà đầu tư lại rơi vào margin call.

Theo các chuyên gia chứng khoán, những nhà đầu tư F0 mới tham gia thị trường trong quý I, về cơ bản vẫn thiếu kiến thức chứng khoán và đầu tư theo đám đông. Đơn cử, cách đầu tư của nhóm này thường nhìn vào giá cổ phiếu rẻ, kỳ vọng tăng giá theo “phím hàng” trên các nhóm kín, thông tin rỉ tai… mà thiếu phân tích độc lập dẫn đến quyết định đầu tư một mã cổ phiếu. Theo các nhà môi giới, 90% các nhà đầu tư nhỏ đầu tư cổ phiếu đều sử dụng vay ký quỹ để làm đòn bẩy tài chính chốt lời số lượng.

Trong khi đó, thị trường chứng khoán ở các nước phát triển nhóm nhà đầu tư cá nhân thường sử dụng quỹ đầu tư quản lý cổ phiếu, trái phiếu và họ đặt mục tiêu lợi tức theo kỳ vọng. Trên cơ sở đó, thị trường chứng khoán của các nước phát triển dù có nhiều nhà đầu tư cá nhân, nhưng bản chất trên thị trường vẫn là các công ty và quỹ đầu tư quản lý danh mục cho cá nhân. Từ đó hoạt động huy động vốn xã hội và tạo ra lợi tức cho các cá nhân ít tác động đến hoạt động mua bán theo “sóng ngành”, hoặc các tin xấu trên thị trường.

Phân tích thêm về tâm lý ưa chuộng cổ phiếu nhỏ của nhà đầu tư cá nhân, một chuyên gia phân tích cho rằng, cách thức đầu tư vào các cổ phiếu “rác” hoặc những công ty nhỏ dễ dàng hơn. Trong khi các cổ phiếu có giá trị vốn hóa lớn thường không có biến động về giá, nguyên do các cổ phiếu lớn, cổ đông lớn trong công ty thường sử dụng chính cổ phiếu đảm bảo tài sản nợ vay nên doanh nghiệp không bao giờ để cho giá biến động.

Chính phủ đặt mục tiêu đến năm 2025 có ít nhất 5% dân số đầu tư chứng khoán để phát triển thị trường vốn. Với lượng tài khoản mở mới trong tháng 3/2022, lũy kế đến hết quý I năm nay Việt Nam đã có 5 triệu tài khoản cá nhân trên gần 100 triệu dân về đích trước mục tiêu hạn định. Tuy nhiên, cơ chế nào để bảo vệ nhà đầu tư cá nhân trước những biến động thị trường và giữ vững cho thị trường không bị xao động bởi nhóm nhà đầu tư nhỏ lẻ.

Theo các chuyên gia chứng khoán, trong Luật Chứng khoán đã đặt ra về cơ chế công bố thông tin của nhà đầu tư lớn là các thành viên hội đồng quản trị, ban điều hành và những người liên quan khi bán một khối lượng cổ phiếu lớn ra thị trường. Đồng thời các quy định liên quan cũng giới hạn cá nhân và tổ chức mua cổ phiếu nhằm hạn chế tình trạng thâu tóm doanh nghiệp bất hợp pháp, chứ không phải đã là công ty đại chúng, nhà đầu tư muốn mua bao nhiêu cổ phần thì mua.

Vì vậy, nhà đầu tư cá nhân cần trang bị cho bản thân những kiến thức pháp lý, thông tin thị trường và thông tin nền tảng phát triển của doanh nghiệp. Chẳng hạn, doanh nghiệp hoạt động sản xuất kinh doanh, sản phẩm bán ra thị trường có đón đầu xu hướng tiêu dùng và nhu cầu của xã hội? Tình hình sản xuất kinh doanh những năm gần đây… Và các yếu tố kỹ thuật chứng khoán cần phải có nhà tư vấn đáng tin cậy mà nhà đầu tư cá nhân phải thuê mua thông tin để tự bảo vệ mình. Cuối cùng là kiểm soát được lòng tham, đầu tư trong bất cứ lĩnh vực nào cũng cần tỉnh táo.