Cần chiến lược phát triển cho thế hệ Z
Theo số liệu từ Tổng cục Thống kê Việt Nam, số lượng thế hệ Z (gồm những người sinh từ cuối những năm 1990 đến năm 2010) vào khoảng 13 triệu người trong năm 2019, chiếm khoảng 19% số lượng trong độ tuổi lao động. Dự đoán đến năm 2025, nhóm này sẽ chiếm gần 1/3 dân số trong độ tuổi lao động của Việt Nam. Trong bối cảnh cuộc CMCN4.0 đang bùng nổ mạnh mẽ dẫn đến sự thiếu hụt nhân lực cho các công việc được tạo ra từ nền kinh tế số mới, việc hiểu được thế hệ Z sẽ là cơ sở để các chính phủ, các cơ sở giáo dục đào tạo cũng như doanh nghiệp đưa ra các chiến lược phù hợp để phát huy và tận dụng nguồn lao động này. Đây cũng là nội dung mà PwC Việt Nam vừa đưa ra trong báo cáo khảo sát mức độ sẵn sàng kỹ năng số của thế hệ Z.
5 cân nhắc khi xây dựng chiến lược nâng cao năng lực hiệu quả trong tổ chức |
Khảo sát cho thấy thế hệ Z của Việt Nam có quan điểm tích cực về công nghệ khi có 84% người tham gia khảo sát cho biết họ có cảm nhận tích cực về vai trò của công nghệ đối với công việc của họ. Tuy nhiên họ cũng tỏ ra rất lo lắng bởi 3 lý do chính: 51% cho rằng công nghệ sẽ khiến vai trò của họ trở nên thừa thãi; 26% nghĩ rằng họ sẽ không có năng lực phù hợp; 12% tin rằng họ sẽ không thể học các kỹ năng phù hợp. Đặc biệt thế hệ Z chưa sở hữu bằng cấp tỏ ra lo lắng hơn về triển vọng công việc trong tương lai. Bên cạnh đó thế hệ Z muốn phát triển các kỹ năng mềm, kỹ năng kinh doanh cũng như các kỹ năng số.
Khảo sát cũng chỉ ra thế hệ Z có quan điểm cân bằng nhất về trách nhiệm của cá nhân/tổ chức trong vấn đề nâng cao kỹ năng khi 46% thế hệ Z của Việt Nam tin rằng các doanh nghiệp và chính phủ có trách nhiệm lớn hơn trong việc giúp mọi người nâng cao kỹ năng; trong khi 50% tin rằng nâng cao kỹ năng là một hành trình cá nhân.
Một điểm phát hiện khác từ khảo sát đó chính là thế hệ Z có thể là lực lượng lao động từ xa có năng suất cao. Cụ thể 80% thế hệ Z tin rằng làm việc từ xa sẽ trở nên phổ biến hơn sau Covid-19. Bên cạnh đó, 57% người lao động thuộc thế hệ Z nói rằng họ làm việc hiệu quả khi làm việc tại nhà. Kết quả này cho thấy các tổ chức sẽ cần áp dụng một tư duy khác để thu hút và giữ nhân tài thế hệ Z, đồng thời cũng cho thấy sự cấp thiết đối với các tổ chức trong việc sẵn sàng đáp ứng nhu cầu về văn hóa lẫn cơ sở hạ tầng của mô hình làm việc từ xa trong khi cân nhắc các bước để giảm thiểu rủi ro từ an ninh mạng.
“Dù đang làm việc cho một doanh nghiệp hay tự khởi nghiệp, tư duy phát triển và tinh thần ham học hỏi sẽ cho phép thế hệ Z tham gia đầy đủ vào nền kinh tế số trong tương lai”, Trưởng phòng cao cấp, Dịch vụ Tư vấn hoạt động của PwC Việt Nam Nguyễn Hiền Giang nhìn nhận.
Để tận dụng được nguồn nhân lực này, PwC Việt Nam khuyến nghị, tất cả cần khởi đầu với tầm nhìn chiến lược dẫn dắt bởi Chính phủ xuyên suốt trong toàn hệ sinh thái giáo dục Gen Z. Theo đó, Chính phủ cần xây dựng một tầm nhìn rõ ràng trong đó mô tả cụ thể về bức tranh tương lai; làm nổi bật các lĩnh vực chiến lược; xác định năng lực tương ứng mà nguồn nhân lực cần có và có các giải pháp giải quyết những khoảng cách về năng lực. Tầm nhìn chiến lược này có thể được đưa vào thực hiện ngay từ cấp mầm non và xuyên suốt hành trình giáo dục.
PwC Việt Nam cũng đề xuất trọng tâm giáo dục cần chuyển đổi từ đào tạo theo cấp bậc thuần túy sang xây dựng sự vững vàng cho học sinh, sinh viên khi đối mặt với sự thay đổi, phát triển khả năng chấp nhận rủi ro và đổi mới sáng tạo, nuôi dưỡng thói quen tự học cả đời. Chính phủ có thể hợp tác với các doanh nghiệp và đơn vị trong nhiều ngành để hiểu rõ hơn về nhu cầu công việc trong tương lai và ban hành các chính sách can thiệp để hỗ trợ mục tiêu tăng trưởng của đất nước. Các định hướng đầu vào này sẽ mang lại lợi ích cho các trường học và cơ sở đào tạo khi thiết kế các chương trình giảng dạy để giải quyết khoảng cách giữa cung và cầu về năng lực của lực lượng lao động.
Với các nhà cung cấp giáo dục đại học, PwC Việt Nam khuyến nghị cần chuyển trọng tâm sang hợp tác với cộng đồng doanh nghiệp và các ngành công nghiệp để xác định lại sự sẵn sàng nghề nghiệp và trao quyền cho sinh viên với các kỹ năng phù hợp cho một loạt vai trò mới.
“Trong thế giới đầy biến động như hiện nay, sẽ không có vị trí công việc nào là hoàn toàn không thể bị thay thế trong tương lai. Lời khuyên của tôi dành cho thế hệ Z - Hãy bắt đầu nghĩ về bản thân như một hành trang đầy kỹ năng và năng lực, thay vì chỉ gắn mình với một vai trò hay nghề nghiệp xác định”, lãnh đạo Nguồn nhân lực của PwC Việt Nam Quách Thành Châu chia sẻ.