Chống và “đánh bại” Covid-19: 5K + vắc xin

Chậm tiêm vắc xin, Việt Nam có thể bị tụt hậu

Theo lãnh đạo các tổ chức, chuyên gia trong và ngoài nước, tiêm chủng vắc xin đại trà chính là mảnh ghép cần bổ sung cho chiến lược “5K” đã thực hiện để Việt Nam thành công trong kiểm soát đại dịch. Ông Alain Cany - lãnh đạo Hiệp hội Doanh nghiệp châu Âu tại Việt Nam (EuroCham) khẳng định, Việt Nam là một trong những nước đi đầu trên thế giới trong việc ngăn chặn sự lây lan của đại dịch Covid-19. Các biện pháp khoanh vùng, cách ly nghiêm ngặt và giãn cách xã hội tại các tỉnh, thành phố, khu vực đã giúp giữ sự lây lan dịch bệnh ở mức thấp và cho phép các hoạt động kinh doanh trong nước vẫn được duy trì.

Tuy nhiên theo ông nếu kết hợp những thành công đã có hiện nay với một chương trình tiêm chủng đại trà đầy tham vọng và được đẩy nhanh, chắc chắn Việt Nam sẽ phục hồi và phát triển sau đại dịch. Đồng thời, điều này cũng sẽ giúp đáp ứng hai mục tiêu kép của Chính phủ là bảo vệ sức khỏe cho người dân và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.

Trong thực tế, “5K + vắc xin” chính là chiến lược mà Việt Nam đang đẩy mạnh triển khai. Thủ tướng Chính phủ ngày 18/5 đã ký ban hành Nghị quyết số 09/NQ-CP về việc mua vắc xin phòng Covid-19, theo đó yêu cầu kiên quyết thực hiện có hiệu quả chiến lược vắc xin, đẩy nhanh hơn nữa việc tiếp cận nhập khẩu, nhận chuyển giao công nghệ, đẩy nhanh tốc độ nghiên cứu và sản xuất vắc xin trong nước… để có thể triển khai tiêm trên diện rộng cho nhân dân. Nghị quyết số 1271/NQ-UBTVQH14 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội ngày 18/5 cũng đã quyết nghị sử dụng 12.100 tỷ đồng nguồn tiết kiệm chi năm 2020 để mua vắc xin phòng dịch Covid-19.

Theo tính toán của Bộ Y tế, dự kiến cần mua khoảng 150 triệu liều để tiêm phòng cho khoảng 75 triệu người, với tổng kinh phí ước tính 25,2 nghìn tỷ đồng. Nguồn kinh phí cần là rất lớn nên bên cạnh nguồn ngân sách, cần huy động thêm các nguồn lực từ đóng góp mang tính thiện nguyện của các tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước để mua đủ số lượng vắc xin dự tính trên.

Thủ tướng Chính phủ mới đây đã ban hành Quyết định 779/QĐ-TTg thành lập quỹ vắc xin phòng Covid-19 để huy động các nguồn lực như vậy. Trong thời gian ngắn vừa qua, đã có hàng trăm tổ chức, doanh nghiệp, cá nhân đã đăng ký ủng hộ hàng trăm tỷ đồng và nếu tính cả ở các tỉnh, thành thì đã lên hàng nghìn tỷ đồng (bằng cam kết đóng góp tiền hoặc số liều vắc xin cụ thể). Thậm chí đã có tập đoàn bất động sản ngoài đóng góp số tiền lớn vào quỹ vắc xin, còn cam kết tài trợ chi phí nhập khẩu 60.000 liều vắc xin Covid-19 để tiêm phòng cho 100% cư dân của khu đô thị và nhân viên tập đoàn.

Chưa kể, rất nhiều tổ chức, doanh nghiệp, trong đó có các hiệp hội doanh nghiệp nước ngoài như AmCham, EuroCham đều cho biết sẵn sàng tự bỏ ra chi phí để thực hiện tiêm chủng cho nhân viên của họ. Đơn cử, có tới 88% doanh nghiệp thành viên AmCham đồng ý sẵn sàng chi trả để được tiêm chủng; 79% doanh nghiệp thành viên EuroCham cũng cho biết có thể hỗ trợ chi phí để nhân viên của họ được tiêm chủng. Tất cả với mong muốn, người lao động được tiêm chủng trong khi giúp giảm bớt gánh nặng cho ngân sách nhà nước.

Vẫn cần kiên trì

Như vậy có thể thấy, với sự đồng lòng đánh bại Covid và với các nguồn đóng góp đến từ nhiều cách khác nhau, chiến lược “5K + vắc xin” với mục tiêu lớn là đạt đến miễn dịch cộng đồng hoàn toàn có thể hiện thực hóa trong một thời gian không lâu nữa. Tuy nhiên, cũng chính tại thời điểm mà đợt dịch thứ 4 vẫn rất phức tạp và ai ai cũng có nhu cầu nhanh chóng được tiêm chủng hiện nay, chúng ta lại rất cần có thêm một “K” nữa, đó là sự “Kiên trì”. Theo đó, cùng với triển khai nhanh, hành động quyết liệt để thực hiện chiến lược đề ra, thì cũng cần lắm sự nhẫn nại và kiên trì từ từng cá nhân, tổ chức và cả xã hội.

“Kiên trì” bởi dù chúng ta đã cơ bản sẵn sàng nguồn tiền để mua, tiêm vắc xin đại trà nhưng quan trọng nhất là do các nguồn cung hạn chế hiện nay cho thấy phải mất thời gian chứ không quá nhanh được (tất nhiên không có nghĩa chúng ta ngồi chờ đợi mà phải nỗ lực để sớm có được các nguồn cung vắc xin). Khi nguồn cung về hạn chế như vậy, chúng ta sẽ phải tính toán kỹ về các lực lượng được ưu tiên tiêm chủng, thậm chí có thể vẫn phải tiếp tục điều chỉnh tùy theo diễn biến dịch ở các nơi khác nhau.

Theo một tính toán khả quan của Bộ Y tế, hết tháng 7 tới, có thể lượng vắc xin về sẽ đủ tiêm cho xấp xỉ 10% dân số có chỉ định tiêm chủng và nếu không gặp trục trặc về nguồn cung thì 150 triệu liều vắc xin sẽ được cung ứng đủ và tiến hành tiêm tổng lực ngay trong năm nay. Tuy nhiên, như lãnh đạo Bộ Y tế cho biết, các nguồn vắc xin về được vào thời điểm nào, số lượng bao nhiêu lại phụ thuộc rất nhiều vào các nhà cung cấp. Đáng lưu ý trong đàm phán, nhà cung cấp nào cũng cho biết số lượng và thời gian cung cấp có thể không đúng như dự kiến, và đây là một trong những rủi ro đòi hỏi chúng ta phải “Kiên trì” chấp nhận.

“Kiên trì” bởi ngay cả khi đã có đủ lượng vắc xin và tiêm cho đại trà (75% dân số để đạt miễn dịch cộng đồng) thì các biến chủng mới vẫn có thể khiến chúng ta rơi vào vòng xoáy của các làn sóng dịch mới kháng lại vắc xin đã tiêm, nên sẽ phải tiếp tục tiêm nhắc lại hàng năm - như một dạng cúm mùa biến chủng. Điều này thực tế đang xuất hiện ở các nước có mức độ tiêm chủng cao như Anh, UAE… Như vậy, cuộc chiến với Covid có thể sẽ rất lâu dài, đòi hỏi chúng ta phải kiên trì và có các kế hoạch để tiến tới chủ động nguồn vắc xin, cũng như nghiên cứu sản xuất ra vắc xin nội có khả năng thích ứng với các biến chủng mới.

“Kiên trì” cũng bởi ngay cả khi đã được tiêm chủng thì nguyên tắc “5K” vẫn phải thực hiện, không thể loại bỏ hoàn toàn nguy cơ vì thực tế thời gian qua cho thấy, mỗi lần xuất hiện biến chủng mới đều cho thấy tốc độ lây lan và mức độ nguy hiểm lớn hơn. Nếu vắc xin không đáp ứng được với các biến chủng mới như vậy, việc kiên trì “5K” chắc chắn vẫn là chiến lược hiệu quả trước khi chúng ta đến được trạng thái bình thường mới hoàn toàn.

(Thực hiện Nghị quyết 84/NQ-CP ngày 29/05/2020 của Chính phủ)