Cổ phiếu bị thao túng - ai bảo vệ nhà đầu tư cá nhân

Gần đây, một số doanh nghiệp lên tiếng lo ngại cổ phiếu bị thao túng khi có nhiều phiên có những giao dịch bất thường. Đơn cử, cổ phiếu CFV của Công ty cổ phần Cà phê Thắng Lợi có chuỗi tăng điểm liên tục trong một tháng từ mức giá 5.000 lên 91.000 đồng/cổ phiếu (từ 15/8-16/9), trong khi khối khớp lệnh trên UPCoM mỗi phiên chỉ khoảng 100-300 cổ phiếu. Doanh nghiệp lo sợ cổ phiếu của mình bị các cá nhân lợi dụng kẽ hở thị trường để làm giá, thu gom khi CFV liên tiếp tăng trần trong 22 phiên.

Cà phê Thắng Lợi - một doanh nghiệp có hơn 1.700 ha cà phê tại huyện Krông Păk, tỉnh Đắk Lắk năm 2021 có doanh thu 351 tỷ đồng, lãi sau thuế 6 tỷ đồng; 6 tháng đầu năm 2022 doanh thu đạt 222 tỷ đồng đạt khoảng 60% kế hoạch năm nhưng doanh nghiệp này vẫn đang có khoản lỗ khoảng 4 tỷ đồng. Tính đến cuối tuần qua giá cổ phiếu này vẫn cao ngất ngưởng.

Theo quy định, khi cổ phiếu tăng bất thường liên tục 5 phiên thì doanh nghiệp phải báo cáo thông tin với cơ quan quản lý. Do đó, ban lãnh đạo Công ty cổ phần Cà phê Thắng Lợi đã báo cáo với Ủy ban Chứng khoán Nhà nước và Sở giao dịch Chứng khoán Hà Nội, doanh nghiệp không có bất cứ động tác nào đẩy giá cổ phiếu của mình. Việc giá tăng nhưng khối lượng giao dịch lại thấp nên doanh nghiệp cho là có cá nhân trục lợi.

Ảnh minh họa.

Đầu tháng 9/2022, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc đã ký ban hành Chỉ thị số 02/CT-BTC về việc tăng cường quản lý, kiểm tra, giám sát, đảm bảo an toàn, ổn định thị trường chứng khoán. Theo đó, bộ này giao Ủy ban Chứng khoán Nhà nước và các Sở giao dịch Chứng khoán tăng cường giám sát thị trường chứng khoán, trong đó giám sát chặt chẽ các mã chứng khoán có thanh khoản lớn, diễn biến bất thường, tăng giảm liên tiếp, đột biến; giá trị cổ phiếu không phù hợp với tình hình sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp.

Ủy ban Chứng khoán Nhà nước phối hợp với các Sở giao dịch tăng cường hơn nữa việc công bố thông tin trên các phương tiện thông tin đại chúng, kịp thời cảnh báo nhà đầu tư về các hiện tượng bất thường trên thị trường; có cơ chế công bố thông tin, phân tích về hoạt động, tình hình tài chính của doanh nghiệp có mã chứng khoán đang được giao dịch bất thường, đột biến.

Quyết định của Bộ Tài chính được các chuyên gia tài chính đánh giá là góp phần lành mạnh hóa thị trường chứng khoán và bảo vệ các nhà đầu tư cá nhân thiếu thông tin khi mua bán chứng khoán.

Theo thống kê, số lượng tài khoản của nhà đầu tư cá nhân hiện nay chiếm 99% toàn thị trường. Giá trị giao dịch ba sàn chứng khoán trong 8 tháng đầu năm đến nay bình quân một phiên khoảng 1 tỷ USD, trong đó có khoảng 13,9% nhà đầu tư tổ chức trong nước và quốc tế.

Bà Nguyễn Hoài Thu, Giám đốc điều hành khối đầu tư chứng khoán VinaCapital cho biết, nhà đầu tư cá nhân đã giúp thanh khoản thị trường tốt lên và nhiều doanh nghiệp niêm yết tận dụng cơ hội này để phát hành mới và đăng ký niêm yết trên sàn chứng khoán.

Tuy vậy, theo ông Huỳnh Minh Tuấn, Giám đốc môi giới Chứng khoán Mirae Asset, trên thị trường chứng khoán, chất lượng doanh nghiệp không đồng đều, nhiều nhà đầu tư nhỏ lẻ không hay biết nhiều trường hợp bị rơi vào bẫy làm giá thao túng một cổ phiếu nào đó.

Theo Maybank Investment Bank, chứng khoán Việt Nam có tỷ lệ xâm nhập thấp và ít rào cản cho doanh nghiệp mới tham gia thị trường. Thị trường chứng khoán đang phát triển nên mức độ biến động của giá cổ phiếu cao hơn mức độ biến động của chỉ số thị trường. Nhà đầu tư cổ phiếu có thể nhận được mức sinh lời cao nhưng cũng luôn gặp rủi ro lớn đi kèm. Trong 8 tháng đầu năm nay, ngành chứng khoán đã điều chỉnh tới gần 40% trong khi thị trường chung chỉ điều chỉnh gần 20%.

Mặc dù nhà đầu tư cá nhân chiếm áp đảo nhưng giá trị giao dịch trên thị trường và hành động trên thị trường không như các nhà đầu tư tổ chức. Các nhà đầu tư tổ chức thường mua bán cổ phiếu theo lộ trình, có tính toán dựa vào phân tích tài chính của doanh nghiệp và ít chịu tác động tâm lý như nhóm nhà đầu tư cá nhân.

Để đảm bảo an toàn cho đồng vốn của mình Maybank Investment Bank khuyến nghị các cá nhân không có nhiều kiến thức phân tích chứng khoán có thể bỏ vốn vào các quỹ đầu tư dài hạn, mua mã cổ phiếu hoặc trái phiếu nào đó hạn chế áp lực rủi ro trên thị trường.

Một chuyên gia chứng khoán ở TP.HCM khuyên nhà đầu tư nên nhìn vào ban lãnh đạo công ty. Chủ doanh nghiệp nếu lúc nào cũng bàn luận cổ phiếu doanh nghiệp mình lên, xuống giá mà không bao giờ có tham vọng hoạt động đầu tư vào các giá trị cốt lõi của doanh nghiệp, sản phẩm hàng hóa dịch vụ thì nhà đầu tư cũng cần cân nhắc trước khi bỏ vốn mua cổ phiếu của doanh nghiệp đó.