Cuộc so kè giữa cổ tức và lãi suất

Bức xúc với cổ tức

Ta hãy xem câu chuyện của NamA Bank. NH này có lợi nhuận trước thuế năm 2014 đạt 243 tỷ đồng vượt 30% so với chỉ tiêu ban đầu đề ra, nhưng lại chỉ chia cổ tức 4%, thấp hơn mức cổ tức 7% năm trước đó. Đại diện Hội đồng quản trị (HĐQT) NamA Bank trả lời với cổ đông rằng, ban đầu họ muốn chia cổ tức 9% cho cổ đông nhỏ lẻ và 4% cho cổ đông lớn. Tuy nhiên sau đó, các nhà điều hành đã yêu cầu thống nhất mức chia cổ tức của NH này ở mức 4% cho năm 2014.

Cũng xin nhắc lại ở đây là theo Luật Các TCTD năm 2010, điều 59, thì: ĐHCĐ thông qua báo cáo tài chính hàng năm, phương án phân phối lợi nhuận sau khi đã hoàn thành nghĩa vụ thuế và các nghĩa vụ tài chính khác của TCTD.

Cổ tức chia thấp, nhiều cổ đông NH bức xúc

Ông Nguyễn Văn Dũng, Cục trưởng Cục Thanh tra giám sát NH TP. Hồ Chí Minh giải thích, theo quy định hiện hành, thì NHNN áp dụng một số biện pháp liên quan đến chia cổ tức để đảm bảo an toàn hệ thống. Trong đề án tái cơ cấu các TCTD đã được Thủ tướng Chính phủ thông qua, có quy định phải đảm bảo tái cơ cấu, năng lực tài chính, lợi nhuận để lại và đó cũng là hình thức tăng vốn và nâng cao năng lực quản trị điều hành cho TCTD. Trong bối cảnh kinh tế năm qua có nhiều khó khăn và năm 2015 được coi là năm bản lề của các kế hoạch kinh tế vĩ mô và là năm hoàn thành tái cơ cấu hệ thống NH theo hướng giải quyết sạch nợ xấu để đảm bảo an toàn hệ thống tài chính.

Theo đó, các TCTD sau khi đã trích lập dự phòng đầy đủ, vẫn phải dành ra một nguồn lực tài chính nhất định để xử lý những bất trắc. “NHNN đứng ở góc độ đảm bảo hài hòa mọi lợi ích trong tổng thể để đề nghị mức chia cổ tức”, ông Nguyễn Văn Dũng nói trong một ĐHCĐ ở TP. Hồ Chí Minh. Tính đến tháng 4/2015, NHNN đã thông qua mức chia cổ tức: ACB (7%), HDBank (5%), Sacombank (3,5%)… Trên cả nước chỉ có một vài NHTM Nhà nước được chia cổ tức hơn 9% do những TCTD này không có nhóm cổ đông và những người liên quan sở hữu NH.

Đầu tư có khi được khi thua

Với NĐT cổ phiếu NH, điều quan trọng nhất không phải là cổ tức có cao hơn lãi suất tiết kiệm hay không, mà chính là sự hợp lý trong phương án kinh doanh của ban điều hành. Điều này sẽ làm nên thành công của NH và các cổ đông.

Có thể xem trường hợp HDBank làm ví dụ. Năm 2014 tổng tài sản của NH đạt 99,525 tỷ đồng, tăng 15,4% so với năm 2013; tổng huy động vốn đạt 88.682 tỷ đồng, tăng 16% so với năm 2013, tổng dư nợ đạt 54.146 tỷ đồng tăng 10% so với năm 2013, nợ xấu kiểm soát ở mức 1,4%. Lợi nhuận trước thuế năm 2014 của HDBank đạt 700 tỷ đồng, tỷ suất lợi nhuận trên tài sản (ROA) duy trì ở mức 0,6%, tỷ suất lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu (ROE) ở mức 6,9%.

Trong khi đó, năm 2015 HDBank đặt chỉ tiêu nâng tổng tài sản lên 120.882 tỷ đồng, tăng 21,5% so với năm 2014, huy động vốn từ thị trường dân cư đạt 76.950 tỷ đồng, tăng 11,5% so với năm 2014, dư nợ tín dụng dự tăng 11% so với năm 2014. Chỉ tiêu lợi nhuận trước thuế năm 2015 HĐQT trình ĐHCĐ thông qua là 830 tỷ đồng. Trong đó, ROA duy trì ở mức 0,6%, ROE ở mức 8%; nợ xấu quanh mức 3%.

Lợi nhuận trước thuế năm 2014 của HDBank là 700 tỷ đồng. Sau khi được phân phối và lập các quỹ dự phòng, còn lại hơn 427 tỷ đồng. Trong đó lãi chia cổ tức là 405 tỷ đồng và NH chia cổ tức 5% bằng cổ phiếu. Các cổ đông HDBank cho rằng, với quy mô và năng lực tài chính hiện tại của HDBank thì chưa cần thiết phải giữ lại lợi nhuận để tăng vốn, mà nên chia sẻ với các cổ đông đã gắn bó lâu năm với NH.

Theo đó cổ đông HDBank muốn chia cổ tức bằng tiền và đã ủy quyền cho HĐQT đệ trình lên NHNN phê duyệt. Theo Cơ quan thanh tra giám sát NHNN, lợi nhuận của HDBank năm 2014 xếp thứ ba trong các NH có Hội sở ở TP. Hồ Chí Minh, việc chia cổ tức bằng cổ phiếu là để nâng cao năng lực tài chính cho HDBank.

Các ý kiến phàn nàn rằng cổ tức chỉ bằng hoặc còn thấp hơn lãi suất tiết kiệm, luôn xuất hiện trong các ĐHCĐ NH. Thậm chí có những cổ đông NH còn đề nghị ban điều hành từ chức, vì cầm vốn của họ kinh doanh mà lợi tức không bằng tiền lãi tiết kiệm. Theo một chuyên gia tài chính, đầu tư vào cổ phiếu thì luôn rủi ro hơn gửi tiền tiết kiệm NH. Lợi tức chưa chia thì vẫn còn nguyên đó và nó sẽ phản ánh vào giá cổ phiếu, quan trọng là những đồng vốn đó trong tương lai có sinh lời cao hơn lãi suất tiết kiệm không?