Doanh nghiệp phá sản, dân gánh nợ

	Hơn 33.200 DN giải thể, ngừng hoạt động trong 5 tháng đầu năm
	Bao giờ công nhân mới đòi được lương?

Người dân ngậm ngùi chặt bỏ cây cà phê để trồng sắn

Bỏ của chạy lấy người

Giữa cánh rừng cà phê bạt ngàn ở xã Nhâm, huyện A Lưới (Thừa Thiên - Huế), những làn khói nóng, mùi hăng hắc phả vào mặt, tỏa khắp nơi. Vợ chồng chị Hồ Thị Mơn, ở thôn A Bung, xã Nhâm đang đốt lá khô tại vườn cà phê rộng gần 1ha vừa chặt sát gốc để kịp cho nhân công đào gốc vào ngày hôm sau, chuẩn bị trồng cây sắn.

Theo chị Mơn, vườn cà phê nhà chị trồng từ năm 2001, đang được khai thác. Nhưng từ ngày Công ty Vinacafe Quảng Trị phá sản, ngừng đầu tư phân bón chăm sóc nên cây cà phê cho hạt ngày càng ít dần và giá giảm mạnh, cà phê tươi chỉ còn 3 ngàn đồng/kg so với mức giá 12 ngàn đồng/kg trước đây.

Trong khi, công hái một kg là 2,5 ngàn đồng, chưa tính tiền giống, phân bón, tiền công chăm sóc. Cũng như gia đình chị Mơn, nhiều hộ dân tại A Lưới đành ngậm ngùi bỏ cây cà phê, trồng cây ngắn ngày, phải tốn tiền thuê người chặt phá và đào bới gốc cây rồi cày xới và mua các loại giống, phân bón tốn kém cả chục triệu đồng cho mỗi ha.

Dẫn chúng tôi đi xem diện tích cà phê còn lại héo hon giữa cái nắng nóng gay gắt, ông Phạm Minh Cải, Chủ tịch UBND xã Nhâm cho biết, Công ty Vinacafe Quảng Trị thành lập vào năm 2001 thuộc Công ty TNHH MTV Vinacafe Quảng Trị.

Công ty Vinacafe Quảng Trị phối hợp cùng người dân địa phương và một số xã trong vùng như Hồng Thượng, Hồng Thái thành lập Nông trường A Lưới trồng 340ha cây cà phê, hoạt động theo hình thức, công ty cung cấp giống, phân bón và bao tiêu sản phẩm, các gia đình góp đất và công chăm sóc được hưởng lợi sau khi thu hoạch bình quân 30-40 triệu đồng/năm.

Thế nhưng, niềm vui ấy chưa được bao lâu thì Công ty Vinacafe Quảng Trị phá sản khiến giá cà phê rớt thê thảm, thu không đủ chi nên người trồng cà phê phải thuê người chặt bỏ trồng cây khác.

“Xã Nhâm có 528 hộ, 2.228 khẩu, phần lớn là đồng bào Tà Ôi. Trước đây, toàn xã có tới 80% số hộ trồng cà phê nhưng thua lỗ, cuộc sống của người dân sa sút. Mặc dù huyện chưa có chủ trương từ bỏ cây cà phê, nhưng bản thân các hộ đồng bào đã bỏ hoang không chăm sóc, để cà phê chết dần, chết mòn. Một số hộ đồng bào chặt phá diện tích trồng cà phê kém hiệu quả sang trồng sắn, chuối, trồng rừng để nâng cao đời sống. Hiện chỉ còn 32 ha cây cà phê, nhưng đều nằm trong tình trạng “thoi thóp” chờ chết”, ông Cải nói.

Công ty phá sản đổ nợ cho dân

Qua tìm hiểu, do Công ty Vinacafe Quảng Trị kinh doanh thua lỗ kéo dài dẫn tới phá sản, nên cuối năm 2010, Tổng Công ty cà phê Việt Nam đã có văn bản chỉ đạo Công ty TNHH MTV Vinacafe Quảng Trị ngừng đầu tư đối với diện tích cà phê tại Nông trường A Lưới.

Phó Chủ tịch UBND huyện A Lưới Hồ Văn Ngưm cho biết, việc “bỏ của chạy lấy người” của Công ty TNHH MTV Vinacafe Quảng Trị để lại hậu quả là hơn 340 ha cà phê hoang tàn và một khu nhà xưởng chế biến xuống cấp, hoen gỉ, gây không ít lãng phí tiền của, đất đai của Nhà nước. UBND huyện A Lưới có văn bản đề nghị Công ty TNHH MTV Vinacafe Quảng Trị giao cho người dân địa phương chăm sóc và hưởng lợi sản phẩm trong thời gian chờ thanh lý.

Trên cơ sở đó, đầu năm 2011, UBND huyện thành lập Ban quản lý diện tích cà phê của Nông trường A Lưới, đồng thời cho các hộ dân tạm ứng hơn 130 tấn phân bón, với kinh phí 1,2 tỷ đồng. Sản lượng thu hoạch trong niên vụ cà phê năm 2011 gần 1.300 tấn, với doanh thu gần 13 tỷ đồng. Điều này đã góp phần giải quyết việc làm và ổn định đời sống cho hàng trăm hộ đồng bào dân tộc các xã vùng đặc biệt khó khăn thuộc khu vực biên giới.

Tuy nhiên, không lâu sau Công ty TNHH MTV Vinacafe Quảng Trị lại nộp hồ sơ tuyên bố phá sản lên TAND tỉnh Quảng Trị, đồng thời TAND tỉnh Quảng Trị đã có quyết định về việc thành lập Tổ quản lý, thanh lý tài sản vụ phá sản này.

Năm 2012, CTCP định giá EXIMA có hai chứng thư thẩm định giá theo hợp đồng với Tổ quản lý, thanh lý tài sản vụ phá sản của Công ty TNHH MTV Vinacafe Quảng Trị. Mức định giá đưa ra với diện tích cà phê hơn 35 tỷ đồng, nhà máy chế biến cà phê là hơn 4,7 tỷ đồng.

Chưa dừng lại, đến tháng 9/2015, TAND tỉnh Quảng Trị có quyết định về việc tuyên bố phá sản Công ty TNHH MTV Vinacafe Quảng Trị. Đồng thời ra quyết định thu hồi về thi hành án (THA) và quyết định ủy thác THA của Cục THA dân sự tỉnh Quảng Trị gửi về cho Chi cục THA huyện A Lưới, có 721 hộ dân tại huyện này nợ Công ty TNHH MTV Vinacafe Quảng Trị tiền vật tư nông nghiệp với số tiền hơn 2 tỷ đồng. Mỗi hộ nợ từ vài trăm ngàn đồng đến vài chục triệu đồng.

Chi cục THA dân sự huyện A Lưới đưa thông báo nợ về các địa phương thì các hộ dân đều bất ngờ, bởi không có bất cứ hóa đơn chứng từ nào khẳng định các hộ dân này mắc nợ.

Ông Trần Ngọc Điểm, Chi cục trưởng Chi cục THA dân sự huyện A Lưới cho biết, sau khi nhận được ủy thác THA của Cục THA dân sự tỉnh Quảng Trị về việc 721 hộ dân ở huyện A Lưới nợ Công ty TNHH MTV Vinacafe Quảng Trị với số tiền hơn 2 tỷ đồng, đơn vị đã nhiều lần đi về các xã xác minh nhưng hầu hết, các hộ có tên nợ trong danh sách đều cho rằng không mắc nợ.

Danh sách các hộ nợ tiền của Công ty TNHH MTV Vinacafe Quảng Trị tập trung nhiều nhất là ở xã Nhâm. Một số hộ nói, trước đó họ có nợ tiền giống cây cà phê, phân bón nhưng sau khi thu hoạch vụ cà phê đầu tiên thì họ đã nộp sản lượng cà phê lại cho Công ty TNHH MTV Vinacafe Quảng Trị nhưng công ty này… quên không trừ ra!.

Phó Chủ tịch UBND huyện A Lưới Hồ Văn Ngưm phân trần, số tiền định giá THA của cơ quan chức năng như trên, thì với một huyện nghèo như A Lưới là điều quá sức. Hơn nữa, đa số các hộ dân tham gia trồng cà phê đều là đồng bào dân tộc thiểu số thuộc diện hộ nghèo, đời sống còn khó khăn. Trước mắt, UBND huyện A Lưới đã kiến nghị UBND tỉnh xem xét và có chính sách hỗ trợ để người dân tái sản xuất.