Đổi tên phải kèm thực lực

Chứng khoán chiều 19/12: Diễn biến xấu, VN-Index mất mốc 920 điểm

Hai câu chuyện đổi tên của các công ty chứng khoán trong năm 2018 có màu sắc rất khác so với những năm trước đây trên thị trường. Trước đây, việc đổi tên của công ty chứng khoán gắn liền với việc đổi chủ và nằm ở những công ty chứng khoán yếu kém, có thể kể ra các trường hợp như chứng khoán Phượng Hoàng đổi thành Kiến Thiết Việt Nam, chứng khoán Mêkông đổi thành HFT, Hà Thành đổi thành Tonkin…

Việc đổi tên này diễn ra đều đặn từ năm này qua năm khác, có những công ty chứng khoán thậm chí vài lần đổi tên nhưng “vận” thì chưa thấy đổi. Nguyên nhân cũng khá đơn giản khi mà giai đoạn 2010-2015 diễn ra hoạt động tái cấu trúc mạnh mẽ trong ngành chứng khoán. Sự khó khăn của thị trường buộc các chủ sở hữu cũ phải tìm đường thoát, nhưng chủ mới cũng khó “cựa” khi thanh khoản thị trường thấp, thị phần thì được nắm giữ bởi các công ty chứng khoán lớn.

Bên cạnh đó, còn là một số nguyên do khác. Hệ quả là nhiều công ty chứng khoán dù đã đổi tên từ khá lâu nhưng chưa đổi “vận”. Tuy nhiên khi thị trường chứng khoán có diễn biến thuận lợi trong hơn 2 năm qua, mọi chuyện đã thay đổi rất khác.

Sau khi mua lại chứng khoán Đệ Nhất, Tập đoàn Yuanta của Đài Loan đã đổi tên thành Yuanta Việt Nam và nhanh chóng tăng vốn điều lệ lên mức 1.000 tỷ đồng chỉ trong một thời gian ngắn. Đây là một bước đại nhảy vọt nếu biết rằng Đệ Nhất dù là một thương hiệu lâu đời trên thị trường chứng khoán, nhưng từ lâu đã không hoạt động hiệu quả cho đến khi có dòng vốn ngoại tham gia, đổi chủ, đổi tên và thị phần đang gia tăng khá nhanh.

Hồi giữa tháng 12, chứng khoán KB (KBSV) cũng đã hoàn tất việc tăng vốn lên 1.107 tỷ đồng, một mức vốn lớn, nhưng hiện giờ đương xem là mức sàn để các công ty chứng khoán có thể triển khai nhiều nghiệp vụ thuận lợi như tư vấn, phái sinh, bảo lãnh phát hành. Việc đổi tên của SSI diễn ra trong bối cảnh công ty chứng khoán này đã có quy mô, vị thế hàng đầu trong khu vực Đông Nam Á. SSI đổi tên vì từ lâu thương hiệu “SSI” đã gắn liền với khách hàng hơn là “chứng khoán Sài Gòn” và ban lãnh đạo công ty muốn vị thế của SSI trong ngành chứng khoán cũng giống như “nhắc tới xe máy là nói tới Honda”.

Việc SSI, Yuanta hay KBSV đổi tên cũng đồng thời xác lập một tiền lệ mới đó là khi đổi tên, công ty chứng khoán phải có thực lực, có kế hoạch kinh doanh mang tính chất đột phá chứ không thể làm chiếu lệ hoặc thủ thế như trước đây.

Nhưng trong bất kỳ ngành nào cũng sẽ diễn ra sự phân hoá cực kỳ khốc liệt, số lượng công ty chứng khoán đổi tên thống kê trong những năm qua có thể lên đến vài chục, nhưng trong thời gian tới, có lẽ cũng chỉ có vài công ty chứng khoán thể hiện được dấu ấn.

Có thể căn cứ vào những chỉ báo sau đây để nhận biết các thương vụ đổi tên sẽ “nổ” hay “xịt”: Đầu tiên là việc các công ty chứng khoán được mua lại bởi đơn vị, cá nhân nào, có vị thế trên thị trường tài chính ra sao. Các định chế tài chính lớn, có tham vọng khi mua lại công ty chứng khoán và đổi tên theo tập đoàn của mình như KIS, Maybank trước kia, hay Yuanta, KB bây giờ cũng đã đồng thời tiến hành đổi tên kèm những kế hoạch tăng vốn. Trong trường hợp công ty chứng khoán chỉ đổi tên, nhưng các động thái thực hiện liên quan đến kinh doanh lại rất dè dặt thì khả năng công ty chứng khoán đổi vận trong ngắn hạn là khó xảy ra.

Chỉ báo kế tiếp là những công ty chứng khoán đổi tên, đổi chủ thường hoạt động có phần yếu kém, nhưng ít nhiều cũng có một số lợi thế trong hoạt động và được người trong nghề biết đến. Những công ty này khi được hà hơi tiếp sức ít nhiều sẽ nhanh chóng bật dậy, còn những công ty chỉ ra đời theo kiểu ăn xổi, không có một chút lợi thế nào thì việc có thể tạo ra dấu ấn sẽ rất gian nan.