Động lực mới cho mục tiêu 1 triệu căn hộ đến năm 2030

Thành lập Quỹ Nhà ở quốc gia - nguồn lực tài chính bền vững

Một trong những điểm nhấn quan trọng của Nghị quyết là việc thành lập Quỹ Nhà ở quốc gia, bao gồm quỹ trung ương do Chính phủ thành lập và quỹ địa phương do Ủy ban nhân dân cấp tỉnh quản lý. Đây là quỹ tài chính ngoài ngân sách, có tư cách pháp nhân, hoạt động không vì mục đích lợi nhuận. Nguồn vốn của Quỹ được huy động từ ngân sách nhà nước, tiền trích từ giá trị quỹ đất đã đầu tư hạ tầng kỹ thuật để xây dựng NOXH (theo quy định của Luật Nhà ở), tiền bán nhà ở thuộc tài sản công, tiền đấu giá quyền sử dụng đất, và các nguồn đóng góp tự nguyện trong và ngoài nước.

Quỹ có nhiệm vụ đầu tư xây dựng NOXH, hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội, và đặc biệt là tạo lập quỹ nhà ở cho thuê dành cho cán bộ, công chức, viên chức và người lao động. Theo Điều 4 của Nghị quyết, quỹ nhà ở cho thuê được ưu tiên để tiết kiệm nguồn lực đất đai, cho phép nhiều đối tượng luân phiên sử dụng, từ đó đáp ứng nhu cầu nhà ở ổn định lâu dài cho những người không đủ khả năng chi trả để mua hoặc thuê mua NOXH. Chính phủ nhấn mạnh rằng Quỹ sẽ tránh trùng lặp với các quỹ hiện có như Quỹ Phát triển nhà ở tại một số địa phương, và các chi tiết về quy mô, tiêu chí phân bổ vốn, và cơ chế giám sát sẽ được quy định trong nghị định hướng dẫn.

Đơn giản hóa thủ tục hành chính - động lực cho nhà đầu tư

Nghị quyết mang đến những cải cách mạnh mẽ trong thủ tục đầu tư xây dựng NOXH, nhằm rút ngắn thời gian triển khai dự án. Theo Điều 7, các dự án NOXH không phải thực hiện thẩm định báo cáo nghiên cứu khả thi tại cơ quan chuyên môn về xây dựng. Thay vào đó, chủ đầu tư tự tổ chức thẩm định và chịu trách nhiệm đảm bảo tuân thủ pháp luật về xây dựng. Thủ tục thẩm định thiết kế phòng cháy chữa cháy được lồng ghép vào quy trình cấp giấy phép xây dựng, với thời gian xử lý tối đa 30 ngày kể từ khi nhận đủ hồ sơ hợp lệ, theo khoản 2 Điều 7.

Đặc biệt, các công trình NOXH áp dụng thiết kế mẫu hoặc thiết kế điển hình, phù hợp với quy hoạch đô thị, nông thôn và đáp ứng yêu cầu phòng cháy chữa cháy, sẽ được miễn giấy phép xây dựng, như quy định tại khoản 3 Điều 7. Điều này không chỉ giảm chi phí mà còn đẩy nhanh tiến độ xây dựng, đặc biệt tại các địa phương có nhu cầu NOXH cao như Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh, nơi tình trạng kẹt xe và chi phí giải phóng mặt bằng đang là thách thức lớn.

Để thúc đẩy tiến độ, Nghị quyết cho phép giao chủ đầu tư hoặc chấp thuận chủ trương đầu tư đồng thời giao chủ đầu tư không qua đấu thầu đối với các dự án NOXH và nhà ở cho lực lượng vũ trang không sử dụng vốn đầu tư công, theo Điều 5. Ủy ban nhân dân cấp tỉnh chịu trách nhiệm giao chủ đầu tư cho các dự án NOXH, trong khi Bộ Quốc phòng và Bộ Công an thực hiện đối với nhà ở cho lực lượng vũ trang, sau khi được Ủy ban nhân dân cấp tỉnh thống nhất bằng văn bản về vị trí khu đất.

Trong trường hợp có từ hai nhà đầu tư đăng ký, tiêu chí ưu tiên bao gồm kinh nghiệm thực hiện dự án đầu tư xây dựng nhà ở, năng lực tài chính, và các tiêu chí khác do Chính phủ quy định. Để đảm bảo minh bạch, Ủy ban nhân dân cấp tỉnh, Bộ Quốc phòng và Bộ Công an không được phân cấp hoặc ủy quyền thẩm quyền giao chủ đầu tư, như quy định tại khoản 2 Điều 5. Quyết định giao chủ đầu tư sẽ là căn cứ để giao đất, cho thuê đất hoặc chuyển mục đích sử dụng đất, thay thế các thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư và lựa chọn nhà đầu tư theo luật đầu tư.

Mở rộng điều kiện thụ hưởng – Hỗ trợ đúng đối tượng

Nghị quyết mở rộng điều kiện để các đối tượng được hưởng chính sách NOXH, đặc biệt trong bối cảnh sắp xếp lại đơn vị hành chính theo Kết luận 127-KL/TW và 137-KL/TW của Bộ Chính trị. Theo Điều 9, người có nhà ở thuộc sở hữu nhưng cách xa nơi làm việc được phép mua hoặc thuê mua NOXH, với khoảng cách cụ thể do Ủy ban nhân dân cấp tỉnh quy định dựa trên điều kiện thực tế của địa phương. Quy định này đặc biệt hỗ trợ công nhân, viên chức làm việc xa nơi cư trú và những người chịu ảnh hưởng từ việc sáp nhập đơn vị hành chính.

Ngoài ra, Điều 10 cho phép doanh nghiệp, cơ quan nhà nước, tổ chức chính trị, và đơn vị sự nghiệp công lập thuê NOXH để bố trí cho cán bộ, công chức, viên chức và người lao động, bao gồm cả người lao động nước ngoài. Các cơ quan nhà nước và tổ chức chính trị được bố trí ngân sách để thuê NOXH cho đối tượng hưởng lương từ ngân sách, khi có dự toán được phê duyệt, đảm bảo quyền tiếp cận nhà ở cho những người có thu nhập thấp.

Về giá bán và giá thuê mua NOXH, Điều 8 quy định chủ đầu tư tự xây dựng và phê duyệt giá dựa trên phương pháp của Luật Nhà ở và lợi nhuận định mức. Sau khi nghiệm thu công trình, chủ đầu tư phải kiểm toán và quyết toán chi phí, sau đó gửi cơ quan chuyên môn cấp tỉnh để kiểm tra. Nếu giá kiểm toán thấp hơn giá ký hợp đồng, chủ đầu tư phải hoàn trả phần chênh lệch cho người mua hoặc thuê mua; nếu cao hơn, chủ đầu tư không được thu thêm. Quy định này đảm bảo quyền lợi cho người thụ hưởng, đồng thời tăng cường hậu kiểm để ngăn chặn tình trạng trục lợi chính sách.