Đưa mắc ca thành cây trồng mũi nhọn tại Việt Nam
Theo Báo cáo Ban Chỉ đạo Tây Nguyên ngày 9/3/2015 gửi Thủ tướng Chính phủ, Trưởng ban Chỉ đạo nhấn mạnh: Tây Nguyên là địa bàn chiến lược đặc biệt quan trọng về kinh tế, xã hội, quốc phòng, an ninh và môi trường sinh thái của đất nước; là vùng giàu tiềm năng, lợi thế để phát triển kinh tế xã hội. Để phát triển Tây Nguyên bền vững, chuyển dịch cơ cấu kinh tế là nhiệm vụ hàng đầu và có tính chiến lược cả trước mắt và lâu dài. Hiện, Tây Nguyên đang có cà phê và cao su là những cây công nghiệp chủ lực, tuy nhiên, cả hai cây trên đều phát triển đạt ngưỡng.
Với nghiên cứu khoa học và thực tiễn trồng thử nghiệm cũng như khảo sát nhu cầu trong nước và trên thế giới về hạt mắc ca, cùng với sự phân tích đánh giá của các chuyên gia đầu ngành Nông nghiệp trong nước và thế giới tại Hội thảo trên cho thấy, tiềm năng phát triển mắc ca tại Việt Nam và những giá trị loại cây này mang lại rất lớn. Việc đưa mắc ca trở thành cây công nghiệp chủ lực có ý nghĩa quan trọng đối với sự phát triển bền vững kinh tế vùng, nâng cao đời sống đồng bào khu vực Tây Nguyên, cũng như tạo ra các lợi thế kinh tế của Việt Nam trên thị trường quốc tế.
Thực tiễn trồng thử nghiệm cây mắc ca tại các tỉnh Lâm Đồng, Đăk Lăk, Đăk Nông cho thấy hơn 4 năm đã bói quả, ở những nơi sản lượng khá cao. Một số mô hình trồng cây mắc ca xen cà phê được người nông dân cho biết giúp thu nhập của họ cao hơn so với cây cà phê do giảm chi phí đầu tư, vì loại cây này chịu hạn tốt, ít tốn công chăm sóc mà chưa phát hiện sâu bệnh gây hại.
Theo báo cáo của Tỉnh ủy Lâm Đồng, từ năm 2006 đến nay toàn tỉnh Lâm Đồng trồng 960 ha mắc ca chủ yếu trồng xen với cà phê, cây chè và cây ăn trái. Trong đó, khoảng 70 ha đã cho thu hoạch với năng suất bình quân 4-10 kg/cây. Đến cuối năm 2014, toàn vùng Tây Nguyên đã có khoảng 2.400 ha trồng mắc ca.
Nhằm góp phần phát triển kinh tế xã hội, nâng cao đời sống đồng bào các dân tộc khu vực Tây Nguyên, ngoài đề xuất bổ sung cây mắc ca vào nhóm cây nông, công, lâm nghiệp mũi nhọn cần được ưu tiên trong giai đoạn tới, Ban Chỉ đạo Tây Nguyên kiến nghị Chính phủ xem xét một số vấn đề.
Cụ thể, đề nghị Chính phủ xem xét và cho ý kiến chỉ đạo về việc ban hành các chủ trương, chính sách khuyến khích việc trồng, chế biến sâu, tiêu thụ sản phẩm của loại cây này (như chính sách hỗ trợ mặt pháp lý về quyền sử dụng đất cho nông dân cũng như các chủ trương, chính sách, bảo hộ quyền và lợi ích hợp pháp của các nhà đầu tư vào cây mắc ca); Ban hành chính sách hỗ trợ đặc biệt đối với hộ nghèo tại vùng biên giới xa xôi có ý nghĩa về chính trị; Cho phép thành lập Hiệp hội mắc ca Việt Nam nhằm hỗ trợ các doanh nghiệp/hộ nông dân trong quá trình phát triển trồng, chế biến và tiêu thụ hạt mắc ca ở Việt Nam.
Ban Chỉ đạo Tây Nguyên cũng đề nghị Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn thúc đẩy nhanh việc xây dựng Chương trình quốc gia về phát triển cây mắc ca trên cơ sở phối hợp với các địa phương có tiềm năng tại các tỉnh Tây Nguyên, chú trọng việc phát triển cây mắc ca thành cây mũi nhọn của vùng Tây Nguyên đi kèm với việc mở rộng quy mô diện tích một cách vững chắc. Có thể trong giai đoạn đầu chú trọng phát huy ưu thế trồng xen với các cây trồng khác, tiến tới phát triển trồng trên quy mô lớn.
Việc chú trọng ứng dụng công nghệ cao và khai thác đồng bộ chuỗi giá trị khép kín từ sản xuất, chế biến, tiêu thụ rất cần thiết đối sự phát triển bền vững cây mắc ca. Ban Chỉ đạo Tây Nguyên cũng đề xuất, NHNN Việt Nam xây dựng chính sách ưu đãi về nguồn vốn để triển khai các sản phẩm tín dụng cho việc phát triển cây mắc ca. Đồng thời khuyến khích hệ thống NHTM đồng hành cùng LienVietPostBank trong việc tháo gỡ khó khăn về vốn cho các hộ nông dân trồng cây mắc ca.