Fed sẽ tiếp tục tăng lãi suất mạnh

Áp lực lạm phát vẫn gia tăng

Việc CPI tăng 8,3% trong tháng 8 so với cùng kỳ năm ngoái, dù giảm nhẹ so với tháng 7 nhưng vẫn cao hơn mức 8,1% mà các nhà kinh tế dự đoán. Nếu loại trừ giá lương thực và năng lượng, CPI lõi tăng 0,6% từ tháng 7 đến tháng 8 - cao gấp đôi so với dự báo của các nhà kinh tế. Việc CPI tiếp tục xấu đi đáng kinh ngạc đã làm giảm niềm tin của các nhà đầu tư và khiến thị trường lao dốc. Chỉ số Dow Jones giảm 4%, S&P 500 giảm 4,3% và Nasdaq 5,2% phiên 13/9 vừa qua - ngày tồi tệ nhất của Phố Wall kể từ tháng 6/2020 cho thấy phản ứng rất tiêu cực của thị trường. CPI tháng 8 cũng là báo cáo dữ liệu kinh tế lớn cuối cùng trước cuộc họp chính sách của Fed vào tuần tới. Và dĩ nhiên với lạm phát tăng cao hơn kỳ vọng, sẽ càng để ngỏ cho khả năng Fed phải tiếp tục một đợt tăng lãi suất mạnh tay nữa.

Các nhà kinh tế tin rằng Fed sẽ tăng lãi suất 1% trong cuộc họp tới

Điều này càng được củng cố khi nhìn vào thị trường nhà ở. Theo báo cáo CPI mới nhất, giá nhà ở tại Mỹ đã tăng 0,7% trong tháng 8 và tăng 6,2% so với cùng kỳ năm ngoái. Đây là mức tăng lớn nhất kể từ năm 1991 và sự gia tăng là nguyên nhân chính dẫn đến tốc độ lạm phát cao hơn dự kiến của tháng 8. Marvin Loh, chiến lược gia cấp cao tại State Street nhận định, sự kết hợp giữa thị trường lao động vẫn tích cực, mức giá nhà ở tiếp tục tăng cao là lý do để Fed tiếp tục cứng rắn trong cuộc họp chính sách vào tuần tới và có thể trong các cuộc họp sau đó nữa. Chuyên gia này cho rằng, Fed cần thấy chi phí nhà dịu lại trước khi có thể giảm bớt thắt chặt.

Tuy nhiên, điều này sẽ không dễ dàng. Giá nhà ở có thể vẫn ở mức cao, ngay cả khi Fed nỗ lực chống lại bằng cách tăng lãi suất mạnh. Theo Joseph Brusuelas, kinh tế gia trưởng tại RSM US, giá nhà ở là dạng lạm phát “cố định” và rất khó nhanh chóng giảm bớt. "Đó là lý do tại sao Fed sẽ cần thể hiện sự kiên quyết bằng cách tăng lãi suất chính sách lên 75 điểm cơ bản tại cuộc họp vào tháng 9, bất chấp sự sụt giảm đáng khích lệ trong giao thông vận tải và năng lượng", chuyên gia này nhận định.

Tuy nhiên, giới phân tích và các nhà đầu tư cũng đang lo ngại rằng, việc Fed tăng lãi suất mạnh có thể dẫn đến lãi suất vay thế chấp cao hơn, khiến mọi người phải đắn đo về việc mua nhà. Cho đến nay, mặc dù giá nhà vẫn ổn định (theo hướng tăng) nhưng doanh số bán lại đang trong xu hướng giảm. Một số nhà kinh tế đã chỉ ra sự yếu kém của thị trường nhà ở đã bắt đầu xuất hiện. Đơn cử, doanh số bán nhà trong tháng 7 giảm và đây là lần giảm thứ sáu liên tiếp. Do đó cảnh báo việc Fed tiếp tục tăng lãi suất lên các mức cao có thể làm tăng nguy cơ phá vỡ thị trường nhà ở. Nhìn vào lịch sử, tình trạng suy thoái nhà ở đã xảy ra trước ở 9 trong số 12 cuộc suy thoái kinh tế trước đây và các nhà đầu tư hẳn vẫn chưa quên cuộc khủng hoảng nhà ở thảm khốc của Mỹ năm 2008. Fed có thể vẫn dựa trên cơ sở giá nhà ở đang tăng hiện nay như là một căn cứ cho các đợt tăng lãi suất mạnh mẽ. Tuy nhiên để thị trường này không rơi vào sụp đổ đòi hỏi Fed cũng phải thận trọng.

Trong tiêu cực vẫn có tin tích cực

Đáng chú ý, chỉ một ngày sau khi báo cáo CPI đáng thất vọng của tháng 8 được đưa ra, một báo cáo về chỉ số giá chuyên biệt được công bố cho thấy, việc tăng giá bán buôn đang có dấu hiệu cải thiện (chậm lại). Cụ thể, chỉ số giá sản xuất (PPI) - đo lường những thay đổi trung bình trong giá trả cho các nhà sản xuất hàng hóa và dịch vụ - chỉ tăng 8,7% trong 12 tháng kết thúc vào tháng 8, giảm so với mức tăng 9,8% trong tháng 7. Đây cũng là tháng thứ hai liên tiếp tốc độ tăng PPI chậm lại. Tính theo tháng, PPI giảm 0,1% từ tháng 7 đến tháng 8, đúng như ước tính của Refinitiv. Chỉ số PPI được nhiều chuyên gia coi là chỉ báo hàng đầu cho xu hướng lạm phát tiêu dùng sẽ diễn biến ra sao sau đó. Vì vậy, việc PPI giảm có thể xem là tín hiệu tích cực.

Đối mặt với lạm phát ở mức cao trong nhiều thập kỷ trong những tháng gần đây, Fed đã tăng lãi suất nhanh trong 6 tháng qua nhằm cố gắng làm chậm nền kinh tế và không khuyến khích chi tiêu thêm. Tuy nhiên, hiện lạm phát vẫn cao hơn mức mục tiêu 2% rất xa. Đến thời điểm này, đã đến lúc phải thừa nhận rằng vấn đề giá cả là quá lớn và quá khó khăn để Fed, với các công cụ của mình, có thể xử lý được. Trong nền kinh tế đang bị điều chỉnh bởi những cú sốc chưa từng có, dù rằng việc tăng lãi suất chắc chắn sẽ khiến nhu cầu chậm lại nhưng còn rất nhiều yếu tố khác “nằm ngoài tầm với” của Fed. Ví dụ, nếu xung đột ở Ukraine kết thúc sẽ mau chóng giúp hạ nhiệt giá năng lượng và lương thực nhưng rõ ràng Fed không thể “quyết” được điều đó. Hay nếu các vướng mắc, gián đoạn về chuỗi cung ứng được tháo gỡ cũng sẽ mang lại tác động tích cực, song đây cũng không phải là “thẩm quyền” của Fed…

Tuy nhiên nói gì thì nói, với vai trò và nhiệm vụ chính là ổn định giá cả, Fed không thể không hành động trong bối cảnh lạm phát cao hiện nay. Đặc biệt là khi thị trường lao động vẫn rất tốt và nhu cầu tiêu dùng vẫn mạnh mẽ thì Fed sẽ vẫn phải tăng lãi suất mạnh để đối phó với tình trạng lạm phát cao lúc này. Báo cáo CPI tháng 8 càng cho thấy sự cấp bách phải kiểm soát lạm phát. Cho đến nay, hầu hết các nhà quan sát đều mong đợi Fed sẽ tăng lãi suất 0,75% trong cuộc họp tới. Nhưng khả năng xảy ra mức tăng 1% - dù một tuần trước đây rất ít người nghĩ tới - cũng không thể loại trừ.

Các nhà kinh tế của Nomura hôm thứ Ba đã điều chỉnh dự báo của họ, theo đó tin rằng Fed sẽ tăng lãi suất 1% trong cuộc họp tới, thay vì mức 0,75% như dự báo trước đó. Đồng thời, nâng kỳ vọng lãi suất sẽ lên ngưỡng 4,5-4,75% vào thời điểm tháng 2/2023 (tăng 0,5%). Công cụ FedWatch của CME Group cũng cho thấy khả năng này đang lớn dần lên, với xác suất Fed nâng lãi suất 1% đang ở 34%, tăng nhanh từ mức 22% trước đó.