Gia tăng giá trị từ đổi mới sáng tạo

Đây cũng là nội dung chính được các đại biểu bàn luận tại Hội thảo khoa học giới thiệu kết quả nghiên cứu đề tài “Nhận diện các yếu tố tác động đến năng lực đổi mới sáng tạo của các ngân hàng thương mại tại Việt Nam” do Viện Chiến lược Ngân hàng tổ chức cuối tuần qua.

Ra khỏi vùng an toàn

Theo báo cáo của Ngân hàng Thế giới, đổi mới công nghệ đóng góp hơn 50% vào tăng trưởng kinh tế tổng thể của Việt Nam trong giai đoạn 2016 - 2020. Đặc biệt, chỉ số đổi mới sáng tạo toàn cầu của Việt Nam liên tục được cải thiện, tăng 32 bậc từ năm 2013 và hiện đứng thứ 44/132 quốc gia, vùng lãnh thổ. Song nếu nhìn nhận khách quan, vẫn còn một khoảng cách đáng kể để Việt Nam có bước phát triển nhảy vọt và bắt kịp mức độ phát triển công nghệ cao nhất.

Bà Nguyễn Thị Hiền - Phó Viện trưởng Viện Chiến lược Ngân hàng chia sẻ, giai đoạn 10 năm tới, thúc đẩy đổi mới sáng tạo, ứng dụng mạnh mẽ khoa học và công nghệ, nhất là những thành tựu của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư đã được Đảng, Chính phủ xác định là một trong 12 định hướng chiến lược phát triển lớn của đất nước. Để làm được điều này, việc xác định được các yếu tố tác động tới năng lực đổi mới sáng tạo của các doanh nghiệp nói chung và ngân hàng nói riêng là thực sự cần thiết, giúp các doanh nghiệp/ngân hàng xây dựng chiến lược và lộ trình triển khai có trọng tâm, trọng điểm, đem lại hiệu quả cao.

Đổi mới sáng tạo là yếu tố cần thiết giúp tạo ra nhiều giá trị gia tăng cho khách hàng

TS. Nguyễn Thị Việt Hà - Học viện Ngân hàng - chủ nhiệm đề tài cũng nhìn nhận đổi mới sáng tạo được nhận diện là yếu tố mang tính sống còn, bất cứ tổ chức nào cũng phải thay đổi mình để thích ứng với những thay đổi của môi trường, đặc biệt là đáp ứng với yêu cầu của khách hàng, nhất là đối với hoạt động ngân hàng. “Đổi mới sáng tạo là yếu tố cần thiết giúp cho hoạt động của tổ chức tốt hơn cũng như tạo ra nhiều giá trị gia tăng cho khách hàng, tạo thêm nhiều khách hàng mới và thêm những khách hàng trung thành hiện có”, TS. Việt Hà nhấn mạnh.

Theo báo cáo của nhóm nghiên cứu, các NHTM tại Việt Nam bất kể ở quy mô lớn hay nhỏ, thời gian qua đều ghi nhận nỗ lực trong việc cho ra đời nhiều sản phẩm, dịch vụ ngày càng thân thiện hơn với khách hàng, có tính sáng tạo cao. Đại diện nhóm nghiên cứu cho biết, năng lực đổi mới sáng tạo của ngân hàng đến từ sáu nhóm yếu tố: sản phẩm, quy trình, công nghệ, tổ chức, marketing, liên kết. Và sáu nhân tố tác động đến năng lực đổi mới sáng tạo của ngân hàng gồm năng lực hấp thu kiến thức; hệ thống liên kết; định hướng học hỏi; văn hoá của tổ chức; đặc trưng của ngành và nguồn lực liên quan đến hoạt động nghiên cứu, phát triển sản phẩm mới.

Dưới góc độ NHTM, ông Trần Hoài Nam - Giám đốc Trung tâm Ngân hàng số TPBank cũng nhìn nhận, đổi mới sáng tạo bên cạnh việc để gia tăng doanh thu, tiết kiệm chi phí, gia tăng trải nghiệm khách hàng cũng góp phần giảm thiểu rủi ro cho ngân hàng. Theo ông Nam, nếu không đổi mới sáng tạo, ngân hàng chỉ có thể kinh doanh và bán sản phẩm trước nay vẫn có, đổi mới sáng tạo là đi ra khỏi vùng an toàn, đưa ra thị trường các sản phẩm sáng tạo và hợp với thị hiếu của người dùng.

Linh hoạt trong đổi mới sáng tạo

Kết quả nghiên cứu thực trạng năng lực đổi mới sáng tạo của NHTM Việt Nam cho thấy, đối với năng lực đổi mới sản phẩm, ngân hàng đang tập trung vào năng cao chất lượng, bổ sung các tính năng và phát triển sản phẩm mới, tuy nhiên việc giảm chi phí vận hành vẫn còn hạn chế. Có một thực tế là những ngân hàng có quy mô nhỏ, trung bình thậm chí còn đang đổi mới sáng tạo tốt hơn, linh hoạt hơn các ngân hàng quy mô lớn. Đơn cử như việc đổi mới quy trình: Các ngân hàng nhỏ thường khá quan tâm tới yếu tố tiết kiệm chi phí, thông qua việc giảm các hoạt động không tăng giá trị, rút ngắn thời gian cung cấp dịch vụ, tổ chức và vận hành quy trình hiệu quả. Hay với năng lực đổi mới tổ chức, các ngân hàng tập trung vào việc đổi mới hệ thống hoạt động và quản trị chất lượng, đổi mới hoạt động quản trị nguồn nhân lực… Về năng lực đổi mới liên kết, các ngân hàng cũng đã tăng cường kết nối với khách hàng tốt hơn, hiểu rõ nhu cầu của khách hàng thông qua các sản phẩm chuyên biệt.

Trên cơ sở khảo sát và đánh giá hiện trạng, để gia tăng năng lực đổi mới sáng tạo trong thời gian tới, TS. Nguyễn Thị Việt Hà nhìn nhận, các ngân hàng cần tập trung vào sáu khía cạnh. Thứ nhất, nâng cao hệ thống thông tin giao tiếp, thông qua các kênh truyền thông nội bộ, các phòng ban, giữa nhân viên và quản lý. Thứ hai, tăng cường hệ thống liên kết, kết nối với khách hàng, đối tác, ngân hàng khác, các viện nghiên cứu và trường học. Thứ ba, cần có văn hoá đổi mới, chính sách khuyến khích thay đổi và chấp nhận rủi ro. Thứ tư, năng lực công nghệ, đầu tư cho công nghệ và các hoạt động nghiên cứu, nhân lực… Thứ năm, là cam kết học hỏi, đầu tư cho nhân viên học tập và cuối cùng là sự cam kết và xác định từ đội ngũ lãnh đạo. Song điều cần lưu ý ở đây là việc áp dụng sáu yếu tố này còn phụ thuộc ngân hàng ứng dụng như thế nào dựa trên thực tế nội tại của mình.

Thừa nhận đổi mới sáng tạo là điều cần khuyến khích, nhưng ThS. Lưu Ngọc Hiệp, Trường Đại học Kinh tế - Đại học Quốc gia Hà Nội cho rằng, đổi mới sáng tạo cần nhiều kinh phí và có độ rủi ro nhất định. Vì thực tế, có những doanh nghiệp, ngân hàng chi phí khá nhiều vào đổi mới sáng tạo nhưng lại không đúng cách; hoặc đổi mới sáng tạo không mang lại hiệu quả, dẫn tới kết cục gây tổn hại cho hoạt động của ngân hàng.