Giao dịch chứng khoán phái sinh giống và khác gì với giao dịch cổ phiếu?

L.T - 10:26 | 30/08/2017

Để giúp nhà đầu tư hiểu về thị trường chứng khoán phái sinh (CKPS) một cách đơn giản nhất, Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội (HNX) đã so sánh những điểm giống và khác nhau khi giao dịch hợp đồng tương lai chỉ số VN30 trên TTCKPS và giao dịch cổ phiếu trên thị trường cổ phiếu niêm yết HNX.

Giao dịch chứng khoán phái sinh giống và khác gì với giao dịch cổ phiếu?

Ảnh minh họa

	Giao dịch cổ phiếu niêm yết HNX	Giao dịch hợp đồng tương lai VN30
Mở tài khoản	Nhà đầu tư mở một tài khoản tại các công ty chứng khoán (CTCK) là thành viên giao dịch cổ phiếu của HNX.	Nhà đầu tư mở tài khoản giao dịch tại các CTCK là thành viên giao dịch CKPS và mở tài khoản ký quỹ tại các CTCK là thành viên bù trừ CKPS. Nhà đầu tư có thể sử dụng tài khoản giao dịch cổ phiếu để giao dịch CKPS trong trường hợp CTCK nơi nhà đầu tư mở tài khoản đồng thời là thành viên giao dịch CKPS. Khi đó, nhà đầu tư chỉ cần mở thêm 1 tài khoản ký quỹ tại CTCK là thành viên bù trừ được chỉ định. Nhà đầu tư vẫn có thể giao dịch chứng khoán phái sinh tại các CTCK không phải là thành viên giao dịch CKPS thông qua ủy thác đầu tư cho CTCK thực hiện các giao dịch tại thành viên giao dịch CKPS.
Ký quỹ (Margin)	Nhà đầu tư phải có đủ 100% tiền và cổ phiếu trong tài khoản trước khi giao dịch. Nhà đầu tư có thể vay ký quỹ (margin) để mua cổ phiếu. Chỉ các cổ phiếu đủ tiêu chuẩn mới được thực hiện các giao dịch ký quỹ.	Nhà đầu tư chỉ cần ký quỹ một tỷ lệ nhất định so với giá trị các hợp đồng giao dịch. Hiện tại tỷ lệ ký quỹ theo quy định của VSD là 10% nhưng để phòng ngừa rủi ro, các CTCK thường yêu cầu mức ký quỹ cao hơn, từ 13,5-15%. Ký quỹ trong giao dịch chứng khoán phái sinh là việc nhà đầu tư đặt cọc 1 khoản tiền để đảm bảo cho các giao dịch của mình.
Thời gian giao dịch	9h00-14h45	8h45-14h45
Kết cấu phiên giao dịch	Gồm 2 phiên: khớp lệnh liên tục và định kỳ đóng cửa.	Gồm 3 phiên: khớp lệnh định kỳ mở cửa, khớp lệnh liên tục, và khớp lệnh định kỳ đóng cửa.
Thời hạn sở hữu của nhà đầu tư	Không giới hạn thời gian sở hữu.	Nhà đầu tư sở hữu hợp đồng cho đến ngày đáo hạn. Ngày giao dịch cuối cùng được quy định trong mẫu hợp đồng và thông báo trên lịch giao dịch, hiện tại là ngày thứ Năm thứ ba trong tháng.
Khối lượng phát hành	Theo quy mô vốn của các doanh nghiệp	Không giới hạn
Khối lượng giao dịch tối thiểu	100 cổ phiếu	1 hợp đồng
Khối lượng giao dịch tối đa/lệnh	Không giới hạn	500 hợp đồng/lệnh
Khối lượng nắm giữ tối đa	Không giới hạn, trừ một số trường hợp đặc biệt hạn chế tỷ lệ nắm giữ của nhà đầu tư nước ngoài.	Giới hạn vị thế nắm giữ tối đa với nhà đầu tư cá nhân là 5.000 hợp đồng, tổ chức là 10.000 hợp đồng, nhà đầu tư chuyên nghiệp là 20.000 hợp đồng.
Đơn vị yết giá/ bước giá	1.000 đồng	Tính theo điểm chỉ số cơ sở của hợp đồng. Bước giá tối thiểu của hợp đồng tương lai chỉ số VN30 là 0,1 điểm chỉ số.
Biên độ dao động giá	10%. Ngày giao dịch đầu tiên của cổ phiếu niêm yết: 30%	7%
Phương thức giao dịch	Khớp lệnh và thỏa thuận	Khớp lệnh và thỏa thuận
Các loại lệnh giao dịch	ATO, ATC, LO, MAK, MOK, MTL	ATO, ATC, LO, MAK, MOK, MTL
Nguyên tắc khớp lệnh	Ưu tiên về giá và thời gian	Ưu tiên về giá và thời gian
Giá tham chiếu	Là giá đóng cửa của cổ phiếu trong phiên giao dịch liền trước. Ngày giao dịch đầu tiên: mức giá do doanh nghiệp đăng ký và HNX phê duyệt.	Là giá thanh toán cuối ngày của hợp đồng tương lai trong ngày giao dịch liền trước. Ngày giao dịch đầu tiên: là giá lý thuyết (do VSD tính toán và công bố).
Thời gian thanh toán	T+2 tiền về tài khoản. T+3 chứng khoán về tài khoản. Nhà đầu tư thanh toán tiền và cổ phiếu cho người bán qua hệ thống thanh toán bù trừ với giá trị đúng bằng giá trị khớp lệnh.	T+0 ghi nhận sở hữu vị thế (ngay trong ngày và theo thời gian thực). T+1 tiền về tài khoản. Việc thanh toán được thực hiện vào cuối giờ giao dịch hàng ngày. Nếu tài khoản phái sinh của nhà tư lỗ ròng khiến cho số dư ký quỹ dưới mức quy định, trung tâm bù trừ sẽ gọi ký quỹ và nhà đầu tư sẽ phải thanh toán đầy đủ toàn bộ số tiền bổ sung ký quỹ vào sáng ngày giao dịch hôm sau, nếu không CTCK sẽ tiến hành đóng một phần vị thế hợp đồng của nhà đầu tư. Nếu tài khoản phái sinh của nhà đầu tư lãi ròng, tài khoản ký quỹ có số dư, nhà đầu tư sẽ được nhận toàn bộ số lãi phát sinh đó vào sáng ngày hôm sau.
Chốt lãi/lỗ	Nhà đầu tư bán cổ phiếu để thu tiền về.	Sau khi mua hoặc bán hợp đồng tương lai thì nhà đầu tư phải giao dịch đóng vị thế để chốt lãi/lỗ, nghĩa là thực hiện lệnh giao dịch ngược với giao dịch trước đó. Ví dụ: nếu trước đó nhà đầu tư bán hợp đồng tương lai chỉ số VN30 thì để đóng vị thế, nhà đầu tư sẽ phải mua lại hợp đồng tương lai cùng kỳ hạn với số lượng đúng bằng số lượng đã bán trước đó.

L.T

Tags: chứng khoán phái sinh chứng khoán

Tin khác

Sau một năm tăng mạnh, thị trường chứng khoán cần điều gì để đi tiếp?

Sau một năm 2025 tăng trưởng mạnh mẽ của thị trường chứng khoán Việt Nam, năm 2026 được dự báo là giai đoạn điều chỉnh nhịp độ để hướng tới sự bền vững. Trên nền tảng đó, PGS.TS. Võ Đình Trí - Giảng viên Trường IPAG Business School Paris (Pháp) cho rằng, chiến lược đầu tư hiệu quả không nằm ở việc chạy theo các nhịp sóng ngắn hạn, mà ở tư duy dài hạn, kỷ luật danh mục và khả năng thích ứng với sự luân chuyển giữa các nhóm ngành.

S&P 500 và Nasdaq hồi phục ấn tượng, nhà đầu tư lạc quan trở lại

Phiên giao dịch ngày 19/12 (rạng sáng 20/12 theo giờ Việt Nam) đã khép lại bằng một bức tranh tích cực hiếm hoi sau nhiều phiên biến động mạnh. Phố Wall đồng loạt tăng điểm, đánh dấu ngày phục hồi thứ hai liên tiếp và gần như xóa sạch những tổn thất đã xuất hiện từ đầu tuần.

ABBANK tăng cường sức bật tài chính và quản trị, đặt mục tiêu tham vọng cho 2026 - 2027

ABBank được chấp thuận tăng vốn điều lệ lên gần 14.000 tỷ đồng, đồng thời ghi nhận lợi nhuận lũy kế 3.400 tỷ đồng tính đến 30/11/2025. Những yếu tố này củng cố nguồn lực tài chính của ngân hàng, mở dư địa tín dụng và hỗ trợ định hướng tăng trưởng bền vững trong thời gian tới

Phố Wall hồi phục mạnh nhờ lạm phát Mỹ hạ nhiệt

Phố Wall khép lại phiên giao dịch ngày 18/12 (rạng sáng 19/12 theo giờ Việt Nam) trong sắc xanh tích cực, khi thị trường chứng khoán Mỹ chứng kiến sự phục hồi mạnh mẽ của các chỉ số chủ chốt. Động lực chính đến từ báo cáo lạm phát thấp hơn kỳ vọng, kết hợp với loạt thông tin doanh nghiệp khả quan, qua đó giúp nhà đầu tư phần nào trút bỏ tâm lý bi quan đã bao trùm thị trường trong nhiều phiên trước đó.

Sức hút cổ phiếu tiêu dùng sắp lên HOSE: Nơi trú ẩn an toàn hay cơ hội tăng trưởng đột phá?

Trong bối cảnh thị trường chứng khoán Việt Nam biến động mạnh và phân hóa sâu sắc giữa các nhóm ngành, dòng tiền thông minh tìm kiếm những “vịnh tránh bão”, vừa có khả năng phòng thủ trước rủi ro lạm phát nhờ cổ tức tiền mặt đều đặn, vừa sở hữu dư địa tăng trưởng dài hạn.

Thị trường chứng khoán năm 2026: Chu kỳ tái định giá và sàng lọc cơ hội đầu tư?

Sau một năm 2025 tăng trưởng mạnh nhưng đầy biến động, thị trường chứng khoán Việt Nam đang bước vào giai đoạn bản lề, nơi các yếu tố vĩ mô, định giá và cấu trúc dòng tiền cùng lúc định hình một chu kỳ mới. Trên nền tảng đó, theo phân tích của ông Đinh Minh Trí - Giám đốc Phân tích Khối Khách hàng cá nhân, Công ty Cổ phần Chứng khoán Mirae Asset (MAS), năm 2026 không chỉ là năm của tăng trưởng, mà là giai đoạn tái định giá rõ nét, đòi hỏi chiến lược đầu tư chọn lọc, dựa trên chất lượng doanh nghiệp và động lực tăng trưởng thực chất.

Hội thảo chuyên sâu “Vận hành và giám sát thị trường tài sản số”

Ngày 18/12/2025, Hiệp hội An ninh mạng Quốc gia (NCA) phối hợp với Đài Truyền hình Việt Nam (VTV) và Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (SSC), với sự đồng hành của OKX Global và Tether, tổ chức Hội thảo chuyên sâu “Vận hành và giám sát thị trường tài sản số”, tập trung vào các vấn đề bảo đảm an ninh mạng cho sàn giao dịch tài sản số. Sự kiện thu hút gần 200 đại biểu là đại diện cơ quan quản lý, chuyên gia tài chính – công nghệ, an ninh mạng, doanh nghiệp công nghệ và các tổ chức vận hành sàn giao dịch tài sản số.

Nasdaq lao dốc: Phố Wall đỏ lửa phiên tệ nhất trong gần một tháng

Kết thúc phiên giao dịch ngày 17/12 (rạng sáng 18/12 theo giờ Việt Nam), chứng khoán Mỹ chìm trong gam màu xám khi áp lực bán tập trung mạnh vào nhóm trí tuệ nhân tạo (AI), kéo Phố Wall trải qua phiên giảm thứ tư liên tiếp và ghi nhận ngày tồi tệ nhất trong gần một tháng. Dù số mã tăng trong rổ S&P 500 nhiều hơn số mã giảm, sự lao dốc của các “đầu tàu” AI đã áp đảo hoàn toàn các điểm sáng rải rác ở một vài nhóm ngành.

Thiếu trụ dẫn dắt, VN-Index điều chỉnh sau nhịp hồi phục mạnh

Sau nhịp hồi phục ấn tượng gần 50 điểm trong các phiên trước đó, thị trường chứng khoán Việt Nam bước vào phiên giao dịch ngày 17/12 với trạng thái thận trọng rõ nét. Áp lực chốt lời cùng sự thiếu vắng nhóm cổ phiếu dẫn dắt đã khiến VN-Index không thể duy trì đà tăng, qua đó quay đầu điều chỉnh nhẹ khi kết phiên.

VN-Index trước năm bản lề 2026: Từ nhịp tăng nóng sang giai đoạn sàng lọc và tái định giá

Sau một năm 2025 bùng nổ với nhịp tăng mạnh hiếm thấy trong lịch sử, thị trường chứng khoán Việt Nam đang bước sang giai đoạn then chốt, nơi những kỳ vọng tăng trưởng không còn được dẫn dắt chủ yếu bởi tâm lý hưng phấn ngắn hạn, mà phải đối diện với hàng loạt “phép thử” về nội lực, dòng tiền và khả năng thích ứng trước bối cảnh kinh tế toàn cầu nhiều biến động. Năm 2026 vì vậy được xem là năm bản lề, đánh dấu sự chuyển dịch quan trọng của thị trường từ pha tăng tốc sang giai đoạn tích lũy, sàng lọc và tái định giá.

Cà phê với CEO

Chiến lược đầu tư hiệu quả nằm ở tư duy dài hạn, kỷ luật danh mục và khả năng thích ứng với sự luân chuyển giữa các nhóm ngành.

Thị trường chứng khoán năm 2026: Bước vào chu kỳ tái định giá và sàng lọc cơ hội đầu tư?

Dự thảo thay thế Thông tư 32/2024/TT-NHNN: Cơ hội “vẽ lại bản đồ” mạng lưới ngân hàng

Dự thảo Thông tư thay thế đã kế thừa hợp lý cấu trúc của Thông tư 32, đồng thời điều chỉnh nhiều nội dung để phù hợp hơn với bối cảnh pháp lý và thực tiễn hiện nay.

ĐỌC NHIỀU

NHTW Nhật phát tín hiệu sẽ còn tăng tiếp lãi suất trong năm 2026

NHTW Nhật Bản (BOJ) hôm thứ Sáu đã tăng lãi suất lên cao nhất trong ba thập kỷ và phát tín hiệu sẵn sàng cho những đợt tăng lãi suất tiếp theo sau năm tới, đánh dấu một bước ngoặt quan trọng khác trong việc chấm dứt chính sách kích thích tiền tệ kéo dài h

Lộ trình lãi suất năm 2026 của các NHTW lớn thế nào?

Trong hai tuần vừa qua thị trường đã chứng kiến các quyết định lãi suất cuối cùng trong năm 2025 của một loạt NHTW lớn nhất trên thế giới. Câu hỏi đặt ra là lộ trình lãi suất trong năm 2026 của các NHTW này sẽ thế nào.

Nhanh hơn, rẻ hơn: Google đang muốn gì với Gemini 3 Flash?

Gemini 3 Flash được Google định vị là mô hình cân bằng giữa hiệu suất suy luận và chi phí, hướng tới việc triển khai AI ở quy mô lớn.

Phiên cuối tuần thăng hoa: VN-Index “tái chiếm” mốc 1.700 điểm

Phiên giao dịch ngày 19/12 khép lại trong cảm xúc hứng khởi của giới đầu tư khi VN-Index bứt phá mạnh mẽ hơn 27 điểm, chính thức tái chiếm mốc tâm lý quan trọng 1.700 điểm sau nhiều phiên giằng co. Đà tăng ấn tượng này diễn ra đúng vào ngày cuối tuần, cũng là thời điểm các quỹ ETF hoàn tất cơ cấu danh mục quý IV/2025, tạo nên một phiên giao dịch sôi động và giàu cảm xúc bậc nhất trong tháng.

Thống đốc Nguyễn Thị Hồng làm thành viên Hội đồng điều hành Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính vừa ký Quyết định số 2755/QĐ-TTg ngày 18/12/2025 thành lập Hội đồng điều hành (HĐĐH) Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam.

Ngân hàng Nhà nước Khu vực 6 giữ vững ổn định tiền tệ, tín dụng tăng trưởng bền vững

Năm 2025, bám sát chỉ đạo của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, Ngân hàng Nhà nước Khu vực 6 đã tổ chức thực hiện hiệu quả chính sách tiền tệ trên địa bàn, qua đó giữ vững ổn định thị trường tiền tệ – tín dụng, duy trì mặt bằng lãi suất hợp lý và bảo đảm tăng

Sân bay quốc tế Long Thành hướng tới trung tâm trung chuyển hàng không khu vực

Ngày 19/12, Lễ khánh thành các công trình và đón ba chuyến bay đầu tiên đã diễn ra tại Cảng hàng không quốc tế Long Thành (Đồng Nai), đánh dấu bước tiến quan trọng trong quá trình hình thành sân bay lớn nhất cả nước.

Sông Hồng mở lối đại lộ, đánh thức không gian đô thị ven sông Thủ đô

Ngày 19/12, tại phường Phú Thượng, thành phố Hà Nội chính thức khởi công Dự án Đầu tư xây dựng Trục đại lộ cảnh quan sông Hồng - công trình có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, mang tầm vóc chiến lược, được kỳ vọng sẽ tái thiết toàn diện không gian đô thị ven sông, tạo động lực phát triển bền vững và lâu dài cho Thủ đô.