Gỡ khó cho đường Việt

	Đường dư cung tồn kho báo động
	Nghịch lý đường nhiều, giá cao

Buôn lậu ngày càng gia tăng

Theo Hiệp hội Mía đường Việt Nam, tính đến ngày 19/5, lượng đường tồn kho là 748.224 tấn, là năm có lượng đường tồn kho cao nhất so với cùng kỳ các năm gần đây.

Cần thực hiện quyết liệt các biện pháp chống buôn lậu, gian lận thương mại với mặt hàng đường, nhất là biên giới các tỉnh phía Nam

Theo ông Phạm Quốc Doanh - Chủ tịch Hiệp hội Mía đường Việt Nam, nguyên nhân là do ảnh hưởng, tác động của khí hậu thời tiết, hầu hết các nhà máy đường vào vụ ép chậm hơn so với kế hoạch (15 ngày - 1 tháng), thậm chí có những nhà máy ở Tây Nguyên, miền Trung và ĐBSCL vào vụ nhưng không chạy liên tục mà phải nghỉ giữa chừng nên sản lượng đường sản xuất ra dồn nhiều ở giai đoạn cuối vụ.

Bên cạnh đó, lượng tiêu thụ các sản phẩm có đường (bánh kẹo, nước ngọt…) trong nước sụt giảm do vấp phải cạnh tranh của các sản phẩm cùng loại được nhập khẩu từ các nước Đông Nam Á, châu Âu… Đặc biệt, chênh lệch giá đường trong nước và giá đường nhập lậu rất cao (giá đường lậu thấp hơn từ 1.000 - 2.000 đồng/kg), nên đã kích thích hoạt động buôn lậu đường.

Hiện tình hình nhập lậu, phân phối đường lậu diễn ra ngày càng tinh vi hơn. Hiệp hội Mía đường Việt Nam dẫn chứng, trước đây tại các tỉnh biên giới miền Tây như An Giang, đường lậu được chuyển qua Việt Nam bằng ghe sau khi tập kết tại bên kia biên giới thuộc Campuchia, tập kết vào kho và sau đó bốc lên xe tải (xe tải lớn đến 40 tấn hoặc xà lan cả 100 tấn), rồi nhanh chóng về các tỉnh Miền Tây qua Đồng Tháp, Cần Thơ và TP. Hồ Chí Minh tiêu thụ và phân phối đi các tỉnh Miền Đông. Hiện nay, đường lậu được chuyển qua ghe nhỏ hơn và chuyển ngay lên xe tải cũng nhỏ hơn (khoảng 6 - 7 tấn)..

Tại Tây Ninh, các đường dây vận chuyển đường lậu hoạt động ban ngày, vận chuyển bằng xe máy (3 - 5 bao/xe) đi qua đường mòn lối mở giữa Campuchia với Tây Ninh tại huyện Châu Thành, qua vùng mía nguyên liệu của Công ty Thành Thành Công, Biên Hòa - Tây Ninh về tập kết tại chợ Hòa Bình (Châu Thành - Tây Ninh) để phân phối đi tiêu thụ…

Tại bờ sông Sepon, đường lậu từ Lào qua, được vận chuyển bằng đò, mỗi đò chở được 6-7 tấn loại bao 50kg, vận chuyển công khai theo giờ (sáng 9-10h30, chiều 14h30 - 16h), mỗi ngày có thể chuyển 15-20 chuyến, nên một địa điểm có thể chuyển hàng đến 100 tấn/ngày.

Qua biên giới, đường được vận chuyển bằng ô tô hoặc xe máy chở 5 bao phân phối đi các nơi tiêu thụ hoặc về điểm kho tập kết. Tại cửa khẩu đường bộ, đường lậu được vận chuyển cung cấp đến các tỉnh phía Bắc, đã xuất hiện tại Nghệ An, Nam Định, Vĩnh Phúc.

Thua thiệt ở chính sách

Liên quan đến việc đường Thái Lan giá thấp và cạnh tranh mạnh với đường nước ngoài trong đó có Việt Nam, ông Phạm Quốc Doanh cho hay, đó là do Chính phủ Thái Lan xác định cây mía và lúa gạo là cây trồng gắn bó mật thiết với đời sống, an sinh xã hội của người dân Thái Lan. Do đó, Nhà Vua Thái Lan đã có một chính sách hết sức cụ thể cho cây mía từ rất sớm. Họ hỗ trợ hoàn toàn cho người trồng mía.

“Khi chúng tôi sang làm việc với Cục Nông nghiệp và Kinh tế hợp tác Thái Lan thì được biết, 1 năm ngân sách chi khoảng 1,5 triệu USD cho riêng nghiên cứu về giống mía. Cục Trồng trọt Thái Lan phối hợp với Viện nghiên cứu Thị trường để nghiên cứu về giống và sau đó đưa miễn phí đến nông dân”, ông Phạm Quốc Doanh nói.

Bên cạnh đó, Quỹ Phát triển mía đường Thái Lan cũng hỗ trợ từ 1- 3% lãi suất cho nông dân Thái Lan để mua vật tư, thiết bị, máy móc sản xuất. Có được hỗ trợ trực tiếp, nông dân bán mía cho nhà máy với giá 500- 600 ngàn đồng/tấn mía, trong khi đó nhà máy đường Việt Nam vẫn đang phải mua mức giá 1 - 1,2 triệu đồng/tấn mía.

Đồng thời, Thái Lan còn xây dựng chính sách tiêu thụ mía đường. Theo đó, thông qua Ủy ban Mía đường, Thái Lan đã xây dựng quota sản xuất trong nước (quota A), trong đó quy định rõ mỗi nhà máy được sản xuất bao nhiêu tấn mía để tiêu thụ sản xuất trong nước và giá đường tiêu thụ trong nước do Chính phủ quy định. Ông Doanh chia sẻ, giá đường tại chợ Thái Lan cũng tương đương với giá đường tại chợ Việt Nam.

Bên cạnh đó, còn có quota B và quota C là để xuất khẩu. Và với đường xuất khẩu thì nhà nước không khống chế giá. Do đó, giá đường xuất khẩu của Thái Lan luôn luôn thấp hơn giá đường trong nước.

Đường Việt Nam đang thua thiệt so với đường Thái Lan là ở chính sách chứ không phải từ sản xuất. “Nhiều người chưa hiểu hết cứ cho rằng, các nhà máy đường Việt Nam yếu kém, thực chất không phải như vậy. Vừa qua, Tập đoàn Mitr Phol (Thái Lan) sang khảo sát tại Tập đoàn Búp Bông ở Tây Ninh, thì ngay họ cũng phải thừa nhận họ mơ ước có được thiết bị công nghệ như nhà máy đường Búp Bông. Chứ không phải mình kém công nghệ”, ông Doanh nói.

Để gỡ khó cho đường Việt, ông Doanh đề nghị các công ty, nhà máy xây dựng kế hoạch tiêu thụ và giá cả linh hoạt, đảm bảo lợi nhuận hợp lý của DN. Bên cạnh đó, Ban Chỉ đạo quốc gia chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả (BCĐ 389) cần chỉ đạo thực hiện các biện pháp chống buôn lậu, gian lận thương mại một cách quyết liệt đối với mặt hàng đường, nhất tại biên giới các tỉnh phía Nam, cửa khẩu Lao Bảo (Quảng Trị).

Đối với đường tạm nhập tái xuất, cần thực hiện nghiêm theo quy định tại Nghị định 187/2013/NĐ-2013 ngày 20/11/2013 của Chính phủ quy định chi tiết thi hành Luật Thương mại về mua bán hàng hóa quốc tế và các hoạt động đại lý mua, bán, gia công và quá cảnh hàng hóa với nước ngoài, tránh bị lợi dụng để gian lận thương mại, đưa hàng hóa vào Việt Nam để tiêu thụ; Trước mắt tạm dừng cấp phép tạm nhập tái xuất mặt hàng đường.

Hiệp hội Mía đường cũng kiến nghị Bộ NN&PTNT xây dựng hàng rào kỹ thuật và kiểm soát chất lượng đường theo quy định về chứng nhận tiêu chuẩn sản phẩm và đăng ký hợp quy sản phẩm đường; Phê duyệt quy hoạch mía đường đến năm 2020 tầm nhìn đến năm 2030, trình Chính phủ ban hành nghị định mía đường hoặc văn bản pháp luật liên quan...