Tài chính công nghệ số thúc đẩy tài chính toàn diện quốc gia

Tại Toạ đàm khoa học “Chiến lược tài chính toàn diện quốc gia – Con đường tiếp cận vốn mới của doanh nghiệp nhỏ, siêu nhỏ, hộ kinh doanh cá thể” do Báo Sài gòn Giải phóng - Đầu tư Tài chính tổ chức ngày 1/7/2024, TS. Trần Văn, Viện trưởng Viện Chiến lược phát triển kinh tế số (IDS) cho biết, chiến lược tài chính quốc gia đến năm 2025 và định hướng năm 2030 của Thủ tướng Chính phủ, đặt ra nhiều mục tiêu mọi người dân và doanh nghiệp đều được tiếp cận và sử dụng dịch vụ tài chính an toàn. Theo đó, đến cuối năm 2025, ít nhất 80% người trưởng thành có tài khoản giao dịch tại ngân hàng, hoặc các tổ chức được phép khác; ít nhất 50% tổng số xã có điểm cung ứng dịch vụ tài chính; ít nhất 25 - 30% người trưởng thành gửi tiết kiệm tại tổ chức tín dụng…

Toạ đàm khoa học “Chiến lược tài chính toàn diện quốc gia – Con đường tiếp cận vốn mới của doanh nghiệp nhỏ, siêu nhỏ, hộ kinh doanh cá thể” do Báo Sài gòn Giải phóng - Đầu tư Tài chính tổ chức

“Tính đến nay, số lượng giao dịch thanh toán không dùng tiền mặt đạt tốc độ tăng 20 - 25% hàng năm. Sở dĩ có được điều này là do khuôn khổ pháp lý không ngừng được hoàn thiện, tạo môi trường thuận lợi cho việc thực hiện các mục tiêu của tài chính toàn diện; hoàn thiện các cơ chế chính sách bảo vệ người tiêu dùng tài chính; các tổ chức cung ứng dịch vụ tiếp tục phát triển mạng lưới; các sản phẩm dịch vụ tài chính cũng hướng đến đối tượng mục tiêu của tài chính toàn diện trên nền tảng ứng dụng công nghệ số với nhiều tiện ích phù hợp… “ – TS. Văn nhấn mạnh.

Quan trọng, để các doanh nghiệp công nghệ tài chính có thể tiếp tục nghiên cứu, sáng tạo, phát triển đa dạng các sản phẩm, dịch vụ tài chính cơ bản, hướng đến thực hiện thành công Chiến lược tài chính toàn diện quốc gia, rất cần có sự quan tâm, hỗ trợ thích đáng về mặt thể chế của Nhà nước, sự phối hợp nhịp nhàng giữa cơ quan quản lý nhà nước, doanh nghiệp fintech, các tổ chức tín dụng, các hiệp hội nghề nghiệp, cơ sở đào tạo nguồn nhân lực, cộng đồng doanh nghiệp, hộ kinh doanh và người dân, trong đó quan trọng nhất là sự hợp tác chặt chẽ giữa các công ty fintech và các tổ chức tín dụng, tiền đề cho việc nâng cao tiếp cận dịch vụ tài chính cho các đối tượng mục tiêu của Chiến lược tài chính toàn diện quốc gia.

Theo chuyên gia Lê Trung Việt, cùng với sự phát triển công nghệ số, “fintech” nổi lên một công cụ quan trọng để đưa tài chính toàn diện vào cuộc sống. Sự phát triển của công nghệ tài chính trong những năm gần đây đã tạo ra nhiều kênh cung cấp dịch vụ tài chính mới, phá vỡ các mô hình tài chính truyền thống bằng cách làm cho các giao dịch tài chính trở nên an toàn hơn và giảm bớt các hạn chế về không gian và thời gian.

Ngoài ra, nền tảng của fintech còn cung cấp các công cụ đổi mới để các công ty kiểm soát chi phí hoạt động và mở rộng danh mục sản phẩm, dịch vụ tài chính. Các dịch vụ tài chính kỹ thuật số phù hợp với mô hình mới của ngành dịch vụ tài chính, cho phép những người không có tài khoản ngân hàng có thể tiếp cận các dịch vụ tài chính thiết yếu theo thời gian thực và với mức giá phải chăng.

Thực tế, thời gian qua, fintech giúp doanh nghiệp và người tiêu dùng quản lý tốt hơn các hoạt động, quy trình và cuộc sống tài chính của họ thông qua phần mềm và thuật toán chuyên dụng… trong hầu hết mọi ngành, thị trường địa lý và mô hình kinh doanh.

Đặc biệt, với tài chính kỹ thuật số có tiềm năng giúp những nhóm dân cư chưa được phục vụ đầy đủ có thể tiếp cận các dịch vụ tài chính ở những khu vực thiếu cơ sở hạ tầng tài chính, đồng thời mang lại nhiều lựa chọn hơn và tăng hiệu quả hoạt động – miễn là những nhóm dân cư đó cũng có quyền truy cập vào các công nghệ kỹ thuật số cần thiết. Fintech đã phá vỡ hoạt động ngân hàng truyền thống. Người tiêu dùng giờ đây có thể trực tuyến để thực hiện nhiều dịch vụ bao gồm quản lý thanh toán, chuyển tiền, cho vay, gây quỹ và thậm chí quản lý tài sản thông qua các thiết bị di động, điều này đã tạo ra thị trường mới, việc làm mới và các dịch vụ mới, tất cả đều được cung cấp dưới dạng kỹ thuật số. Vì vậy, hiện nay rất nhiều ngân hàng đang chạy các chương trình fintech để nắm bắt làn sóng đổi mới tài chính mới này.

Tuy nhiên, bàn về vấn đề này các chuyên gia tại Toạ đàm đều có chung quan điểm, việc triển khai thực hiện chiến lược tài chính toàn diện quốc gia vẫn gặp không ít khó khăn, thách thức, các sản phẩm, dịch vụ tài chính mới dựa trên đổi mới sáng tạo và ứng dụng công nghệ số, nhưng cũng đi kèm rủi ro, đòi hỏi khuôn khổ pháp lý phải được nhanh chóng bổ sung hoàn thiện. Việc tiếp cận dịch vụ tài chính chính thức của người dân, nhất là người nghèo, thu nhập thấp, ở khu vực nông thôn, vùng sâu xa vẫn còn có khoảng trống trong việc cung ứng những sản phẩm dịch vụ tài chính, theo đúng nghĩa là mục tiêu tài chính toàn diện.

Các chuyên gia cho rằng việc triển khai thực hiện chiến lược tài chính toàn diện quốc gia vẫn gặp không ít khó khăn, thách thức,

Trong đó, việc thiếu vắng các quy định của pháp luật do chậm được cập nhật, sửa đổi, bổ sung đang tạo ra khá nhiều rủi ro pháp lý, nhất là khi tiến bộ của khoa học công nghệ diễn ra với cấp số nhân, tạo ra vô vàn cơ hội cho các doanh nghiệp công nghệ.

Mới đây, khi sửa đổi Luật Các tổ chức tín dụng đã có nhiều ý kiến của cộng đồng doanh nghiệp fintech và chuyên gia tài chính, ngân hàng cho rằng, cần quy định trong luật về cơ chế thử nghiệm có kiểm soát sandbox cho fintech nhưng chưa được chấp nhận nhất là khi việc xây dựng cơ chế sandbox cho Fintech có thể liên quan một số bộ luật khác nhau và cần có sự phối hợp của một số Bộ, ngành và địa phương liên quan, hay các tiêu chuẩn kỹ thuật kết nối liên thông giữa các tổ chức tín dụng với với các tổ chức công nghệ tài chính và các tổ chức cung ứng dịch vụ khác nhằm phục vụ cho các giao dịch thanh toán điện tử trong nền kinh tế gắn với xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư.

Hoàn thiện khuôn khổ pháp lý cho fintech, đặc biệt đối với các dịch vụ tài chính tiềm ẩn nhiều rủi ro như cho vay ngang hàng, tiền điện tử và huy động vốn từ cộng đồng. Tại Việt Nam, hiện mới chỉ có khung pháp lý cho dịch vụ thanh toán số, chưa có quy định pháp lý nào cho các dịch vụ công nghệ số khác. Khung pháp lý hoàn thiện là điều kiện tiên quyết để khuyến khích hoạt động của các công ty fintech và các tổ chức trung gian tài chính cũng như đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của người sử dụng dịch vụ.

Để đạt tăng khả năng tiếp cận tài chính cho người dân và doanh nghiệp, đặc biệt là người thu nhập thấp ở nông thôn và vùng sâu vùng xa, cần xây dựng cơ sở hạ tầng CNTT ở các khu vực kém phát triển và ứng dụng công nghệ số. Để đưa dịch vụ đến với mọi người và loại bỏ các khu vực không có dịch vụ tài chính, cần có một hệ thống chuyển mạch lớn, hiện đại, có thể kết nối với các phương tiện thanh toán mới như một cánh tay nối dài để phát triển và đưa dịch vụ đến với người dân. Đảm bảo mạng lưới các nhà cung cấp dịch vụ tài chính hoạt động an toàn, hiệu quả và có trách nhiệm.

Đồng thời, phát huy vai trò của các công ty fintech, tổ chức tài chính vi mô, tổ chức tín dụng phi ngân hàng và các loại hình tổ chức đặc biệt khác như Ngân hàng Chính sách xã hội, Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn… Mục tiêu cơ bản là các dịch vụ tài chính được cung cấp phù hợp cho những người bị loại trừ về mặt tài chính thông qua các kênh phân phối truyền thống đến hiện đại.

Cuối cùng đóng vai trò quan trọng, Chính phủ tập trung vào việc bảo vệ người tiêu dùng dịch vụ tài chính trong thời đại kỹ thuật số. Cụ thể hơn, cần xây dựng khuôn khổ bảo vệ người tiêu dùng tài chính toàn diện, hiệu quả, phù hợp với môi trường kỹ thuật số. Đồng thời, tăng cường thông tin, truyền thông, hướng dẫn, giáo dục cho người dân trong việc tiếp cận và sử dụng các dịch vụ tài chính, nhất là tài chính số, nâng cao kỹ năng quản lý tài chính cũng như ứng dụng dịch vụ tài chính trong việc sử dụng công nghệ trong giao dịch tài chính.