Hành động quyết liệt để Việt Nam đạt mục tiêu tăng trưởng 8% năm

Trình bày tầm nhìn chiến lược về phát triển kinh tế - xã hội tại phiên họp tổ ngày 23/5, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã nhấn mạnh ba đột phá về thể chế, hạ tầng, và nguồn nhân lực, cùng các động lực tăng trưởng truyền thống và mới để đạt mục tiêu tăng trưởng trên 8% năm 2025 và hai con số trong tương lai. Trong bối cảnh thế giới đối mặt với suy giảm kinh tế, Thủ tướng kêu gọi đoàn kết, hành động quyết liệt, chuyển đổi trạng thái quản lý sang phục vụ, khai thác tiềm năng từ chính quyền hai cấp, y tế, giáo dục, và chống lãng phí, hướng tới vị thế quốc gia phát triển thu nhập cao vào năm 2045.

Cải cách thể chế: tháo gỡ điểm nghẽn, tạo lợi thế cạnh tranh

Thủ tướng Phạm Minh Chính cho biết, trong bối cảnh thế giới đối mặt với nhiều khó khăn, với các tổ chức quốc tế và các quốc gia lớn dự báo tăng trưởng kinh tế năm 2025 thấp hơn năm 2024 và thấp hơn dự báo đầu năm, Việt Nam đã đạt thành tựu đáng ghi nhận khi nâng mục tiêu tăng trưởng từ mức 6,5-7% lên trên 8%. Tuy nhiên, ông lưu ý rằng, để duy trì đà tăng trưởng hai con số trong tương lai và đạt mục tiêu trở thành quốc gia phát triển thu nhập cao vào năm 2045, cần tập trung vào ba đột phá chiến lược, trong đó cải cách thể chế là yếu tố cốt lõi.

Thể chế được xem là điểm nghẽn của điểm nghẽn, vừa là nguồn lực vừa là động lực cho sự phát triển kinh tế - xã hội. Thủ tướng nhấn mạnh rằng, Nghị quyết 66 của Quốc hội đã đặt ra quyết tâm tháo gỡ các điểm nghẽn thể chế trong năm 2025, biến thể chế thành lợi thế cạnh tranh, như chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm tại Hội nghị quán triệt nghị quyết ngày 18/5/2025. Theo đó, cần chuyển từ tư duy quản lý sang phục vụ, xây dựng pháp luật đi trước một bước với tính dự báo cao, minh bạch, và phân quyền rõ ràng, xóa bỏ cơ chế xin - cho và lợi ích cục bộ. Ông đề xuất Quốc hội ban hành các luật theo mô hình một luật sửa nhiều luật hoặc một luật được sửa bởi nhiều luật liên quan, đồng thời sửa đổi văn bản hướng dẫn thi hành đồng bộ để tránh tình trạng chậm ban hành, từ đó giảm chi phí tuân thủ pháp luật cho người dân và doanh nghiệp.

Thủ tướng cũng nhấn mạnh rằng thể chế do chính chúng ta xây dựng, nên việc tháo gỡ điểm nghẽn phụ thuộc vào nỗ lực nội tại. Ông đề nghị Quốc hội ủng hộ mạnh mẽ cải cách thể chế, đặc biệt là xử lý các vướng mắc pháp lý để khơi thông nguồn lực, thúc đẩy sản xuất kinh doanh hiệu quả. Đồng thời, chuyển từ tiền kiểm sang hậu kiểm, công khai tiêu chuẩn, quy chuẩn để người dân và doanh nghiệp thực hiện mà không cần xin phép, từ đó cắt giảm thủ tục hành chính rườm rà, giảm chi phí tuân thủ, và tạo môi trường kinh doanh thuận lợi.

Để hỗ trợ cải cách thể chế, Thủ tướng cho rằng, bốn nghị quyết của Bộ Chính trị, bao gồm Nghị quyết 57 về khoa học công nghệ, Nghị quyết 59 về hội nhập quốc tế, Nghị quyết 66 về pháp luật, và Nghị quyết 68 về kinh tế tư nhân, đóng vai trò bộ tứ chiến lược. Ban hành từ tháng 12/2024 đến tháng 4/2025, các nghị quyết này định hướng tháo gỡ điểm nghẽn, thúc đẩy kinh tế tư nhân, và hội nhập hiệu quả, giúp Việt Nam không chỉ bắt kịp mà còn vượt lên dẫn dắt các xu thế toàn cầu. Ông đề nghị các bộ, ngành, địa phương cần tổ chức thực hiện quyết liệt, biến nghị quyết thành hiện thực để đạt mục tiêu tăng trưởng nhanh nhưng bền vững.

Đầu tư hạ tầng: giảm chi phí logistics, tăng sức cạnh tranh

Thủ tướng Phạm Minh Chính cho rằng, hạ tầng, đặc biệt là hạ tầng giao thông, là một trong ba đột phá chiến lược để đạt mục tiêu tăng trưởng 8% năm 2025. Ông lưu ý rằng chi phí logistics của Việt Nam hiện chiếm 17-18% GDP, cao hơn mức trung bình thế giới 10-11%, làm giảm sức cạnh tranh của hàng hóa trên thị trường quốc tế và nội địa. Vì vậy, cần đầu tư mạnh mẽ vào hạ tầng chiến lược, tập trung vào năm phương thức giao thông để giảm chi phí, nâng cao hiệu quả kinh tế.

Về đường bộ, Thủ tướng nhấn mạnh mục tiêu hoàn thành ít nhất 3.000 km đường cao tốc trong năm 2025, tạo động lực kết nối và phát triển kinh tế - xã hội. Đặc biệt, ở đồng bằng sông Cửu Long, ông đề xuất đạt 1.200 km đường cao tốc vào năm 2030, kết hợp mở rộng sân bay Cà Mau, Phú Quốc, Kiên Giang, Cần Thơ, và nghiên cứu cảng Trần Đề, Hòn Khoai để tăng cường kết nối khu vực. Về đường sắt, ông nhấn mạnh lợi thế vận tải lớn, giá rẻ, hoạt động liên tục, cần nâng cấp hệ thống hiện có, xây dựng đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam, và các tuyến liên kết quốc tế như Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng để kết nối Trung Quốc, Trung Á, và châu Âu. Ông lưu ý rằng dịch Covid-19 và chiến tranh biên giới trước đây đã gián đoạn đường sắt quốc tế, nên cần đẩy mạnh cả đường sắt đô thị và quốc tế để đa dạng hóa thị trường, sản phẩm.

Về thủy nội địa, Thủ tướng cho biết, đồng bằng sông Cửu Long có lợi thế lớn, Chính phủ đang nghiên cứu để phát triển đường thủy nội địa trong năm 2025-2026, giảm chi phí vận chuyển, tăng sức cạnh tranh cho hàng hóa, đặc biệt là 1 triệu hecta lúa. Về hàng không, ông nhấn mạnh cần đầu tư sân bay tầm cỡ để tiếp nhận máy bay lớn như A380, phát triển đội bay, và tăng số hãng hàng không để tạo cạnh tranh, mang lợi ích cho người tiêu dùng. Về hàng hải, với hơn 3.000 km bờ biển, ông đề xuất phát triển các cảng lớn như Cần Giờ, Thị Vải - Cái Mép, Trần Đề, Hòn Khoai để tiếp nhận tàu lớn, nâng cao năng lực vận tải, giảm chi phí logistics.

Ngoài giao thông, Thủ tướng nhấn mạnh cần phát triển đồng bộ hạ tầng giáo dục, y tế, xã hội, thể thao, và văn hóa để tạo sự phát triển bao trùm, toàn diện. Ông nhấn mạnh rằng hạ tầng chiến lược không chỉ giải quyết vấn đề kinh tế mà còn phục vụ an ninh quốc phòng, cứu nạn, cứu hộ, và các mục tiêu chiến lược khác, đòi hỏi sự đầu tư quyết liệt từ các bộ, ngành, địa phương.

Nguồn nhân lực và động lực tăng trưởng, kích hoạt tiềm năng quốc gia

Thủ tướng Phạm Minh Chính cho rằng, nguồn nhân lực là đột phá chiến lược thứ ba, bởi năng suất lao động của Việt Nam còn thấp, phụ thuộc vào con người. Ông nhấn mạnh rằng công nhân cần kỹ năng nghề cao, kỹ sư, bác sĩ cần trình độ chuyên môn giỏi, và giáo dục phải chuyển từ truyền đạt kiến thức sang phát triển kỹ năng toàn diện, đạt đẳng cấp quốc tế trong bối cảnh hội nhập. Ông lưu ý rằng năm 2024 đạt năng suất lao động tăng 5,88%, nhưng trước đó các chỉ tiêu thường không đạt, đòi hỏi đầu tư mạnh mẽ vào đào tạo để nâng cao năng suất, đáp ứng yêu cầu phát triển mới…

Để kích hoạt động lực tăng trưởng, Thủ tướng nhấn mạnh cần làm mới ba động lực truyền thống: đầu tư, xuất khẩu, tiêu dùng. Về đầu tư, ông lưu ý rằng giải ngân đầu tư công 4 tháng đầu năm 2025 chỉ đạt 15,56% kế hoạch, thấp hơn cùng kỳ 2024 (16,64%), dù tăng 18 nghìn tỷ đồng tuyệt đối. Ông đề xuất các bộ, ngành, địa phương đẩy mạnh giải ngân, huy động đầu tư trong nước, ngoài nước, nhà nước, tư nhân, với đầu tư công dẫn dắt đầu tư xã hội.

Về xuất khẩu, ông nhấn mạnh cần đa dạng hóa thị trường, sản phẩm, chuỗi cung ứng để vượt qua thách thức thuế Mỹ 44-46%, đồng thời đàm phán với Hoa Kỳ bằng đối thoại, thuyết phục kiên trì, đảm bảo lợi ích cốt lõi với tinh thần hài hòa, chia sẻ rủi ro.

Về tiêu dùng, ông đề xuất chính sách tài khóa giảm thuế, phí, lệ phí, chi phí đầu vào, kết hợp chính sách tiền tệ hoãn, giãn, khoanh nợ, giảm lãi suất để hỗ trợ doanh nghiệp, người dân mở rộng sản xuất, kinh doanh, tiêu dùng. Ông nhấn mạnh cần thu đúng, thu đủ, chi tiết kiệm, giảm chi thường xuyên, tăng chi đầu tư, cắt bỏ chi không cần thiết.

Thủ tướng nhấn mạnh động lực mới từ chuyển đổi số và kinh tế xanh, được truyền cảm hứng từ Nghị quyết 57, đòi hỏi các bộ, ngành, địa phương triển khai quyết liệt. Ông cũng nhấn mạnh cần xây dựng cơ sở dữ liệu đầy đủ về đất đai, dân cư, nhà ở, học sinh, bệnh nhân, hoàn cảnh hôn nhân để giảm thủ tục hành chính, nâng cao hiệu quả quản lý, đáp ứng yêu cầu chính quyền hai cấp.

Về chính quyền hai cấp, Thủ tướng cho rằng cần chuyển từ thụ động tiếp nhận yêu cầu sang chủ động phục vụ dân, giảm thủ tục, cắt khâu trung gian, mở rộng không gian phát triển, tăng kết nối. Ông nhấn mạnh quản lý nhà nước tập trung vào chiến lược, quy hoạch, pháp luật, chính sách, giám sát, thi đua, xử lý sai phạm, với hậu kiểm thay vì tiền kiểm.

“Phân cấp, phân quyền phải kèm phân bổ nguồn lực, tăng năng lực thực thi, giám sát, tránh tình trạng xin – cho”, Thủ tướng nhấn mạnh.

Về chống lãng phí, Thủ tướng nhấn mạnh cần xử lý khoảng 2.200 dự án tồn đọng, giá trị 230 tỷ USD, tương đương 50% GDP, như điện gió, điện mặt trời không đúng quy hoạch, hay nông trường, lâm trường buông lỏng quản lý. Ông nhấn mạnh cần chấp nhận mất mát, đau đớn, xem đó là học phí để giải quyết dứt điểm, không hợp thức hóa sai phạm nhưng tối ưu hóa hiệu quả.

Về quốc tịch và visa, Thủ tướng nhấn mạnh cần sửa Luật Quốc tịch để người Việt Nam ở nước ngoài giữ thêm quốc tịch khác, thu hút nguồn lực kiều bào. Ông nhấn mạnh chính sách visa cần phân biệt đối tượng, ưu tiên giáo sư, doanh nhân, nghệ sĩ, người yêu Việt Nam, đấu tranh với đối tượng thù địch, đảm bảo linh hoạt, tích cực.

Thủ tướng nhấn mạnh cần hành động quyết liệt, nghĩ sâu, làm lớn, nhìn xa trông rộng, rõ người, rõ việc, rõ thẩm quyền, rõ trách nhiệm, rõ sản phẩm, rõ thời gian, để Việt Nam đi ngược xu thế toàn cầu, đạt mục tiêu tăng trưởng 8% năm 2025 và hai con số trong tương lai.