Hẹn gặp lại Mũi Kê Gà
Điểm du lịch hoang sơ
Mũi Kê Gà hay còn gọi Khe Gà là một hòn đảo nhỏ với diện tích khoảng 5ha. Sở dĩ có tên gọi như vậy vì mũi đất có khe giống đầu mỏ của một con gà. Ngoài ra, trong sách Đại Nam nhất thống chí còn ghi là Kê Dữ tức "Đảo Gà", là vì xưa kia nơi đây có đàn gà rừng với màu lông sặc sỡ sống bên khe suối có dòng nước ngọt chảy ra biển. Mũi Kê Gà là một điểm du lịch khá nổi tiếng còn hoang sơ, với những phiến đá có hình thù kỳ dị độc đáo và đặc biệt là ngọn hải đăng cổ xưa in đậm giữa biển trời, nằm cách thành phố Phan Thiết chừng 20 km.
Có thể một phần nào do ảnh hưởng tác động bởi dịch Covid-19 đang diễn ra từ nhiều tháng qua, nên khi chúng tôi dừng xe ở bãi đón cano ra Mũi Kê Gà thì thấy nơi này tương đối vắng vẻ. Dịch vụ đón khách hầu như là tự phát của người dân, chứ không phải do một đơn vị du lịch quản lý. Để sang Mũi Kê Gà tham quan ngọn hải đăng, hàng ngày, khách phải đến trước 17giờ vì sau thời gian này, cano sẽ chỉ đón khách về, không chở khách sang. Hơn nữa, đó cũng là thời gian ngắm khoảnh khắc mặt trời lặn đẹp nhất.
Thật sự, nơi đây là một điểm du lịch lý tưởng, trong lành, không có sự “ăn theo” của các dịch vụ xô bồ như ở nhiều nơi khác, nhưng cũng đáng băn khoăn: ngành du lịch địa phương đã có sự quan tâm đầu tư, chăm sóc đúng mức với một di sản quý hiếm như thế này hay chưa?
Thực ra, Mũi Kê Gà chỉ nằm cách bờ một quãng ngắn, chừng vài trăm mét. Nghe nói, trước đây, du khách có thể theo ngư dân lắc thuyền thúng ra đảo hoặc thuê thuyền đánh cá. Hiện nay, bằng phương tiện cano, chúng tôi chỉ đi vài phút là tới. Người dân nơi đây nói rằng, bình thường, thủy triều vẫn lên xuống mỗi ngày nhưng vào rằm tháng giêng, thủy triều rút mạnh, kéo biển ra xa. Khi thủy triều lên thì Kê Gà bị cách biệt như một hải đảo, nhưng khi nước rút xuống thì sẽ có một dải cát hiện ra nối mũi vào đất liền. Lúc đó, lội bộ ra đảo, chỗ sâu nhất chỉ chưa tới một mét. Thời gian có thể xê xích, nhưng từ lúc nước rút mạnh và dâng trở lại, kéo dài từ 3 đến 5 tiếng, thường là từ khuya đến rạng sáng, có thể đi bộ vượt biển qua đảo vô tư.
Bước lên đảo, chúng tôi phải vượt qua những phiến đá lớn nhỏ, hình thù như những bức tranh trừu tượng vô cùng tự nhiên. Lên khỏi các bậc tam cấp cao, là khuôn viên điểm tham quan khu di tích hải đăng, được xem “tài liệu sống” về một công trình kiến trúc độc đáo đã tồn tại được gần 120 năm giữa khung cảnh thơ mộng, hữu tình nơi biển trời. Dọc lối đi dẫn vào ngọn hải đăng là những bậc thang bằng bê tông, hai bên trồng hàng hoa sứ. Nhiều người cho rằng, những cây sứ này được trồng ngay sau khi có ngọn hải đăng nên gốc sứ nào cũng to lớn. Nơi đây, có một số nhân viên thuộc Cục Đảm bảo an toàn Hàng hải (Bộ Giao thông - Vận tải) làm nhiệm vụ vận hành và bảo vệ đèn biển. Dường như họ cũng kiêm nhiệm hướng dẫn khách tham quan.
Ngọn hải đăng cổ xưa nhất Việt Nam
Hải đăng Kê Gà được xây dựng từ tháng 2/1897, do một kỹ sư người Pháp là Chnavat thiết kế và hoàn thành vào cuối năm 1898. Trên bản đồ địa lý Việt Nam, người Pháp ghi tên đảo là Kéga. Thân hải đăng hình bát giác, mỗi cạnh chân tháp rộng 3m, đỉnh rộng 2.5m, móng nằm ở độ cao 25m so với mực nước biển, tháp cao 41m. Đây là một ngọn tháp cao thắp đèn dùng cho tàu thuyền giao thông trong khu vực và đã được trung tâm sách kỷ lục Việt Nam xác nhận là ngọn hải đăng cao nhất và cổ xưa nhất Việt Nam và cũng là ngọn hải đăng lâu đời nhất ở Đông Nam Á. Hiện tại, ngọn hải đăng Kê Gà không còn hoạt động vì sự phát triển của các thiết bị chỉ dẫn các phương tiện trên biển, nhưng “con mắt biển này” vẫn là điểm du lịch, tham quan thu hút du khách.
Theo lịch sử hàng hải, mũi đất được xây dựng ngọn hải đăng này còn được người dân địa phương gọi là Mũi Điện, do ngọn hải đăng ở đây phát sáng bằng năng lượng điện. Nơi đây được coi là một vị trí cực kỳ hiểm yếu của vùng biển từ Phan Rang đi Vũng Tàu. Từ các thế kỷ trước đã có rất nhiều thuyền buôn qua lại nơi đây và bị đắm do không xác định được tọa độ, vị trí. Để đáp ứng nhu cầu vận tải của quân đội Pháp cũng như tàu buôn của nước ngoài qua đây, người Pháp đã nghiên cứu và cho xây dựng ngọn hải đăng Khe Gà. Trong thời gian xây dựng hải đăng, đã có nhiều người thiệt mạng do tai nạn xây cất. Hiện nay, ở đây vẫn còn nghĩa địa nơi yên nghỉ của những người đã chết khi xây dựng công trình này.
Hải đăng được xây bằng đá hoa cương, từng khối nhỏ hình chữ nhật, kiểu lắp ráp khít khao và kín kẽ, gần như không sử dụng chất kết dính. Bên trong có 183 bậc thang hình xoắn ốc nối chân với đỉnh đèn. Ngọn đèn trong tháp có thể phát ra ánh sáng xa tầm 22 hải lý (hơn 40 km). Điều hấp dẫn khách du lịch mũi Kê Gà nhất khi đến với ngọn hải đăng chính là khoảnh khắc men theo những bậc thang xoáy lên đến đỉnh tháp để ngắm nhìn toàn bộ vùng biển từ những ô cửa kính.
Ấn tượng đầu tiên khi đứng trên đỉnh tháp chính là cảm giác choáng ngợp trước sự mênh mông, bát ngát của đất trời trước mặt biển xanh thăm thẳm cùng những con thuyền nối đuôi nhau. Trước cửa ngọn hải đăng có một tấm đá hoa cương lớn, khắc năm 1899. Vật liệu xây cất đa phần được đưa từ Pháp sang, kể cả ngọn đèn trên đỉnh và máy phát điện…
Câu chuyện về hải đăng Kê Gà có lẽ không thể nào tìm hiểu thấu đáo trong một buổi tham quan ngắn ngủi. Rời khỏi Mũi Kê Gà cùng ngọn hải đăng cổ xưa với nhiều cảm xúc lâng lâng thú vị vào lúc hoàng hôn vừa buông xuống. Trước khi lên cano trở về bờ cũ, chúng tôi luyến tiếc ngoái đầu nhìn lại ngọn hải đăng. Lúc này trông nó như một ngòi bút, mà trang sách là bầu trời đang mở ra những câu chuyện diệu kỳ đượm màu cổ tích và chúng tôi nhủ lòng hứa hẹn sẽ quay lại ở một dịp không xa.