Hoa hút mật tháng Bảy…

Mút mật chắc có họ hàng cùng dâm bụt bởi cùng một kiểu thân trơn tru, lá xanh thẫm sáng bóng. Khác dâm bụt mảnh khảnh vươn cao cành mềm mại ẻo lả, còn mút mật cứng cáp hơn. Cây phát tán ngang, bung ra thành lùm bụi nấp dưới chân rào.

Nhớ ngày nhỏ, hễ mẹ sai đi kiếm rau cho lợn, thế nào tôi cũng bưng rổ, xách liềm xăm xăm tiến thẳng ra mấy lùm mút mật. Vặt sạch xong đám lá mút mật nếu vẫn chưa đầy rổ mới đi tìm thêm rau khác. Mấy con bò càng khỏi nói, lùa đi chăn, ngang qua lùm mút mật thể nào chúng cũng dừng lại thò đầu ngoạm lấy ngoạm để, có đét roi vào mông giục đi chúng cứ nhất định ì ra! Mà công nhận khả năng tái sinh của đám mút mật rất siêu, bị cắt, bị gặm trụi trơ vậy nhưng chỉ độ tuần sau lại thấy đâm ra lá xanh non mơn mởn!

Vậy nhưng "thương hiệu" mút mật hằn sâu được vào ký ức tuổi thơ không phải nhờ nơi đám lá làm món ngon cho gia súc, mà lại là hoa. Hoa mút mật quê kiểng, nhỏ nhoi tới mức không quen mắt có thể không biết đó là hoa khi nhìn những ngọn chồi ngăn ngắn thò ra khỏi đám lá xanh; xung quanh chi chít nụ bé bằng đầu tăm, chưa nở cũng tiệp một màu xanh xám lẫn trong sắc lá, sắc thân. Vài hôm vỡ nụ đơm hoa. Hoa be bé, sắc tím hoa cà, hình dạng cũng lạ kì, không có cánh bung ra mà duy nhất một cánh dính liền bè rộng, mũi vát cong lên hệt… thanh đao thu nhỏ! Quen mắt, nhìn vào "mũi đao" thấy thò, loe ra cái nhị màu trắng là biết hoa thật sự nở. lúc này, "bầu mật" nơi gốc hoa (tức "cán đao") cũng chính thức đầy ắp. Lũ trẻ chỉ chờ giây phút đó để thò tay nhẹ nhàng rứt hoa khỏi đài, đưa vô miệng hút nhanh giọt mật đọng nơi cái bầu nhỏ dưới gốc hoa. Rứt, hút hết hoa này sang hoa khác cho kì hết những bông hoa mút mật nở mới thôi. Kỳ lạ là thứ mật ngọt, thơm không thể tả! Điều ấy cắt nghĩa vì sao lũ trẻ ngày xưa khi khôn lớn xa quê đứa nào cũng nhớ, cũng yêu loài hoa "xấu xí" một thời có tên mút mật!

Tháng bảy hay có hơi mưa, mút mật xanh tốt, ra hoa nhiều. Lũ nhỏ khôn ngoan tìm ra kiểu "dự trữ" mật hoa để dành thưởng thức lâu bằng cách xin mẹ chai dầu gió rỗng nhỏ xíu còn đầy đủ nắp. Mở miệng chai, rứt từng bông hoa mút mật mãn khai canh bóp nhẹ cho giọt mật nhỏ xíu rơi đúng miệng chai. Vài ba giọt chẳng thấy gì; nhưng nhẫn nại không mệt mỏi tới lúc cái chai cũng sẽ dần đầy lên, sóng sánh thứ nước trong veo nhưng lại ngọt, thơm, pha chút vị cay the của hơi dầu gió (càng ngon!). Và, lạ kỳ chưa, vặn kín nắp chai thì có thể để dành lâu lâu thứ nước ngon lành bên trong mà chẳng sợ hỏng. Mỗi lúc thèm, đứa nhỏ lại lần mở nắp đưa lên mũi ngửi; sau đó dốc ngược chai, lè lưỡi liếm nhẹ món "đặc sản" ngọt ngào; dè sẻn mỗi ngày một chút cho tới lúc chỉ còn… chai không! Thường khi ấy mùa mút mật cũng đã qua đi, để lại chút tiếc nuối, nhớ nhung trong mắt trẻ thơ. Lại ngong ngóng chờ mút mật ra hoa. Và, trong những giấc mơ, thi thoảng miệng còn chóp chép không thôi vị mút mật ngọt ngào…