Khi bầu trời trở thành không gian số

Theo một khảo sát của hãng tư vấn thị trường Statista, có đến 69% hành khách cho biết họ sẽ ưu tiên lựa chọn hãng bay có dịch vụ Wi-Fi ổn định và gần 50% hành khách sẵn sàng trả thêm tiền cho trải nghiệm internet chất lượng cao. Với các hành khách doanh nhân, việc giữ kết nối trong suốt hành trình là điều gần như bắt buộc để duy trì hiệu quả công việc.

Đây cũng chính là "cửa ngõ" để các hãng hàng không mở rộng hệ sinh thái kỹ thuật số, từ dịch vụ giải trí cá nhân hóa, mua sắm trực tuyến đến tiếp thị và chăm sóc khách hàng ngay trên không trung.

Dù tiềm năng là rất lớn, nhưng việc triển khai internet trên máy bay vẫn đang đối mặt với nhiều rào cản, đặc biệt là về hạ tầng. Lắp đặt thiết bị anten vệ tinh, tích hợp hệ thống phát sóng, đảm bảo băng thông cho hàng trăm người dùng cùng lúc… là những yêu cầu phức tạp, đi kèm chi phí cao. Ước tính, mỗi máy bay cần đầu tư từ 200 nghìn đến 500 nghìn USD cho hệ thống internet, chưa kể chi phí duy trì và nâng cấp định kỳ. Ngoài ra, chất lượng kết nối còn bị ảnh hưởng bởi điều kiện thời tiết, độ cao, khu vực bay (ví dụ, bay qua vùng không có vệ tinh phủ sóng), đặc biệt độ trễ tín hiệu đang là một hạn chế cố hữu của các hệ thống truyền qua vệ tinh.

Trước những thách thức đó, hầu hết các hãng hàng không đều chọn chiến lược liên kết với các tập đoàn viễn thông để phát triển dịch vụ internet trên máy bay. Tại Việt Nam, các hãng hàng không là Vietnam Airlines, Bamboo Airways và Vietjet Air đã từng thử nghiệm cung cấp internet trên một số chuyến bay với sự hợp tác của các nhà mạng và đối tác công nghệ quốc tế. Tuy nhiên, việc triển khai rộng rãi vẫn còn bỏ ngỏ, do chi phí đầu tư lớn và yêu cầu điều chỉnh chính sách viễn thông hàng không.

Trong trung tuần tháng 4/2025 vừa qua, Hãng hàng không Quốc gia Việt Nam (Vietnam Airlines) và Tập đoàn Bưu chính Viễn thông Việt Nam (VNPT) đã chính thức ký kết và trao hợp đồng hợp tác triển khai dịch vụ internet trên tàu bay (IFC) cho đội bay Airbus A350. Dự án sẽ được thực hiện từ tháng 7/2025, đánh dấu bước tiến mới trong hành trình chuyển đổi số và nâng cao trải nghiệm hành khách của Hãng hàng không Quốc gia.

Ông Đặng Ngọc Hòa, Chủ tịch Hội đồng quản trị Vietnam Airlines nhấn mạnh, việc triển khai dịch vụ Internet trên không là bước đi cụ thể trong chiến lược chuyển đổi số, đồng thời thể hiện cam kết nâng tầm chất lượng dịch vụ của Vietnam Airlines theo tiêu chuẩn quốc tế. Sự đồng hành của VNPT sẽ giúp hãng mang đến trải nghiệm bay hiện đại, tiện nghi và kết nối chưa từng có cho hành khách.

Theo ông Tô Dũng Thái, Chủ tịch Hội đồng thành viên VNPT, việc hợp tác cùng Vietnam Airlines triển khai dịch vụ IFC là cột mốc quan trọng trong định hướng phát triển dịch vụ số của VNPT. Tập đoàn cam kết huy động tối đa nguồn lực công nghệ và nhân sự để góp phần đưa Vietnam Airlines trở thành hãng hàng không số hàng đầu khu vực.

Liên kết với các nhà mạng không chỉ giải quyết bài toán hạ tầng, mà còn mở ra cơ hội xây dựng “bầu trời số” – nơi mà hành khách có thể trải nghiệm một không gian kết nối tương tác đa chiều, gần như không khác biệt với mặt đất. Các dịch vụ như giải trí trực tuyến cá nhân hóa, mua sắm trong chuyến bay, quảng cáo nhắm mục tiêu theo hành vi người dùng, hoặc thậm chí là ứng dụng AI để dự báo nhu cầu ăn uống – tất cả đều cần đến một hạ tầng internet ổn định. Ngoài ra, việc số hóa trên máy bay còn mang lại lợi ích vận hành: dữ liệu chuyến bay có thể truyền về trung tâm điều hành theo thời gian thực, hỗ trợ bảo trì dự phòng, tiết kiệm nhiên liệu và tối ưu lịch bay.

Internet trên máy bay không còn là một tiện ích xa xỉ, mà đang dần trở thành tiêu chí đánh giá chất lượng dịch vụ hàng không. Tuy nhiên, để đi đến đích, các hãng hàng không cần liên kết với các tập đoàn viễn thông, tận dụng thế mạnh công nghệ và cùng chia sẻ lợi ích chính là chìa khóa để bầu trời trở thành không gian số thực sự.