Khi thông tin bất cân xứng

DN chưa biết chứng minh mình

Hệ thống NH xác định DNNVV là khách hàng tiềm năng rất lớn, các điều kiện để DNNVV tiếp cận nguồn vốn tín dụng đã được thông thoáng hơn, nhưng vẫn đang tồn tại tình trạng NH sẵn sàng cung ứng vốn, còn DN luôn luôn thiếu vốn. Nguyên nhân là do thông tin về năng lực tín nhiệm của các DNNVV còn hạn chế.

“NHNN đã ban hành nhiều chính sách tín dụng đặc thù tháo gỡ khó khăn cho hoạt động sản xuất kinh doanh của các DN nói chung cũng như các DNNVV”, Phó Thống đốc NHNN, ông Nguyễn Đồng Tiến khẳng định. Hệ thống NH đã và đang triển khai các giải pháp tháo gỡ khó khăn trong quan hệ tín dụng giữa TCTD với khách hàng. Chương trình Kết nối NH – DN được tích cực triển khai trên khắp 63 tỉnh, thành phố.

Thông tin về năng lực tín nhiệm của các DNNVV còn hạn chế

Phó Vụ trưởng Vụ Tín dụng các ngành kinh tế (NHNN), ông Cát Quang Dương bổ sung: nhiều tổ chức tín dụng đã xây dựng chính sách khách hàng riêng để cho vay các DNNVV; các sản phẩm dịch vụ đi kèm với hoạt động tín dụng đối với các DNNVV ngày càng đa dạng, tiện ích; quy trình, thủ tục cấp tín dụng đối với DNNVV ngày càng đơn giản...

Thế nhưng luồng vốn tín dụng dành cho DN chưa được lưu thông theo mong muốn của cả hai phía.

Trong các nguyên nhân khiến DNNVV khó tiếp cận tín dụng NH thì nguyên nhân chiếm tỷ lệ cao nhất là do năng lực tín nhiệm của các DNNVV còn hạn chế, do DN không chứng minh được hiệu quả kinh doanh, tài sản thế chấp không đủ đảm bảo hoặc tài sản bảo đảm thiếu độ tin cậy và do báo cáo tài chính không đáp ứng yêu cầu của NH…

Nhấn mạnh yếu tố cản trở dòng tín dụng, ông Nguyễn Văn Chiến – Tổng giám đốc Công ty cổ phần Xếp hạng tín nhiệm DN Việt Nam (CRV), đã dẫn lời PGS. TS. Lê Khương Ninh (Đại học Cần Thơ): “Do thông tin bất đối xứng giữa các tổ chức tín dụng và các DN nên các tổ chức tín dụng thường buộc phải hạn chế tín dụng để giảm rủi ro nên DN khó vay được vốn hay không vay được nhiều như ý muốn”.

Mặc dù theo đánh giá của hệ thống NH, trong số DNNVV đã vay vốn, nợ xấu của DNNVV rất thấp, nhưng trong tổng thể DNNVV thì phần lớn DN rất thiếu các điều kiện đảm bảo tín dụng cho mình.

Thực tế, nhiều DNNVV chưa tạo dựng được sự tin tưởng về tình hình tài chính và khả năng tạo dòng tiền của mình. Và thực tế đang có những hiện tượng xấu khiến các NH luôn luôn phải thận trọng trước các quyết định cho vay. Đó là với một số DN tính minh bạch thông tin tài chính thấp, phương án vay vốn mù mờ, không chứng minh được dòng tiền khả thi trong quá khứ cũng như hiện tại, không trả lời được doanh thu dự kiến và tiềm năng khách hàng ra sao.

DN cần một kế hoạch cải thiện rủi ro

“Nhiều DNNVV thay đổi nhân sự cao cấp như thay áo và khi ẩn, khi hiện, thậm chí có những “vị” có khá nhiều giấy tờ tuỳ thân khác nhau, khá nhiều số chứng minh thư nhân dân không giống nhau cho một cái tên và một khuôn mặt”, TS. Nguyễn Đại Lai – nguyên Phó giám đốc Trung tâm Thông tin tín dụng Quốc gia (CIC) NHNN Việt Nam cho biết.

Trong điều kiện các phương án vay vốn có độ rủi ro cao, phương án kinh doanh chưa mang tính khả thi, tài sản thế chấp chưa đáp ứng các điều kiện đặt ra của phía NH, thì các NH thực sự không thể phê duyệt phương án cho vay là đương nhiên.

Ông Cát Quang Dương cho biết, khó khăn lớn nhất khi cho DNNVV vay vốn là DN không quan tâm đến chính hệ thống báo cáo tài chính của DN, số liệu thì không chính xác, lại không được kiểm toán theo quy định. Khá nhiều DN không đáp ứng đủ các điều kiện vay vốn theo quy định pháp luật và quy trình quản trị rủi ro của các NH.

Các NHTM đã và đang xây dựng hệ thống xếp hạng tín nhiệm nội bộ để phân loại DN. CIC cũng đã có hệ thống dữ liệu đánh giá tín nhiệm tín dụng của DN. Tuy nhiên ông Chiến gợi ý DN nên sử dụng dịch vụ đánh giá tín nhiệm DN để tự nhìn lại mình xếp hạng tín dụng của DN như thế nào để có kế hoạch cải thiện rủi ro và nâng cao khả năng tiếp cận nguồn vốn tín dụng NH.

Tăng khả năng tiếp cận vốn tín dụng cho DN là điều mong muốn cả từ hai phía. Góp lời cho vấn đề này, TS. Võ Trí Thành – Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương nhấn mạnh đến vấn đề sử dụng định mức xếp hạng tín nhiệm DN. Việc xếp hạng này sẽ phải làm sao để cái bắt tay giữa NH và DN hiện nay là cái bắt tay hữu hiệu mang lại phần thắng cho cả hai bên.

Nhiều giải pháp đã được bàn đến giữa các DN, Hiệp hội DNNVV Việt Nam và các NHTM. Trong đó quan trọng nhất là tăng cường các chính sách hỗ trợ tài chính từ Chính phủ đối với DNNVV, và cơ chế bảo lãnh vay vốn và hỗ trợ vốn của Quỹ Phát triển DNNVV. Quyết định nhất là hành động của các bộ và các địa phương để chính sách hỗ trợ DNNVV phát huy hiệu quả.

Thủ tục hành chính phải đơn giản, môi trường kinh doanh thông thoáng, môi trường pháp lý phải tạo điều kiện thuận lợi và tiết kiệm thời gian hơn đối với thủ tục thế chấp và phát mãi tài sản là bất động sản. Các DNNVV phải tự hoàn thiện, đổi mới cơ chế quản lý, điều hành và quản trị DN theo hướng minh bạch, rõ ràng...