Lãnh đạo không cần giỏi công nghệ, chỉ cần biết đặt đúng câu hỏi cho AI

ThS. Trần Gia Thông - 07:00 | 25/10/2025

Trong kỷ nguyên trí tuệ nhân tạo (AI), nhiều chủ doanh nghiệp và lãnh đạo doanh nghiệp nhỏ và vừa (SME) thường cảm thấy áp lực vì nghĩ rằng mình phải trở thành “chuyên gia công nghệ” mới có thể tận dụng được giá trị từ AI. Nhưng thực tế, lãnh đạo không cần phải biết lập trình, cũng không cần hiểu sâu về thuật toán.

Điều quan trọng không phải là bạn biết AI hoạt động ra sao, mà là bạn có thể đặt ra những câu hỏi đúng, những câu hỏi chạm vào vấn đề cốt lõi của doanh nghiệp và khai mở hướng giải quyết. Chính năng lực đặt câu hỏi mới là chìa khóa giúp lãnh đạo biến AI thành một cộng sự chiến lược, chứ không chỉ là một công cụ.

Một lãnh đạo giỏi không cần biết cách AI xử lý dữ liệu ra sao, mà cần xác định đâu là dữ liệu có giá trị để hỏi AI. Nếu bạn hỏi những câu chung chung như “Tình hình kinh doanh thế nào?”, câu trả lời sẽ mơ hồ và thiếu tính hành động. Nhưng nếu bạn hỏi: “Dữ liệu ba tháng gần đây cho thấy xu hướng mua hàng của nhóm khách hàng A thay đổi như thế nào?”, bạn sẽ nhận lại thông tin cụ thể và sát thực tiễn hơn nhiều. AI phản chiếu chất lượng tư duy của người lãnh đạo: câu hỏi càng rõ, câu trả lời càng giá trị.

Lãnh đạo không cần giỏi công nghệ, chỉ cần biết đặt đúng câu hỏi cho AI

Một lãnh đạo giỏi không cần biết cách AI xử lý dữ liệu ra sao, mà cần xác định đâu là dữ liệu có giá trị để hỏi AI.

Điều này đòi hỏi lãnh đạo phải có tư duy hệ thống và biết xác định đúng vấn đề. Khi doanh nghiệp gặp khó khăn về dòng tiền, một số lãnh đạo vội vã yêu cầu AI “tư vấn cách tăng doanh thu”. Nhưng câu hỏi đúng hơn có thể là: “Chi phí nào trong ba nhóm hoạt động đang làm giảm biên lợi nhuận nhanh nhất?” hoặc “Nếu doanh thu giữ nguyên, chúng ta cần cắt giảm chi phí nào để bảo vệ dòng tiền trong ba tháng tới?”. Sự chính xác trong cách đặt câu hỏi giúp AI trở thành công cụ ra quyết định, thay vì chỉ là một “người trợ lý” đưa ra thông tin chung chung.

Ngoài ra, lãnh đạo còn cần biết cách đặt câu hỏi để thúc đẩy sự đổi mới. AI không chỉ giúp phân tích những gì đã xảy ra, mà còn có thể mô phỏng những kịch bản tương lai. Thay vì dừng lại ở việc hỏi “Chúng ta đang ở đâu?”, hãy hỏi “Nếu đầu tư thêm 10% ngân sách marketing, lợi nhuận dự kiến sẽ thay đổi thế nào?” hoặc “Nếu xu hướng tiêu dùng dịch chuyển sang kênh online nhanh hơn dự kiến, chiến lược bán hàng nào sẽ phù hợp hơn?”. Những câu hỏi mang tính giả định mở ra nhiều góc nhìn mới, giúp lãnh đạo ra quyết định không chỉ dựa trên hiện tại, mà còn hướng đến tương lai.

Một điểm quan trọng khác là AI không thể thay thế vai trò của người lãnh đạo trong việc đưa ra quyết định cuối cùng. AI đưa ra gợi ý dựa trên dữ liệu, nhưng việc chọn phương án nào vẫn cần đến giá trị, tầm nhìn và bản lĩnh của con người. Câu hỏi đúng sẽ giúp lãnh đạo khai thác AI như một tấm gương phản chiếu, để nhìn rõ bức tranh toàn cảnh, nhưng trách nhiệm cuối cùng trong hành động vẫn thuộc về người lãnh đạo. AI không làm thay bạn, nó chỉ giúp bạn quyết định với ít rủi ro hơn và nhiều cơ sở hơn.

Trong một thế giới nhiều biến động, lãnh đạo không thể ôm đồm tất cả kiến thức công nghệ. Điều họ cần là một tư duy rõ ràng, biết tập trung vào những điều quan trọng, và đặc biệt là khả năng đặt những câu hỏi thông minh để biến AI thành “người đồng hành” đáng tin cậy. Nếu bạn không giỏi công nghệ, đừng lo. Chỉ cần bắt đầu từ việc rèn luyện kỹ năng đặt câu hỏi, AI sẽ trở thành công cụ mạnh mẽ giúp bạn dẫn dắt doanh nghiệp một cách sáng suốt, chính xác và bền vững hơn.

ThS. Trần Gia Thông

Tin khác

Doanh nghiệp Việt Nam tăng cường thực thi ESG bằng sức mạnh công nghệ

Chiều 26/11/2025, tại Hà Nội, Báo Dân trí tổ chức Hội thảo: "Thực thi ESG bằng khoa học công nghệ - từ dữ liệu đến hành động". Hội thảo nằm trong chuỗi sự kiện của Diễn đàn ESG Việt Nam năm 2025 với chủ đề "Khoa học công nghệ và động lực cho phát triển bền vững".

Chuẩn hóa để vận hành hay linh hoạt để thích ứng?

Trong hành trình phát triển của một doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp vừa và nhỏ (SME), luôn có một câu hỏi khiến nhiều lãnh đạo trăn trở: “Chúng ta nên chuẩn hóa để vận hành ổn định, hay giữ linh hoạt để thích ứng nhanh?”. Cả hai hướng đi đều đúng nhưng chỉ khi được áp dụng vào đúng thời điểm và đúng bối cảnh.

Vận hành doanh nghiệp dịch vụ khác gì so với doanh nghiệp sản xuất?

Trong hành trình huấn luyện doanh nghiệp, tôi thường nhận được một câu hỏi thú vị: “Tôi từng quản lý nhà máy rất tốt, nhưng khi chuyển sang kinh doanh dịch vụ, mọi thứ trở nên phức tạp hơn nhiều. Tại sao vậy?”. Câu trả lời nằm ở bản chất hoàn toàn khác nhau giữa hai mô hình.

3 chỉ số giúp đo lường hiệu quả vận hành doanh nghiệp nhỏ

Trong thế giới doanh nghiệp, đặc biệt là với các doanh nghiệp vừa và nhỏ (SME), mọi quyết định đều cần dựa trên dữ liệu thay vì cảm tính. Tuy nhiên, thực tế cho thấy phần lớn chủ doanh nghiệp vẫn quản lý bằng “cảm giác”, cảm giác rằng doanh thu đang ổn, đội ngũ đang làm việc chăm chỉ, và khách hàng có vẻ hài lòng.

Xây dựng “doanh nghiệp tự vận hành”: Giấc mơ hay mục tiêu khả thi?

“Doanh nghiệp tự vận hành”, cụm từ nghe như giấc mơ của hầu hết các chủ doanh nghiệp vừa và nhỏ. Một mô hình mà ở đó, công việc trôi chảy dù người lãnh đạo vắng mặt; đội ngũ chủ động giải quyết vấn đề; khách hàng được phục vụ ổn định; và lợi nhuận vẫn tăng trưởng đều đặn. Nhưng giữa giấc mơ và thực tế là một khoảng cách không nhỏ.

Làm sao để SOP không nằm chết trong ngăn kéo?

Trong nhiều doanh nghiệp vừa và nhỏ, việc xây dựng quy trình chuẩn (SOP) được xem là “bước tiến lớn” để chuyên nghiệp hóa vận hành. Nhưng nghịch lý là sau khi hoàn thiện, các bộ SOP lại nằm im lìm trong ngăn kéo hoặc trong thư mục nội bộ, hiếm khi được nhân viên sử dụng.

Kiểm soát nội bộ: Cách phát hiện sai sót trước khi trở thành rủi ro

Trong nhiều doanh nghiệp nhỏ và vừa (SME), rủi ro thường không đến từ những cú sốc lớn, mà từ những sai sót nhỏ âm thầm tích tụ theo thời gian. Một chứng từ thiếu chữ ký, một báo cáo sai số liệu, một quy trình không được kiểm tra đúng hạn, những điều tưởng chừng nhỏ nhặt ấy có thể trở thành “quả bom hẹn giờ” làm tổn hại đến tài chính, uy tín, và cả lòng tin nội bộ. Vì vậy, kiểm soát nội bộ không chỉ là “phòng bệnh”, mà còn là năng lực quản trị rủi ro chủ động, giúp doanh nghiệp phát hiện sai sót trước khi nó trở thành vấn đề nghiêm trọng.

Quản lý công việc nhiều chi nhánh: Công nghệ hay con người quan trọng hơn?

Khi một doanh nghiệp mở rộng ra nhiều chi nhánh, vấn đề không còn là “bán được hàng” mà là “làm sao để mọi chi nhánh vận hành đồng bộ, hiệu quả và cùng giữ được bản sắc chung”. Đây chính là thử thách lớn nhất của nhà lãnh đạo: làm sao để hệ thống lớn hơn nhưng không trở nên rối rắm, để các chi nhánh xa vẫn hoạt động như một phần thống nhất của tổng thể. Và khi đối mặt với thách thức đó, nhiều chủ doanh nghiệp đặt ra câu hỏi: “Công nghệ quan trọng hơn hay con người quan trọng hơn?”.

Vận hành doanh nghiệp tinh gọn nhưng vẫn đảm bảo chất lượng dịch vụ

Trong bối cảnh cạnh tranh gay gắt và chi phí ngày càng tăng, nhiều doanh nghiệp nhỏ và vừa (SME) buộc phải đặt câu hỏi: làm sao để “vận hành tinh gọn” mà vẫn giữ được chất lượng dịch vụ, yếu tố sống còn để giữ chân khách hàng?

AIHS - “bộ não chiến lược” của khách sạn trong thời đại số

Trong bối cảnh ngành khách sạn toàn cầu đang bước vào giai đoạn chuyển đổi số mạnh mẽ, dữ liệu trở thành tài sản quý giá giúp doanh nghiệp nâng cao năng lực cạnh tranh và tối ưu trải nghiệm khách hàng. Từ hành vi đặt phòng, phản hồi trực tuyến cho đến xu hướng du lịch, mỗi thông tin đều mang giá trị chiến lược.

Cà phê với CEO

Những biến số nào đang ảnh hưởng tới mục tiêu tăng trưởng và thị trường chứng khoán?

Với triển vọng tăng trưởng tích cực, định giá cổ phiếu Việt Nam vẫn đang ở vùng hấp dẫn.

Tạo dư địa cho ví điện tử phát triển an toàn, lành mạnh

Sandbox tạo một “vùng an toàn pháp lý có thời hạn” để thử nghiệm sản phẩm, công nghệ và mô hình kinh doanh mới.

Kinh tế xanh – hướng đi chiến lược để tăng sức cạnh tranh

Nhìn một cách tổng thể, kinh tế xanh đang hội tụ cả lợi ích kinh tế và lợi ích khí hậu.

ĐỌC NHIỀU

Fed được dự báo sẽ cắt giảm lãi suất thêm 2 lần trong năm 2026

Với việc Fed gần như chắc chắn sẽ cắt giảm lãi suất trong tháng 12, hiện các nhà đầu tư đã bắt đầu tìm kiếm manh mối về động thái chính sách của Fed trong năm 2026. Trong khi nhiều công ty môi giới lớn dự báo Fed có thể cắt giảm lãi suất thêm hai lần nữa

NHTW Nhật sẽ tăng lãi suất trong tháng 12

NHTW Nhật Bản (BoJ) có khả năng sẽ tăng lãi suất vào tháng 12 và chính phủ của Thủ tướng Sanae Takaichi dự kiến sẽ chấp nhận quyết định này, Reuters dẫn lời ba nguồn tin chính phủ quen thuộc với các cuộc thảo luận cho biết.

API định hình lợi thế cạnh tranh của ngân hàng

Gần 40% ngân hàng đã phát triển API ngoài danh mục cơ bản và chủ động khai thác API như một mô hình kinh doanh mới. Thị trường Open Banking toàn cầu được dự báo sẽ đạt khoảng 43,15 tỷ USD vào năm 2026, tăng trưởng kép khoảng 24,4%.

Phố Wall đi ngang trước thềm cuộc họp Fed

Phiên giao dịch ngày 4/12 (rạng sáng 5/12 theo giờ Việt Nam) trên Phố Wall khép lại với trạng thái lình xình nhưng đầy tính thăm dò, khi các chỉ số chính biến động nhẹ trong bối cảnh nhà đầu tư chờ đợi loạt dữ liệu kinh tế quan trọng và quyết định chính sách lãi suất của Cục Dự trữ Liên bang (Fed) vào tuần tới. Sự thận trọng bao trùm khiến thị trường đi ngang, song vẫn duy trì gần mức cao nhất mọi thời đại, phản ánh kỳ vọng tương đối tích cực về chu kỳ tiền tệ sắp tới.

Pháp lý cho tài chính vi mô ngày càng hoàn thiện

NHNN đang lấy ý kiến hoàn thiện Dự thảo Thông tư quy định về xếp hạng tổ chức tài chính vi mô (TCVM). Đây được xem là bước đi quan trọng nhằm tiêu chuẩn hóa việc đánh giá sức khỏe tài chính, năng lực quản trị và mức độ tuân thủ pháp luật của các tổ chức này.

NHNN dự kiến bãi bỏ 18 văn bản quy phạm pháp luật đã lỗi thời hoặc không còn hiệu lực

Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) đang xây dựng và lấy ý kiến đối với Dự thảo Thông tư bãi bỏ một số văn bản quy phạm pháp luật do Thống đốc NHNN ban hành.

Thống đốc Nguyễn Thị Hồng kết thúc tốt đẹp chuyến công tác tháp tùng Tổng Bí thư Tô Lâm thăm cấp nhà nước CHDCND Lào

Từ ngày 01-03/12/2025, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước (NHNN) Việt Nam Nguyễn Thị Hồng đã có chuyến công tác quan trọng tham gia Đoàn đại biểu cấp cao tháp tùng Tổng Bí thư Tô Lâm thăm chính thức nước Cộng hòa Dân chủ Nhân dân (CHDCND) Lào và đồng chủ trì Hội đàm song phương cấp Thống đốc giữa NHNN Việt Nam và Ngân hàng CHDCND Lào. Chuyến công tác đã kết thúc tốt đẹp, đạt nhiều kết quả thiết thực, góp phần củng cố quan hệ hợp tác Việt – Lào, đặc biệt trong lĩnh vực tài chính – ngân hàng.

Tiền giấy phát hành giai đoạn 1875-1923: Phát hành kỳ 4 (1903 -1907)

Căn cứ vào Nghị định ngày 21/01/1875, Nghị định 20/02/1888, 16/5/1900 và Sắc lệnh ngày 10/6/1903, Ngân hàng Đông Dương cho in thêm và phát hành tiền giấy các mệnh giá: 1 piastre, 5 piastres, 20 piastres và 100 piastres.