Lồng ghép giới vào ngân sách để phát triển bền vững

Ngân sách có trách nhiệm giới không phải là cào bằng ngân sách chia đều 50-50 cho nam và nữ

Đây là nội dung của Hội thảo Thúc đẩy ngân sách có trách nhiệm giới ở Việt Nam tổ chức ngày 6/12/2017. Hội thảo do ADB và Cơ quan Liên hợp quốc về bình đẳng giới và trao quyền cho phụ nữ UN Women tổ chức.

Theo các diễn giả tại Hội thảo, Luật ngân sách 2015 của Việt Nam đã đề cập đến việc thực hiện mục tiêu bình đẳng giới như một trong các nguyên tắc quản lý NSNN. Thực hiện mục tiêu bình đẳng giới được xác định là một trong các căn cứ lập dự toán NSNN hàng năm. Không chỉ trong Luật NSNN 2015, mà trong Luật Hỗ trợ DNNVV cũng có quy định hỗ trợ DN do phụ nữ làm chủ. Luật thuế thu nhập DN đã ưu tiên về thuế cho các DN sử dụng nhiều lao động nữ...

Tuy nhiên chưa có dòng ngân sách riêng cho hoạt động bình đẳng giới, nguồn lực thực hiện các mục tiêu bình đẳng giới được lồng ghép trong nhiều chương trình và dự án nên phân tán và manh mún...

Bà Elisa Fernandez, Trưởng văn phòng UN Women Việt Nam khẳng định, Luật NSNN năm 2015 một lần nữa khẳng định cam kết của Việt Nam về bình đẳng giới bằng việc thông qua các nguyên tắc bình đẳng giới trong việc lập chi tiêu NSNN. Nhưng Việt Nam vẫn cần có những hướng dẫn cụ thể để thực hiện những nguyên tắc này. “Ngân sách thể hiện sự tầm quan trọng và sự ưu tiên của chính sách. Chính phủ cam kết ưu tiên mà không bố trí ngân sách thì cam kết đó không thành hiện thực”, bà Elisa nhận định.

Theo thống kê, sự tham gia của phụ nữ vào nền kinh tế còn yếu, rất đông phụ nữ làm việc trong khu vực phi chính thức vừa thu nhập thấp vừa không có bảo hiểm. Tỷ lệ nữ trong cơ quan Chính phủ còn thấp, khuôn mẫu giới vẫn còn tồn tại phân biệt nam và nữ còn tồn tại, bình đẳng giới vẫn trầm trọng ở địa phương phụ nữ làm nông nghiệp cao nên họ bị ảnh hưởng bởi thiên tai nhiều hơn và sinh kế bấp bênh hơn.

Bởi vậy, để đạt được mục tiêu phát triển bền vững vào năm 2030, thì Việt Nam phải đẩy mạnh hành động thực hiện các cam kết lâu dài về bình đẳng giới và “Ngân sách có trách nhiệm giới” là một giải pháp để đạt được mục tiêu này.

Ông Aaron Batten - Chuyên gia cao cấp của ADB cho biết, bình đẳng giới là một trong những trọng tâm hoạt động của ADB ở Việt Nam và ở châu Á – Thái Bình Dương. ADB chú trọng vấn đề này vì việc phát huy tài năng và triển vọng kinh tế của phụ nữ là vô cùng cần thiết cho công cuộc xóa đói giảm nghèo.

ADB đã hỗ trợ Việt Nam xây dựng nhiều chính sách, và đã hỗ trợ trong việc soạn thảo và ban hành Luật Ngân sách 2015. Đây là đạo luật cải thiện nhiều về tài chính công ở Việt Nam và trong đó lần đầu tiên đã đề cập đến bình đẳng giới và ADB sẽ hỗ trợ Việt Nam thúc đẩy ngân sách có trách nhiệm giới ở Việt Nam.

Và để đảm bảo bình đẳng giới thực chất và đạt được sự phát triển bền vững, Việt Nam đần đẩy mạnh thực hiện các sáng kiến ngân sách có trách nhiệm giới trong các lĩnh vực ưu tiên của Chính phủ bao gồm chính sách tài chính liên quan đến lập ngân sách, chính sách chi tiêu và chính sách thu của NSNN.

Bà Phạm Thu Hiền chuyên gia tư vấn của UN Women lưu ý: Ngân sách có trách nhiệm giới đơn giản là để nam giới và nữ giới được hưởng công bằng từ ngân sách công nhưng không phải là cào bằng ngân sách chia đều 50-50, không phải là các khoản chi tiêu giống hệt nhau giữa nam và nữ như kiểu cả nam và nữ đều có cùng số mét vải như nhau để may quần áo... mà là phải đảm bảo ngân sách đáp ứng nhu cầu của nam và nữ như nhau, được tiêu theo cách thức nhạy cảm giới.

"Lập ngân sách có trách nhiệm giới nhằm thay đổi cơ cấu phân bổ ngân sách và chính sách để nguồn lực xã hội được sử dụng theo hướng thúc đẩy bình đẳng giới. Và cũng có nghĩa là xem xét tác động kinh tế và xã hội của ngân sách đối với phụ nữ và nam giới để điều chỉnh việc phân bổ phù hợp. "Ngân sách là công cụ chính sách”, việc thực hiện ngân sách có trách nhiệm giới vừa tăng cường hiệu quả chi tiêu ngân sách, vừa giảm chi tiêu công bất hợp lý…", bà Hiền nhìn nhận.