Mặt trái giá trị đồng tiền

Ảnh minh họa

Có lẽ quốc gia nào cũng vậy, đồng tiền luôn đóng một vị trí, vai trò quan trọng trong đời sống xã hội. Có tiền thì đời sống vật chất lẫn tinh thần của con người được đảm bảo hơn, có tiền thì chúng ta mới có thể đầu tư xây dựng, phát triển kinh tế, xã hội, văn hóa, quốc phòng, an ninh… để đất nước vững mạnh, tiên tiến hơn.

Tuy nhiên, trong cuộc sống hiện đại ngày nay, đồng tiền còn có một sức mạnh ghê gớm, mà sức mạnh của điều ấy là không tốt đẹp gì khi tiền có thể “đổi trắng thay đen” hoặc dùng để “mua bán” chức quyền, công việc…

Nói vậy không phải không có cơ sở, thực tế phản ánh là đồng tiền đã chi phối và làm lu mờ một số hệ giá trị trong đời sống tinh thần, vật chất của con người. Cụ thể, ngày 14/4 vừa qua, theo báo cáo Chỉ số hiệu quả quản trị và hành chính công cấp tỉnh ở Việt Nam (PAPI) năm 2014 cho thấy mức độ nhũng nhiễu, vòi vĩnh ở một số lĩnh vực trong khu vực công có xu hướng gia tăng.

Trong chỉ số làm việc nhà nước, gần một nửa số người trả lời rằng muốn có việc làm trong khu vực nhà nước thì cần phải hối lộ. 24% số người xin cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đã phải chi trả thêm ngoài quy định để nhận được kết quả trong năm 2014.

12% bệnh nhân hoặc người nhà bệnh nhân đã phải chi tiền bồi dưỡng thêm cho cán bộ y tế ở bệnh viện công lập tuyến huyện để được phục vụ tốt hơn. 30% phụ huynh phải “bồi dưỡng thêm” cho giáo viên để con em nhận được sự quan tâm ở trường tiểu học công lập.

Từ các số liệu trên cho thấy, để được giải quyết các vấn đề, đồng tiền trở thành thứ hàng hóa trao đổi giữa con người với con người. Song điều quan trọng, những đồng tiền dưới dạng “hối lộ”, “chi trả thêm”, “bồi dưỡng”… được sử dụng như thế nào, có hợp pháp hay không? Có lẽ, người dân thừa hiểu, những đồng tiền chi vào các việc như thế là bất hợp pháp, cá nhân, tổ chức nhận tiền ở các trường hợp trên là tham ô, tham nhũng!

PAPI là khảo sát xã hội học lớn nhất tại Việt Nam, tập trung tìm hiểu hiệu quả công tác điều hành, thực thi chính sách, cung ứng dịch vụ công dựa trên đánh giá và trải nghiệm của người dân, với dữ liệu được thu thập thường niên. Năm 2014, PAPI đã phỏng vấn gần 14.000 công dân được lựa chọn ngẫu nhiên để đưa ra số liệu ở trên. Người dân tin vào số liệu đó vì nó phản ánh đúng thực tế.

Đồng tiền hiện nay đang được con người ta “mua bán” đủ thứ trên đời. Nhưng chẳng nhẽ chúng ta cứ phải chấp nhận thực tế đi xin việc thì phải hối lộ, muốn con học giỏi thì phải “bồi dưỡng”, muốn được chăm sóc y tế tốt phải chi tiền bồi dưỡng? Một đất nước tiên tiến, văn minh, hiện đại chắc hẳn không bao giờ có hoặc chấp nhận điều đó!