Ngân hàng vẫn là điểm sáng trong bức tranh đầu tư

Nhà đầu tư chuẩn bị gì trong năm 2023?

Theo PGS.TS. Phạm Thế Anh - Giảng viên tại Đại học Kinh tế Quốc dân: "Nếu đặt lãi suất trong mối tương quan giữa lạm phát, việc bảo vệ đồng nội tệ, cũng như các lãi suất bên ngoài, tôi nghĩ rằng dư địa giảm lãi suất của Việt Nam là có. Nếu lãi suất hạ nhiệt, đầu tư vào các kênh tài sản hấp dẫn hơn đặc biệt là chứng khoán và bất động sản".

Từ xu thế này nhìn vào thị trường bất động sản, các chuyên gia cho rằng hiện tại chưa phải thời điểm đầu tư khi lãi suất cao. "Nhưng khi lãi suất hạ nhiệt, kỳ vọng lợi tức cho người thuê nhà sẽ gia tăng và sẽ đến điểm trung hòa, giúp bức tranh của ngành bất động sản có thể sáng sủa hơn", ông Nguyễn Tùng Anh - Trưởng phòng Phân tích Tín dụng và Dịch vụ Tài chính xanh, FiinRatings phân tích. Hơn thế, việc tập trung vào giải pháp pháp lý chính là điểm mấu chốt giúp thị trường bất động sản tháo gỡ khó khăn ở thời điểm hiện tại (thống kê từ Hiệp hội Bất động sản TP.HCM (HoREA) công bố thì có tới 70% khó khăn của doanh nghiệp đến từ pháp lý). "Đây là vấn đề quan trọng nhất, vì trong môi trường rủi ro như hiện nay, các hoạt động, dù bán lẻ hay các hoạt động M&A bán buôn bất động sản chỉ được thực hiện khi nhà đầu tư an tâm về tính pháp lý của dự án. Điều này nằm trong tay của các nhà điều hành và phải xử lý đầu tiên", chuyên gia Phạm Thế Anh nhấn mạnh.

Ảnh minh họa

Với kênh trái phiếu, thời hạn đáo hạn trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ năm 2023 và 2024 vào khoảng 157,97 và 341,27 nghìn tỷ đồng, FiinGroup cho rằng thị trường có thể chứng kiến thêm nhà phát hành mất khả năng thanh toán, đặc biệt là doanh nghiệp liên tục tăng cường đòn bẩy trong ít nhất 3 năm và có dòng tiền yếu. Tuy nhiên, kỳ vọng áp lực đáo hạn sẽ được giải tỏa nếu dự thảo sửa đổi Nghị định 65 cho phép gia hạn nợ được thông qua. Khó khăn là thế song chuyên gia tài chính Đào Phúc Tường chỉ ra "giờ nói trái phiếu ai cũng chán, thì đó là lúc đầu tư". Nhìn 2020-2021, đa phần trái phiếu đến tay nhà đầu tư lợi tức 8-9% trong khi lãi suất ngân hàng 6-7%, lợi nhuận bù rủi ro dao động từ 2-3%. Tuy nhiên trong bối cảnh hiện nay, lãi suất cao, buộc doanh nghiệp muốn huy động vốn để đáp ứng hoạt động kinh doanh cũng phải đẩy lãi suất huy động trái phiếu lên. Như vậy khi lãi suất đi xuống, lợi tức trái phiếu có thể lên gấp đôi gửi ngân hàng đó là kênh hấp dẫn với nhà đầu tư thụ động. Theo ông Lê Hồng Khang, Giám đốc Xếp hạng Tín nhiệm, FiinRatings, thị trường trái phiếu doanh nghiệp sẽ hồi phục theo hình chữ L, đi ngang một thời gian trong vòng 12-18 tháng tới.

Những khó khăn từ thị trường bất động sản và trái phiếu cũng đang trở thành thách thức với ngành Ngân hàng. Sự đóng băng của bất động sản (chiếm 21,2% tổng dư nợ nền kinh tế) sẽ gây áp lực lớn lên chất lượng tài sản ngân hàng. Chất lượng tín dụng đang đi xuống ở nhiều ngành, nợ xấu dần lộ diện sau khi thông tư Thông tư 14/2021/TT-NHN cho phép cơ cấu lại thời hạn trả nợ, miễn giảm phí, giữ nguyên nhóm nợ hết hạn. Bà Trần Kiều Oanh Trưởng phòng, Khối Phân tích Định chế Tài chính, FiinGroup phân tích các ngân hàng có dư nợ tín dụng bất động sản cao (từ cho vay, trái phiếu) sẽ đối mặt áp lực trích lập dự phòng cao hơn những ngân hàng thuần bán lẻ. Tuy nhiên, bà Oanh cũng chỉ ra hệ thống ngân hàng đã sẵn sàng ứng phó với rủi ro nhờ bộ đệm dự phòng lớn, sức khỏe của hệ thống ngân hàng đã tốt hơn rất nhiều với tỷ lệ bao phủ nợ xấu cao đạt 123% vào năm 2022, đặc biệt có những ngân hàng tỷ lệ bao phủ nợ xấu cao như: Vietcombank (317%), MB (238%), BIDV (217%), VietinBank (188%). Với một số ngân hàng có bộ đệm dự phòng mỏng, sẽ đối diện áp lực trích tăng lập dự phòng, làm hao mòn lợi nhuận trong năm 2023.

Tuy nhiên ông Phạm Thế Anh và các chuyên gia của FinnGroup đánh giá cao triển vọng ngành Ngân hàng trong năm 2023 khi nhu cầu tín dụng trong nền kinh tế còn lớn, đặc biệt, sự khó khăn từ thị trường trái phiếu khiến nhu cầu vốn chuyển dịch sang ngân hàng. Bên cạnh đó, theo bà Trần Kiều Oanh, chi phí vốn tăng cao sẽ khiến NIM của các ngân hàng có khả năng thu hẹp trong nửa đầu năm 2023 song sẽ cải thiện nhẹ trong nửa cuối năm. Bởi môi trường lãi suất cao sẽ hút tiền gửi chảy lại vào hệ thống ngân hàng, làm giảm áp lực chi phí vốn, giúp ngân hàng có dư địa cải thiện thu nhập lãi. Các ngân hàng thuần bán lẻ và có tỷ lệ CASA cao sẽ có khả năng chống chịu tốt hơn do lợi thế về nguồn vốn giá rẻ. Đặc biệt thu nhập từ phí từ dịch vụ thanh toán và phân phối bảo hiểm qua ngân hàng (Bancassurance) trở thành nguồn thu nhập ổn định nhờ nỗ lực số hóa của ngân hàng và dư địa bán chéo lớn trong năm 2023.

Dù triển vọng thị trường chứng khoán Việt Nam trong năm 2023 vẫn đang là một dấu hỏi lớn, song bà Đỗ Hồng Vân, Trưởng phòng phân tích chứng khoán, FiinGroup chỉ ra điểm tích cực của thị trường, đó là hầu hết các rủi ro về mặt vĩ mô thị trường đã nhận diện và phản ánh vào giá cổ phiếu. Thanh khoản thị trường thấp, nhưng không bị chi phối quá nhiều bởi dòng tiền rẻ, hay tỷ lệ đòn bẩy cao như giai đoạn 2020 và 2021. Thị trường chứng khoán mở đầu năm 2023 với mặt bằng định giá thấp. Đây là điều trái ngược so với năm 2022. Trong khi đó có những nhóm ngành có triển vọng lợi nhuận tốt chưa phản ánh vào giá, vì vậy đã xuất hiện rất nhiều cổ phiếu về vùng giá hấp dẫn. Vấn đề là nhà đầu tư cần có kế hoạch rõ ràng, chọn lựa cổ phiếu phù hợp với khẩu vị rủi ro của mình. Bà Đỗ Hồng Vân đưa ra 3 gợi ý về nhóm cổ phiếu nên đầu tư trong năm 2023. Thứ nhất là cổ phiếu ngân hàng, công nghệ thông tin, điện (không bao gồm thủy điện), bất động sản khu công nghiệp; Thứ hai là cổ phiếu thuộc ngành vật liệu xây dựng, nước và dược phẩm. Thứ ba là cổ phiếu ngành thép.

Tuy nhiên bà Vân cũng lưu ý nhà đầu tư cũng nên theo dõi xu hướng dòng tiền ngoại và thận trọng với động thái giảm quy mô mua ròng ở các quỹ ETFs và hạ tỷ trọng tiền mặt ở các quỹ chủ động (active funds).