Nhận diện rõ thách thức để hoàn thành các mục tiêu

Quan ngại về nguy cơ rủi ro lạm phát

Về tăng trưởng kinh tế, đại biểu Hà Sỹ Đồng (Quảng Trị) cùng nhiều đại biểu khác cho rằng, báo cáo của Chính phủ đã nhấn mạnh tăng trưởng GDP quý I đạt 5,56%, cao nhất trong giai đoạn từ 2020 đến nay. Đây cũng là cơ sở để Bộ Kế hoạch và Đầu tư đề xuất giữ nguyên kịch bản là tốc độ tăng trưởng GDP cả năm nay đạt khoảng 6-6,5%. Các đại biểu cho rằng, đây là đề xuất rất thận trọng nếu nhìn vào những thách thức của nền kinh tế, đặc biệt là những khó khăn của doanh nghiệp.

Cũng theo đại biểu Hà Sỹ Đồng, 4 tháng đầu năm chúng ta ghi nhận 86.400 doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường, bình quân mỗi tháng có khoảng trên 21.600 doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường. Cập nhật số liệu cho thấy trong tháng 5 tình hình đăng ký doanh nghiệp chuyển biến tích cực nhưng tính chung cả 5 tháng, số doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường là 97,299 nghìn doanh nghiệp, tăng 10,5%; còn số doanh nghiệp gia nhập và tái gia nhập thị trường chỉ tăng 4,1% so với cùng kỳ năm trước.

“Đây là vấn đề theo tôi cần được quan tâm đặc biệt. Chúng ta vẫn nói doanh nghiệp phát triển thì đất nước phát triển, nhưng trước những con số biết nói trên, doanh nghiệp khó khăn thì chúng ta phải làm gì”, đại biểu Hà Sỹ Đồng đặt vấn đề, đồng thời đề nghị phân tích, đánh giá kỹ hơn để có những quyết sách kịp thời tại kỳ họp này nhằm tháo gỡ, hỗ trợ cho doanh nghiệp hoạt động.

Một vấn đề cũng được nhiều đại biểu quan tâm đó là việc thu ngân sách nhà nước tăng mạnh hơn chi đã giúp cán cân ngân sách thặng dư lớn tới gần 30.000 tỷ đồng trong 4 tháng đầu năm. Thành tích này đã giúp chính sách tài khóa có thêm dư địa để mở rộng hỗ trợ nền kinh tế. Tuy nhiên, nhìn nhận ở khía cạnh khác, kết quả này có nghĩa là một lượng tiền lớn của doanh nghiệp và người dân đã được huy động và rút khỏi nền kinh tế chưa được tái phân phối trở lại kịp thời. Đây chính là một nguyên nhân quan trọng khiến tăng trưởng huy động vốn của hệ thống ngân hàng thấp hơn, thậm chí đang âm, đến cuối tháng 4 đạt âm 1,1% so với đầu năm, so với tăng trưởng tín dụng toàn ngành đến cuối tháng 4 đạt dương 1,9% so với đầu năm. Do đó, mục tiêu tăng trưởng tín dụng 15% của năm 2024 đặt ra cũng khá thách thức.

Một vấn đề khác khiến khá nhiều đại biểu bày tỏ những quan ngại là nguy cơ rủi ro lạm phát thời gian tới, khi đến cuối tháng 4 chỉ số giá tiêu dùng CPI đã tăng 4,4% so với cùng kỳ năm trước và bình quân 4 tháng tăng 3,93% so với cùng kỳ. Áp lực lạm phát cuối năm tăng hiện hữu do một số yếu tố như, giá cả hàng hóa thế giới bất định, tiềm ẩn rủi ro gia tăng khi xung đột địa chính trị đang cao trào và tăng lương tối thiểu kể từ 1/7 khiến giá cả tăng theo…

Nhấn mạnh hơn đến yếu tố tiền tệ có thể gây ra rủi ro lạm phát, các ý kiến cho biết khi chúng ta có một thời gian khá dài theo đuổi chính sách tài khóa mở rộng và chính sách tiền tệ nới lỏng nhằm hỗ trợ hồi phục và phát triển kinh tế. Một khi cầu tiêu dùng gia tăng trở lại, vấn đề lạm phát do cầu kéo sẽ được thể hiện rõ tương tự như các nền kinh tế phát triển thời hậu COVID đã trải qua. Thêm nữa, yếu tố lạm phát kỳ vọng cũng đã được nhen nhóm khi tỷ giá vàng, giá bất động sản phân khúc chung cư ở một số đô thị lớn đang biến động mạnh. Do đó các đại biểu đề nghị bên cạnh ưu tiên thúc đẩy tăng trưởng thì kiểm soát lạm phát cần được đặc biệt coi trọng trong thời gian tới.

Tăng cường vai trò của các chính sách tài khóa

Cho rằng, khó khăn nổi cộm trong hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp là thị trường đầu ra khi đang thiếu đơn hàng từ thị trường quốc tế, đại biểu Nguyễn Việt Hà (Tuyên Quang) cho biết, trong các yếu tố chính ảnh hưởng đến sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp chế biến, chế tạo trong quý I/2024 thì yếu tố về nhu cầu thị trường trong nước thấp chiếm 55,1%; yếu tố về nhu cầu thị trường quốc tế thấp chiếm 34,2%. Tình trạng thiếu đơn hàng kéo dài từ năm 2023 đến nay đã khiến cho doanh nghiệp phải thu hẹp sản xuất, cắt giảm lao động, thậm chí giải thể vì không còn đủ sức chống chịu.

Một khó khăn khác của nền kinh tế là cầu tiêu dùng trong nước tăng ở mức độ thấp. Tính trung bình 4 tháng đầu năm 2024, tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng theo giá hiện hành ước tăng khoảng 8,5% cùng kỳ năm, trong khi cùng kỳ năm 2023 là tăng 13,3%. Nếu loại trừ yếu tố giá tăng thì tăng 5,3%, cùng kỳ năm ngoái là 8,7%.

Để tạo điều kiện cho doanh nghiệp phục hồi sản xuất và hỗ trợ kích cầu tiêu dùng, lãi suất ngân hàng đã liên tục giảm và duy trì ở mức thấp. Các ngân hàng hiện nay vẫn đang tiếp tục giảm lãi suất cho vay và nâng cao chất lượng dịch vụ để thu hút khách hàng nhằm tăng trưởng tín dụng. Các chương trình ưu đãi đưa ra cũng được tập trung hướng vào hoạt động sản xuất tiêu dùng của doanh nghiệp và người dân.

Tuy nhiên, thực trạng doanh nghiệp do khó khăn, đặc biệt là về thị trường đầu ra nên giảm quy mô sản xuất. Trong đầu tư, người dân có tâm lý thận trọng, tiết kiệm chi tiêu dẫn đến không có nhu cầu vay vốn. Đây là nguyên nhân trọng yếu khiến cho tín dụng khó tăng trưởng và cũng phản ánh độ hấp thụ vốn của nền kinh tế còn ở mức thấp.

Để góp phần tháo gỡ những khó khăn trên, các đại biểu kiến nghị Chính phủ quan tâm tạo thị trường xuất khẩu đa dạng, bền vững cho doanh nghiệp, đồng thời đa dạng hóa và nâng cao chất lượng sản phẩm xuất khẩu, khai thác có hiệu quả các hiệp định thương mại tự do Việt Nam đã ký kết. Bên cạnh đó, cần thực hiện các chính sách để phát huy tối đa nội lực của thị trường trong nước, trong đó tăng cường vai trò của các chính sách tài khóa như tiếp tục miễn, giảm, gia hạn các loại thuế, phí, tiền sử dụng đất; thực hiện chương trình xúc tiến thương mại thị trường trong nước, đẩy mạnh phân phối hàng hóa qua nền tảng số, thương mại điện tử để mở rộng thị trường tiêu thụ nội địa; phát động phong trào Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam… Tiếp tục hoàn thiện hệ thống pháp luật, cải cách, cải cách thủ tục hành chính theo hướng tạo môi trường kinh doanh thông thoáng, lành mạnh, thuận lợi cho doanh nghiệp.

Ngoài ra, Chính phủ cũng cần tháo gỡ những khó khăn của thị trường chứng khoán, thị trường trái phiếu để mở rộng tay cung ứng vốn cho doanh nghiệp, hạn chế dần sự phụ thuộc vào kênh tín dụng ngân hàng, vì nếu tỷ trọng vốn tín dụng/GDP còn cao như hiện nay sẽ tiềm ẩn rủi ro cho nền kinh tế cũng như hoạt động của hệ thống ngân hàng.

Qua tình hình kinh tế - xã hội các tháng đầu năm 2024, các đại biểu khác cũng đề nghị Chính phủ bám sát diễn biến tình hình kinh tế, chính trị trong nước và thế giới, nâng cao năng lực phân tích, dự báo, phản ứng chính sách kịp thời, hiệu quả, đảm bảo các cân đối lớn của nền kinh tế, kiểm soát lạm phát, không để xảy ra các cú sốc ảnh hưởng đến đời sống của nhân dân.

Cùng với đó, thực hiện hiệu quả việc cải cách tiền lương, đảm bảo thống nhất, công bằng, đạt mục tiêu nâng cao thu nhập cho người lao động. Tiếp tục quan tâm đến lĩnh vực văn hóa, giáo dục, dạy nghề, y tế, bảo vệ môi trường, ứng phó biến đổi khí hậu, phòng chống thiên tai…