Những yếu tố đảo ngược tăng trưởng kinh tế ở châu Á

Châu Á tăng trưởng

Tỷ lệ phần trăm GDP của các nước ASEAN, Trung Quốc, Ấn Độ, Nhật Bản và Hàn Quốc đã tăng từ 23% vào đầu thập kỷ này lên đến 27% tại thời điểm hiện tại. Có thể thấy rõ xu hướng tại các nền kinh tế châu Á mới nổi: 9% vào năm 1960, 14% trên tổng số sản lượng toàn cầu vào năm 1970, trong đó so với các nền kinh tế phương Tây là 69% và 67%.

Cuộc khủng hoảng xảy ra tại Hoa Kỳ, Liên minh châu Âu (EU) và Canada đã gây những suy giảm nhất định cho khối các nước này: từ 59% xuống 56% và đến 49%.

GDP của các nền kinh tế châu Á mới nổi được tăng lên nhờ vào sự xuất hiện của các “con hổ” châu Á với tỷ lệ tăng trưởng vượt 7% vốn bị suy giảm khá mạnh bởi sự ảnh hưởng của cuộc khủng hoảng 1997–1998. Các biểu đồ GDP trong các dự báo kinh tế của 7 quốc gia lớn ở châu Á đang được nhìn nhận khá khả quan.

Các quốc gia này trong tương lai sẽ trở thành động lực cho sự tăng trưởng ở cả châu Á và thế giới. Nguyên do bởi sự phát triển và mở rộng quy mô của tầng lớp trung lưu trong các nền kinh tế ở châu Á, sản lượng tiêu dùng của tầng lớp này chiếm 1/3 nhu cầu trên toàn thế giới. Chính vì thế, tầng lớp trung lưu sẽ trở thành chìa khóa cho “động lực” đó.

Việc nhận thức tốt hơn về các quyền cá nhân và tập thể một phần xuất phát từ sự phát triển kinh tế. Thực ra tăng trưởng kinh tế còn tạo điều kiện để tiếp cận công nghệ thông tin. Sai lầm của châu Á là các chính phủ cho rằng người dân nên bày tỏ lòng biết ơn đối với bản thân sự tăng trưởng mà không tiếp thu thực tế rằng chính con người đã đóng góp và gắn liền với nó.

Các chính phủ không thể kiểm soát được hậu quả xã hội của sự tăng trưởng kinh tế đối với cá nhân hoặc sự phát triển của nhân cách cá nhân. Họ chỉ có thể tập trung vào các vấn đề xã hội như sự bất bình đẳng trong việc thu nhập và cơ hội, hoặc suy thoái môi trường.

Sự khác biệt

Nhưng liệu có phải quá sớm để khẳng định những điểm sáng ở trên? Rõ ràng những dấu hiệu này sẽ đưa châu Á lên vị trí hàng đầu. Nhưng hãy nhìn lại những gì đã xảy ra trong hai thập kỷ qua. Tất cả đều dính vào vết xe đổ của việc quản lý yếu kém, xung đột vũ trang, quan liêu và lạm phát diễn ra ở khắp nơi.

Cuộc khủng hoảng 1997 –1998 đã phơi bày các vấn đề nổi cộm trong cấu trúc nền kinh tế vĩ mô, tài chính, các nhóm lãnh đạo – những vấn đề đã từng phá hỏng một số nền kinh tế châu Á. Tất cả những điều này đã mang lại cho châu Á những bài học quý giá khi cuộc khủng hoảng năm 2008 xảy ra. Cuộc khủng hoảng tài chính và kinh tế ở châu Âu đã mang lại những hậu quả hết sức nghiêm trọng, chúng đảo ngược nền kinh tế châu Âu và sự yếu kém trong quản lý tài chính là nguyên nhân gây ra rối loạn này.

Với vai trò và quy mô của mình, nền kinh tế chiếm ưu thế của phương Tây có thể giải quyết vấn đề của họ theo những cách mà các nền kinh tế đang phát triển của châu Á không thể làm được. Không thể nào mà Indonesia hoặc Ấn Độ có thể bắt tay vào việc nới lỏng định lượng như Fed đã làm tại Hoa Kỳ mà không làm cho đồng tiền của mình mất giá. Nhu cầu đồng USD bên ngoài mạng lưới tài sản dự trữ cũng tương tự như đồng tiền dự trữ.

Nếu chúng ta xét đến quản lý kinh tế vĩ mô, Hoa Kỳ đã thất bại trên mọi phương diện – từ thâm hụt tính theo tỷ lệ GDP, tổng nợ quốc gia, công hay tư, cho đến thâm hụt thương mại và hơn nữa. Tuy nhiên, nền kinh tế Hoa Kỳ có vẻ như đã thoát khỏi cuộc khủng hoảng nhờ vào nhiều yếu tố tài chính khác, đặc biệt là vị trí của đồng USD dự trữ.

Với nhu cầu về đồng USD và sự dịch chuyển tự do của các nguồn vốn, sự nới lỏng tiền tệ mà Fed đã bắt tay vào làm trong những tháng vừa qua nhằm kích thích nền kinh tế Hoa Kỳ cũng đã mang lại lợi ích cho thị trường tài chính trong các nền kinh tế đang phát triển – đặc biệt là châu Á. Sau việc nới lỏng tiền tệ giảm dần, nền kinh tế Hoa Kỳ đang có những dấu hiệu khôi phục và cả châu Âu cũng có vẻ đang bắt đầu phục hồi; và việc này đã giúp mang lại sự ảnh hưởng đến giá trị tiền tệ, cổ phiếu và trái phiếu của châu Á.

Như vậy, dù châu Á đã và đang trỗi dậy nhưng cũng không nên quên rằng, họ chỉ là một phần nhỏ trong mối quan hệ với dòng chảy tài chính vốn chủ yếu được điều khiển bởi hệ thống tài chính phương Tây. Mặc dù trong thời gian này, thị trường tài chính đang tăng trưởng của châu Á không bị phá hỏng bởi khả năng quản lý kinh tế vĩ mô đã có nhiều tiến bộ, đặc biệt là mức nợ nước ngoài.

Bài học không được phép quên ở đây là nền kinh tế châu Á đang tiếp xúc với các dòng tài chính ngoài tầm kiểm soát – và những dòng chảy này có thể phá hủy nền kinh tế của họ nếu chúng không được quản lý tốt. Đây là một nguy cơ lớn với sự tăng trưởng kinh tế châu lục.

Cho tới khi và trừ khi nền kinh tế châu Á đủ lớn mạnh để tạo ra nền kinh tế bền vững và có khả năng làm chủ các thị trường tài chính như tiền tệ, cổ phiếu và trái phiếu, thì nền kinh tế châu Á mới nổi buộc phải tiếp tục tuân thủ các nguyên tắc của dòng tài chính ngoài tầm kiểm soát của họ.

Phương Thảo (Theo Jakarta Post)