Nói không với tín dụng đen

Nâng cao nhận thức về tín dụng nặng lãi

Tín dụng đen, một hình thức vay tiền tồn tại khá lâu trong đời sống xã hội. Mặc dù, nhiều người dân ý thức được việc khi “dính” vào hình thức vay mượn không hợp pháp này sẽ dẫn đến nhiều hệ lụy cho người đi vay và kể cả gia đình. Song với nhiều người, với nhiều lý do khác nhau, biết rủi ro nhưng vẫn chọn hình thức vay mượn “viết tay” này để xử lý tình thế, rồi sau đó nhận lại những hệ quả không mong muốn.

Ảnh minh họa

Câu chuyện về trường hợp của anh N.K (Đà Nẵng) là một điển hình. Lúc bấy giờ, anh K. là giám đốc một công ty tư nhân hoạt động trong ngành điện dân dụng và công nghiệp. Cùng một thời điểm thi công nhiều công trình khác nhau, cùng với việc thu hồi công nợ khối lượng trước đó chưa được, trong lúc đang cần vốn để trả tiền công nhân viên, mua vật tư phục vụ việc thi công công trình. Trong lúc túng quẫn, anh N.K. chấp nhận vay nóng mấy trăm triệu đồng để xoay vòng, với mong muốn giải quyết một phần công việc trước mắt, khi dòng tiền về sẽ trả nhanh.

Song câu chuyện vay trả không như mong muốn, tiền công nợ công trình không về kịp, trong khi tiền vay nóng phát sinh lãi mẹ đẻ lãi con, không mấy chóc, số tiền từ mấy trăm triệu đồng ban đầu đã phát sinh cả gốc lẫn lãi lên đến hàng tỷ đồng. Rơi vào thế đường cùng buộc anh N.K. lần lượt phải bán ô tô con và cả DN để trả nợ, để đổi lại sự an toàn cho gia đình và bản thân.

Có thể nói, đây chỉ là một mẩu chuyện thực tế trong câu chuyện “nghìn lẻ một đêm” về “tín dụng đen”. Hiện nay, các đối tượng trong các đường dây “tín dụng đen” hoạt động suốt ngày đêm, mọi lúc mọi nơi. Hoạt động “tín dụng đen” đang diễn ra đa dạng, hình thức phong phú. Thông qua nhiều hình thức, từ phát, dán tờ rơi nơi công cộng cho đến sử dụng mạng xã hội, đối tượng có tài sản cho vay tìm mọi cách tiếp cận người cần vốn.

Để giải ngân dễ dàng, các đối tượng này đưa ra những điều kiện vay tiền hết sức dễ dãi. Người có nhu cầu vay tiền sẽ nhận được những lời mời chào rất thiện chí, như cho vay không cần thế chấp, chỉ cần hộ khẩu, chứng minh nhân dân, giấy phép lái xe... có thể vay từ vài triệu đồng đến hàng trăm triệu đồng; hình thức thanh toán linh hoạt, từ trả góp hàng ngày đến trả theo thời hạn từ 1, 2 hoặc 3 tháng/lần; nhận tiền sau 15 phút… Một số đối tượng cho vay có vẻ chặt chẽ hơn khi yêu cầu phải thế chấp một số loại giấy tờ như giấy chứng nhận quyền sử dụng đất...

Trái ngược với hình thức vay truyền thống từ các TCTD, để vay được tiền từ thị trường “tín dụng đen”, người đi vay vẫn phải thế chấp. Những hợp đồng cho vay thường không rõ ràng, trong điều khoản ràng buộc bên vay vốn không khác gì cầm cố tài sản.

Sau khi vay được nguồn vốn này, lập tức người vay rơi vào bẫy lãi suất cao và những ràng buộc kiểu “luật rừng”. Với lãi suất cao, người vay tiền khó có khả năng chi trả. Lúc này, đối tượng cho vay lộ diện “xã hội đen”, sẵn sàng đe dọa, đánh đập, bắt giữ, đập phá, cưỡng đoạt tài sản của nạn nhân... Thực tế cho thấy, đã xảy ra không ít vụ án xuất phát từ nguyên nhân vay nợ “tín dụng đen”.

Việc vay tiền giữa cá nhân với nhau là quan hệ dân sự và không phải hành vi bị cấm. Hoạt động này chỉ vi phạm pháp luật khi việc cho vay được xác định là có lãi suất vượt quy định và có tính chất bóc lột. Qua các vụ án đã xảy ra, theo các cơ quan chức năng, để tìm hiểu được mức lãi suất cho vay trong hoạt động “tín dụng đen” tại thời điểm tiến hành giao dịch rất khó khăn. Các đối tượng cho vay không bao giờ ghi chỉ số lãi suất vào giấy tờ vay nợ mà chỉ thỏa thuận miệng với người vay.

Thông thường, những chủ nợ này cũng thường khấu trừ luôn tiền lãi vào số tiền gốc ngay khi giao tiền nên người vay không bao giờ cầm đủ số tiền thực vay trong hợp đồng, nên rất khó xác định hành vi cho vay nặng lãi. Hành vi người cho vay tiền có tính chất bóc lột còn khó chứng minh hơn nhiều… Đó chính là nguyên nhân khiến những vụ cho vay với lãi suất cắt cổ chỉ bị phát giác khi mà hậu quả đã thành những hành vi vi phạm pháp luật hình sự. Lúc này, việc xử lý hình sự đối với các đối tượng cho vay nặng lãi sẽ áp dụng cho các hành vi như “Bắt giữ người trái pháp luật”, “Cưỡng đoạt tài sản”, “Cố ý gây thương tích”…

Vì vậy, mọi người phải hết sức thận trọng khi tham gia vay vốn trên thị trường tín dụng đen để tránh những hậu quả đáng tiếc như trường hợp của anh N.K. kể trên.