Tăng tầm vị thế Việt Nam với Trung tâm tài chính quốc tế tại TP.HCM và Đà Nẵng

Ảnh minh hoạ

Những điểm nhấn cốt lõi trong Nghị quyết về TTTCQT

Nghị quyết về TTTCQT tại Việt Nam được xây dựng với mục tiêu tạo dựng một khu vực tài chính có ranh giới địa lý xác định tại TP.HCM và Đà Nẵng, nơi tập trung hệ sinh thái đa dạng các dịch vụ tài chính và hỗ trợ, vận hành theo chuẩn mực quốc tế. TTTCQT được định hướng để trở thành trung tâm tài chính hàng đầu, không chỉ phục vụ thị trường trong nước mà còn kết nối với các sàn giao dịch quốc tế, thu hút dòng vốn và nguồn nhân lực chất lượng cao. Các chính sách đặc thù được thiết kế nhằm tạo môi trường đầu tư hấp dẫn, khuyến khích đổi mới sáng tạo và phát triển bền vững.

Một trong những điểm nổi bật của Nghị quyết là cơ chế pháp lý linh hoạt, cho phép áp dụng pháp luật nước ngoài trong các giao dịch có ít nhất một bên là cá nhân hoặc tổ chức nước ngoài, miễn là không vi phạm nguyên tắc cơ bản của pháp luật Việt Nam. Điều này giúp TTTCQT tiệm cận với thông lệ quốc tế, tạo sự tin cậy cho nhà đầu tư. Ngoài ra, Nghị quyết quy định sử dụng tiếng Anh là ngôn ngữ chính thức trong giao dịch và các quy chế, cùng với bản dịch tiếng Việt, nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho các tổ chức tài chính quốc tế hoạt động tại Việt Nam.

Về chính sách ngoại hối, TTTCQT cho phép các thành viên sử dụng ngoại tệ trong giao dịch giữa các thành viên hoặc với tổ chức, cá nhân nước ngoài, đồng thời miễn một số thủ tục hành chính liên quan đến quản lý ngoại hối cho các thành viên do nhà đầu tư nước ngoài sở hữu 100% vốn. Tuy nhiên, các giao dịch này vẫn phải tuân thủ chế độ báo cáo để đảm bảo minh bạch và kiểm soát rủi ro. Nghị quyết cũng đưa ra các ưu đãi thuế hấp dẫn, như áp dụng thuế suất thu nhập doanh nghiệp 10% trong 30 năm cho các ngành nghề ưu tiên, miễn thuế thu nhập cá nhân đến năm 2030 cho các chuyên gia và nhà quản lý làm việc tại TTTCQT, nhằm thu hút nhân tài quốc tế.

Để hỗ trợ phát triển hạ tầng, Nghị quyết quy định ngân sách trung ương sẽ bổ sung có mục tiêu cho TP.HCM và Đà Nẵng từ số thu nội địa phát sinh tại TTTCQT trong 10 năm đầu, đồng thời khuyến khích các phương thức đầu tư công-tư (PPP) và xã hội hóa nguồn lực. Các dự án hạ tầng tại TTTCQT được áp dụng cơ chế đặc thù, như miễn quyết định chủ trương đầu tư và cho phép chỉ định thầu trong một số trường hợp, nhằm đẩy nhanh tiến độ triển khai.

Nghị quyết cũng nhấn mạnh việc thành lập các cơ quan chuyên trách, bao gồm Cơ quan điều hành, Cơ quan giám sát và Trung tâm trọng tài quốc tế, để quản lý và giải quyết tranh chấp một cách hiệu quả. Trung tâm trọng tài quốc tế được thiết kế theo chuẩn mực quốc tế, với phán quyết có tính chung thẩm, giúp tăng cường niềm tin của nhà đầu tư. Đặc biệt, chính sách thử nghiệm có kiểm soát (sandbox) trong lĩnh vực công nghệ tài chính (FinTech) và đổi mới sáng tạo được quy định để khuyến khích phát triển các mô hình kinh doanh mới, đồng thời giảm thiểu rủi ro thông qua giám sát chặt chẽ.

Chính phủ đã bổ sung nhiều chính sách vượt trội

Báo cáo tiếp thu, giải trình trước khi Quốc hội thông qua, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng đã làm rõ nhiều khía cạnh quan trọng, đáp ứng các ý kiến của đại biểu Quốc hội và Ủy ban Kinh tế và Tài chính, đồng thời khẳng định tính khả thi và đột phá của Nghị quyết. Bộ trưởng nhấn mạnh rằng, việc thành lập TTTCQT tại cả TP.HCM và Đà Nẵng xuất phát từ chủ trương của Bộ Chính trị, nhằm tận dụng lợi thế riêng của từng địa phương và đảm bảo phát triển cân đối vùng miền. TP.HCM được định vị là trung tâm tài chính toàn diện với thế mạnh về thị trường vốn, ngân hàng và sàn giao dịch hàng hóa, trong khi Đà Nẵng tập trung vào tài chính xanh, tài sản số và các dịch vụ tài chính xuyên biên giới, tận dụng vị trí địa lý và tiềm năng công nghệ.

Bộ trưởng khẳng định, Nghị quyết được xây dựng dựa trên nghiên cứu kinh nghiệm quốc tế từ các trung tâm tài chính như Singapore, Dubai, Thượng Hải và Thâm Quyến, đồng thời tránh những hạn chế của mô hình Astana (Kazakhstan), như thiếu kết nối với các trung tâm tài chính toàn cầu và môi trường pháp lý chưa đủ hấp dẫn. Để đảm bảo tính hợp hiến, Nghị quyết được thiết kế phù hợp với Hiến pháp năm 2013 và các văn bản pháp luật hiện hành, đồng thời giao Chính phủ ban hành các nghị định hướng dẫn chi tiết để đảm bảo tính linh hoạt và kịp thời.

Về kiểm soát rủi ro, Chính phủ đã thiết kế mô hình giám sát đa tầng, kết hợp giữa Cơ quan giám sát TTTCQT và các cơ quan trung ương như Ngân hàng Nhà nước, Bộ Tài chính và Bộ Công an. Các giao dịch vốn xuyên biên giới được miễn thủ tục cấp phép nhưng vẫn phải tuân thủ chế độ báo cáo điện tử, đảm bảo minh bạch và giảm thiểu nguy cơ rửa tiền, chuyển giá. Chính phủ cũng nhấn mạnh việc áp dụng chuẩn mực kế toán quốc tế (IFRS) song song với chuẩn mực Việt Nam, tạo điều kiện cho các tổ chức tài chính quốc tế hoạt động tại TTTCQT.

Để thu hút nhà đầu tư và nhân lực chất lượng cao, Chính phủ đã bổ sung các chính sách vượt trội, như cấp thị thực và thẻ tạm trú lên đến 10 năm cho chuyên gia và nhà đầu tư, miễn giấy phép lao động cho lao động nước ngoài đáp ứng tiêu chuẩn chuyên môn, và hỗ trợ chi phí đào tạo nhân lực từ ngân sách địa phương. Những chính sách này được đánh giá là cạnh tranh hơn so với các trung tâm tài chính quốc tế như Singapore hay Dubai, tạo lợi thế cho Việt Nam trong việc thu hút các định chế tài chính lớn.

Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cũng làm rõ rằng, TTTCQT không phải là một pháp nhân, mà là khu vực có ranh giới địa lý xác định, với các thành viên bao gồm ngân hàng, quỹ đầu tư, công ty chứng khoán và các tổ chức công nghệ tài chính. Việc phân cấp cho TP.HCM và Đà Nẵng được thực hiện mạnh mẽ, cho phép các địa phương chủ động huy động nguồn lực và xây dựng hạ tầng, nhưng vẫn nằm trong khuôn khổ pháp lý chung để đảm bảo tính thống nhất. Chính phủ cam kết sẽ sơ kết sau 5 năm và đề xuất luật hóa TTTCQT trước ngày 30/3/2034, nhằm đảm bảo tính ổn định và lâu dài của mô hình này.