Tháng tư gọi ngày vào hạ

Tháng tư, như giọt mưa xuân đọng đầu cành, ngưng thật lâu khi trời bắt đầu hửng. Ở vào ranh giới ấy, như người vũ nữ đứng trên mũi chân của mình, mỹ lệ nhất và cũng mong manh nhất. Nhớ tháng tư, tôi tìm về quê nhà để xem mùa đi qua cành lá. Đón tôi là cỏ trào lên ngập lối. Cha mẹ lưng đã còng, nhìn dáng cha tôi như bơi trong cỏ, vừa giẫy xong, ngoảnh lại cỏ đã tua tủa.

Nhưng cỏ cũng mang hoa đến với người. Ấm nước xuyến chi được mẹ rót trong chiều buông sương. Tôi uống hoa, uống đồng nội, thấy cả vị tháng tư ngái nồng mà đậm đà. Trưa, cha mắc cho tôi chiếc võng dưới bóng cây, nghe tiếng chim về hót lảnh lót ngọn tre cuối vườn. Ngày xưa bà bảo tôi thử ngồi ngắm bụi tre, dưới tán xanh mát sẽ thấy tĩnh tâm bởi trong lũy tre hình như đồng hiện cả xuân-hạ-thu-đông. Giấc trưa, tôi mơ thấy những tiếng chim vừa rớt xuống, thấm vào trái nhãn, trái vải đương tròn như viên bi mà tạo nên cùi trong ngọt lịm. Tôi lại như tôi của ngày thơ bé chẳng đủ kiên nhẫn để trái chín mọng mà vội bóc vỏ, nhưng rồi bàn tay vụng về để trong veo rớt xuống. Thế là tỉnh một giấc quê nồng.

Chính thời khắc ấy, tôi nhận ra nắng lặng lẽ trong vườn. Nắng chưa gắt nhưng đã không còn lẫn với mưa, với sương, nắng điềm nhiên, thủng thẳng rát phía bên kia thùy lá. Thời khắc này, cành chưa trĩu nặng bởi những chùm quả, cũng đâu còn phải rón rén nâng niu những chùm hoa. Cành lá tháng tư chưa khoắc khoải như trong tiết thu. Một màu xanh mướt quá, xanh miệt mài giữa “tháng ba, ngày tám”, xanh giữa thời khắc giao mùa. Màu xanh ấy kiên gan, thủy chung lại như tiếp thêm nghị lực để người thôn dân vượt qua những thiếu thốn này.

Sương núi đã về đến vườn nhà, vẫn còn rét nàng Bân chùng chình. Mùa xuân lạ đến thế, đâu chỉ có ba tháng để khai mở vận hội mới của đất trời, xuân còn vương vấn trong sắc hoa, vị quả, cả trong sự cứng cáp của thân cành và trong rét muộn. Rét như còn nhắc, mới đó mùa xuân, rét như ru nốt giấc nồng của quả, trao tận tay người mùa đầy mới chịu ra đi.

Thấy tôi ngắm mặt ao phẳng lặng. Cha tôi ngước lên bảo, mùa hạ nào nước ắp đầy, đàn rô cũng rạch nước lên cái sân gạch như ngày tôi còn bé. Từ nhà tôi lên núi chẳng mấy bước chân. Nhớ đàn rô rạch tôi thấy nao nao giống những đoàn người một thời lên núi kiếm củi, kiếm rau rừng, những đàn bò lên non xanh tìm cỏ lẫn trong đá. Đâu cũng song hành non-nước, núi tháng tư biếc xanh thì mặt nước tháng tư trong vắt như tỏ lòng người.

Tôi vắt chiếc áo lên vai nhìn đêm tràn trên quê hương mình. Đêm yên ả, chưa có sấm chớp hay mưa hối hả, đêm tháng tư còn như lắng nghe mùa về. Đợi tiếng mưa hối hả, đợi tiếng ếch kêu gọi mùa, đợi gió mát thổi tràn đêm rỗng. Và như tôi, tôi đã đếm tuổi mình qua những tháng tư như thế. Cuối thu và chớm hạ, ta gọi tên tháng tư, tháng tư gọi mùa, mùa gọi đất trời vang một vọng âm tha thiết trong bình yên. Tháng tư trong như tiếng chào mào ngoài rặng tre, đục như giọt mồ hôi lặn vào áo mẹ, gấp gáp như con cò đạp nước mà lại lững thững như nắng chiều. Ôi tháng tư, ngày chớm hạ...