Thêm nữ lãnh đạo tại ngân hàng để thúc đẩy tăng trưởng toàn diện

Ảnh minh họa

Nữ giới chiếm tỷ lệ cao nhưng lại thiếu vắng ở các vị trí lãnh đạo

Nghiên cứu có tiêu đề “Lưu ý khoảng cách giới: Thúc đẩy nữ giới tham gia các vị trí lãnh đạo ngành Ngân hàng Việt Nam” cho thấy đã có sự công nhận tích cực về giá trị của bình đẳng giới trong lĩnh vực ngân hàng, đặc biệt là sự đa dạng về giới ở những vị trí cấp cao có thể giúp các ngân hàng thu hút và giữ chân nhân tài như thế nào, góp phần nhân rộng nhanh chóng số lượng nữ quản lý tài năng, thúc đẩy năng suất lao động và hiệu quả tài chính.

Tuy nhiên, nhiều ngân hàng đã không biết cách hoặc chưa nỗ lực để xây dựng một lực lượng lao động và đội ngũ lãnh đạo cân bằng giới hơn. Nữ giới cho biết ít được tiếp cận đến tất cả các hình thức đào tạo và cơ hội phát triển nghề nghiệp, với bằng chứng rõ ràng là họ phải đối mặt với định kiến vô thức về trách nhiệm sinh con và chăm sóc con cái.

Nghiên cứu cho thấy, nữ giới chiếm 68% tổng số nhân sự tại 18 ngân hàng tham gia khảo sát. Tuy nhiên, nữ giới thường chiếm tỷ lệ cao hơn ở cấp độ đầu vào, khoảng 60% lực lượng lao động, song tỷ lệ thấp hơn nhiều ở các vị trí quản lý cấp cao (33%) và lãnh đạo cấp cao (26%).

Tất cả các ngân hàng tham gia khảo sát đều cho biết, đa dạng giới là một phần trong chiến lược kinh doanh và giá trị cốt lõi của ngân hàng, tuy nhiên mức độ triển khai thực tế có phần khác biệt. Nhiều ngân hàng, dù ghi nhận về tầm quan trọng của bình đẳng giới, chưa nắm rõ cách thức hoặc chưa nỗ lực xây dựng lực lượng lao động và đội ngũ lãnh đạo cân bằng giới hơn. Một số cho rằng ngân hàng mình đã đạt được bình đẳng giới nhờ có tỷ lệ lao động nữ cao. Điều này cho thấy còn nhiều việc phải làm để nâng cao nhận thức trong ngân hàng về những chính sách và thực hành nhằm hỗ trợ thúc đẩy vai trò mạnh mẽ hơn của nữ giới ở cấp lãnh đạo.

Ngân hàng Nhà nước Việt Nam khẳng định: “Thúc đẩy bình đẳng giới và gia tăng sự hiện diện của nữ giới tại các vị trí lãnh đạo trong ngành Ngân hàng luôn được Ngân hàng Nhà nước quan tâm. Báo cáo này là một trong những thành quả của sự hợp tác chặt chẽ giữa Ngân hàng Nhà nước và IFC, với mong muốn mang đến cho độc giả một bức tranh tổng thể về vị trí của nữ giới và nam giới trong ngành Ngân hàng Việt Nam, những thách thức mà nữ giới gặp phải cũng như các ý tưởng, giải pháp để thu hút nhiều nữ giới hơn vào các vị trí lãnh đạo và quản lý”.

Nghiên cứu cũng chỉ ra, trong khi 80% số người lao động cảm thấy an toàn tại nơi làm việc, gần 1/5 đã chứng kiến hành vi bắt nạt và 1/10 đã từng bị bắt nạt, với câu trả lời tương tự giữa nam và nữ. Dựa trên khảo sát gần 40.000 nhân viên của các ngân hàng cũng như phỏng vấn trực tiếp các nhà quản lý ngân hàng cấp cao và cấp trung, nghiên cứu cũng cho thấy nữ giới mong muốn được hỗ trợ tốt hơn để cân bằng giữa công việc và cuộc sống.

“Thiếu đa dạng về giới trong các ban lãnh đạo ngân hàng là một vấn đề dai dẳng trên toàn cầu. Mặc dù Việt Nam đang làm tốt hơn một số quốc gia khác về tỷ lệ nữ giới nắm giữ các vị trí quản lý tại ngân hàng, báo cáo này cho thấy rõ ràng cần phải làm nhiều hơn nữa để biến các cam kết thành những hành động thiết thực nhằm tạo điều kiện cho nữ giới hướng đến các vị trí lãnh đạo. Chúng tôi tin rằng một ban lãnh đạo cân bằng về giới sẽ mang lại kết quả kinh doanh tốt hơn cùng nhiều lợi ích khác cho nhân viên, nhà đầu tư và hoạt động của ngân hàng”, ông Thomas Jacobs, Giám đốc Quốc gia IFC tại Việt Nam, Campuchia và Lào cho biết.

Theo bà Kim See Lim - Giám đốc Khu vực châu Á Thái Bình Dương, IFC, các nghiên cứu gần đây đều nhấn mạnh vai trò thiết yếu của nữ giới tại nơi làm việc. Là một tổ chức chuyên về đầu tư, IFC hiểu rõ giá trị của việc các tổ chức có một đội ngũ lãnh đạo đa dạng và cân bằng về giới. Các tổ chức như vậy thường có kết quả kinh doanh tốt hơn, đổi mới sáng tạo hơn, có đội ngũ nhân viên đa dạng hơn, cũng như gắn kết người lao động tốt hơn so với các tổ chức có ít hoặc thiếu vắng nữ giới ở các vị trí lãnh đạo.

“Các tổ chức có nhiều nữ giới ở các vị trí lãnh đạo thường chú trọng nhiều hơn đến các yếu tố xã hội, môi trường, và quản trị, cũng như minh bạch hơn. Vì thế, tại IFC, chúng tôi lồng ghép các cân nhắc về giới trong quá trình thẩm định đầu tư, với niềm tin rằng những sự chú tâm như vậy sẽ mang lại kết quả kinh doanh tốt hơn cho doanh nghiệp”, theo bà Kim See Lim.

Bốn khuyến nghị chính

Nhìn chung, các ngân hàng tham gia nghiên cứu đã có một số bước tiến hướng đến bình đẳng giới. Để cải thiện hơn nữa các kết quả đã đạt được và thu hẹp khoảng cách giới còn lại, báo cáo đưa ra các khuyến nghị hướng tới việc có nhiều hơn nữ giới tham gia các vị trí lãnh đạo và quản lý cấp cao, vì đây là nơi có khoảng cách giới lớn nhất.

Thể hiện cam kết về đa dạng và hòa nhập. Mặc dù hầu hết các ngân hàng trong báo cáo này coi bình đẳng giới là một ưu tiên chiến lược, rất ít ngân hàng đưa ra giải pháp thực tế giúp đưa những cam kết đó thành quy định hoặc các thực hành trong nội bộ tổ chức. Các ngân hàng có thể thực hiện các bước để chuyển vấn đề giới từ mức độ ưu tiên chung thành quy định, hành động cụ thể, bao gồm: Phân tích dữ liệu nhân sự về nữ giới và nam giới trong tổ chức và ở cấp lãnh đạo; Xây dựng chiến lược đa dạng và hòa nhập đi kèm với kế hoạch thực hiện; Lập quy hoạch cán bộ có tính đến bình đẳng giới; Đưa ra các cam kết công khai về giới; Gắn trách nhiệm thúc đẩy kết quả bình đẳng giới cho lãnh đạo ở các cấp.

Thu hẹp khoảng cách giới trong tiếp cận cơ hội học tập và phát triển. Nghiên cứu nêu rõ một số khoảng cách giới trong tiếp cận cơ hội học tập và phát triển. Thu hẹp khoảng cách giới này giúp các ngân hàng có thể đảm bảo có nguồn cán bộ nữ có trình độ và kinh nghiệm sẵn sàng đảm nhận các vị trí lãnh đạo cấp cao. Những hoạt động sau đây có thể giúp thu hẹp khoảng cách giới nêu trên: Đánh giá nhu cầu đào tạo có phân tách giới, thiết kế và cung cấp khóa đào tạo phù hợp để đáp ứng nhu cầu của người tham gia; Truyền thông rõ ràng về cơ hội đào tạo và phát triển dành cho từng vị trí và cho tất cả các cấp; Truyền thông rõ ràng về tiêu chí thăng tiến giữa các cấp; Thực hiện đánh giá định kỳ tất cả các chương trình đào tạo và phát triển.

Không phân biệt đối xử, cải thiện các thực hành thân thiện với gia đình và khuyến khích các phương án làm việc linh hoạt. Cân bằng giữa công việc và cuộc sống gia đình có ý nghĩa quan trọng đối với cả hai giới, tuy nhiên, điều này khó khăn hơn đối với nữ giới. Nữ giới cũng phải đối mặt với phân biệt đối xử phổ biến - cả rõ ràng và vô thức - do việc sinh con cũng như vai trò chính yếu của họ trong việc chăm sóc con cái và gia đình.

Các ngân hàng có thể thực hiện những bước sau đây để giải quyết khoảng cách này và tạo dựng được môi trường làm việc thân thiện với gia đình, nơi mọi người lao động đều có thể phát huy hết tiềm năng của họ: Áp dụng các chính sách và thực hành thúc đẩy môi trường làm việc thân thiện với gia đình; Không cho phép nhắc đến kế hoạch sinh con trong phỏng vấn tuyển dụng, đào tạo, hoặc thăng tiến; Đẩy mạnh số hóa quy trình làm việc.

Xây dựng môi trường làm việc tôn trọng. Nghiên cứu cho thấy việc bắt nạt và quấy rối tại nơi làm việc có xảy ra ở các ngân hàng tham gia khảo sát. Việc này ảnh hưởng đến môi trường làm việc an toàn mà các ngân hàng đang tạo dựng cho nhân viên của mình.

Để giải quyết vấn đề bạo lực và quấy rối tại nơi làm việc và hạn chế tác động của vấn đề này đối với hoạt động kinh doanh, các ngân hàng có thể: Đảm bảo lãnh đạo ngân hàng làm mẫu các hành vi tôn trọng và khuyến khích người lao động báo cáo các hành vi bạo lực và quấy rối tại nơi làm việc; Cải thiện chính sách và quy trình, đặc biệt là chính sách và quy trình về chống bắt nạt và quấy rối tại nơi làm việc, và áp dụng cơ chế báo cáo và hỗ trợ người lao động; Nâng cao nhận thức của người lao động thông qua đào tạo và cung cấp thông tin, hạn chế tâm lý đổ lỗi cho nạn nhân và khuyến khích người lao động báo cáo hành vi bắt nạt và quấy rối tại nơi làm việc và tìm kiếm hỗ trợ; Giám sát và đánh giá các trường hợp báo cáo và cách thức ứng phó. Thực hiện rà soát định kỳ đối với các chính sách và quy trình.

Là bước đầu tiên trong nỗ lực giúp giải quyết khoảng cách giới trong lĩnh vực ngân hàng, với sự hỗ trợ của Ngân hàng Nhà nước, IFC đang triển khai một sáng kiến đặc biệt để các ngân hàng Việt Nam học hỏi từ những bài học thành công trên toàn cầu, với trọng tâm là phát triển nhân tài, lập kế hoạch kế nhiệm và tạo ra những nơi làm việc linh hoạt và cân bằng giới hơn.