Thủ tướng Phạm Minh Chính: ASEAN phát huy mạnh mẽ '5 hơn' với ba trọng tâm hợp tác

Thủ tướng Phạm Minh Chính tin tưởng rằng, chung niềm tin, cùng tầm nhìn, ASEAN sẽ vượt qua mọi biến động và bước tiếp vững mạnh - Ảnh: VGP/Nhật Bắc

Phiên họp do Thủ tướng Chính phủ Malaysia Anwar Ibrahim, Chủ tịch ASEAN 2025 chủ trì với sự tham dự của lãnh đạo cấp cao các nước thành viên ASEAN và Thủ tướng Timor-Leste Xanana Gusmao và Tổng Thư ký ASEAN.

Tại Phiên họp, lãnh đạo cấp cao các nước bày tỏ sự chia buồn và tiếc thương sâu sắc trước tin nguyên Chủ tịch nước Trần Đức Lương từ trần và đánh giá cao những đóng góp quan trọng của nguyên Chủ tịch nước đối với công cuộc đổi mới, phát triển và hội nhập khu vực, quốc tế của Việt Nam.

Lãnh đạo các nước bày tỏ ủng hộ chủ đề hợp tác "Bao trùm và Bền vững" mang tính thời sự, phản ánh yêu cầu cấp thiết của ASEAN trong việc thúc đẩy phát triển đồng đều, tự cường, đoàn kết và cùng ứng phó hiệu quả các thách thức chung như biến đổi khí hậu, an ninh năng lượng, tội phạm xuyên quốc gia, thiên tai. Các nước khẳng định ASEAN là điểm sáng tăng trưởng toàn cầu với mức tăng 4,8% năm 2024 và dự báo 4,7% năm 2025, hợp tác nội khối và với các đối tác không ngừng mở rộng, vai trò trung tâm, vị thế và uy tín ngày càng được củng cố.

Thủ tướng Phạm Minh Chính dẫn đầu đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam tham dự Phiên họp toàn thể của Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 46 - Ảnh: VGP/Nhật Bắc

Để giữ vững thành quả đạt được trong bối cảnh toàn cầu nhiều biến động, ASEAN cần phát huy tiềm năng nội khối, ủng hộ hệ thống thương mại đa phương dựa trên luật lệ, tận dụng hiệu quả các hiệp định thương mại hiện có, mở rộng liên kết và kết nối, chủ động dẫn dắt và định hình tương lai khu vực thông qua các khuôn khổ, sáng kiến như Lưới điện ASEAN, Hiệp định khung kinh tế số ASEAN...

Trên tinh thần đó, lãnh đạo các nước ASEAN nhất trí thông qua văn kiện "ASEAN 2045: Tương lai chung của chúng ta", trong đó có Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2045 và các chiến lược về chính trị-an ninh, kinh tế, văn hóa-xã hội và kết nối, xác lập nền tảng chiến lược cho hợp tác và liên kết của ASEAN trong những thập kỷ tới.

Các nước nhất trí, việc triển khai các chiến lược 2045 không dừng ở các tuyên bố chính trị, mà đòi hỏi kế hoạch hành động cụ thể, với nguồn lực phù hợp, cơ chế triển khai và giám sát hiệu quả, và sự tham gia của toàn xã hội. Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2045 và các chiến lược cũng cần được lồng ghép vào các kế hoạch phát triển quốc gia để bảo đảm tính đồng bộ và nhất quán.

Các nước khẳng định ASEAN là điểm sáng tăng trưởng toàn cầu, hợp tác nội khối và với các đối tác không ngừng mở rộng, vai trò trung tâm, vị thế và uy tín ngày càng được củng cố - Ảnh: VGP/Nhật Bắc

Lãnh đạo các nước ASEAN nhất trí kết nạp Timor-Leste trở thành thành viên thứ 11 của ASEAN tại Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 47 vào tháng 10/2025 và giao các bộ trưởng và quan chức cao cấp đàm phán văn kiện gia nhập của Timor-Leste.

Phát biểu tại Phiên họp, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính cảm ơn những tình cảm và chia sẻ sâu sắc của lãnh đạo các nước trước sự ra đi của nguyên Chủ tịch nước Trần Đức Lương.

Ủng hộ tinh thần chủ đạo của Hội nghị năm nay là "Bao trùm và Bền vững", Thủ tướng bày tỏ tin tưởng với trọng trách Chủ tịch ASEAN, Malaysia sẽ "chèo lái" ASEAN vượt qua các khó khăn và thách thức, đánh giá cao vai trò dẫn dắt phối hợp hành động chung kịp thời của ASEAN. Thời gian qua, thế giới chứng kiến những biến động mới khó lường, bất định gia tăng, kéo theo xu hướng phân cực về chính trị, phân tách về kinh tế, phân mảnh về thể chế, phân hóa về phát triển.

Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 46 và các hội nghị cấp cao liên quan khai mạc sáng 26/5 tại Trung tâm Hội nghị Kuala Lumpur - Ảnh: VGP/Nhật Bắc

Bối cảnh đầy thách thức đó đòi hỏi ASEAN phát huy mạnh mẽ "5 hơn": Đoàn kết hơn để tạo nên sức mạnh tập thể, Tự cường hơn để nắm giữ vận mệnh của chính mình, Chủ động hơn để định hình cuộc chơi, Bao trùm hơn để ASEAN luôn là mái nhà chung của mọi thành viên và Bền vững hơn vì tương lai của thế hệ mai sau. Thủ tướng nhất trí cao thông qua gói văn kiện "ASEAN 2045: Tương lai chung của chúng ta". Thời gian tới, Thủ tướng đề xuất ba trọng tâm hợp tác của ASEAN.

Một là, ASEAN tái định hình tư duy phát triển theo hướng lấy bao trùm làm nền tảng, lấy đổi mới sáng tạo làm động lực và lấy bền vững làm đích đến. Thủ tướng đề nghị các cơ quan chuyên trách nghiên cứu, đưa "bền vững" trở thành một trong những tiêu chí đánh giá hiệu quả triển khai các chiến lược hợp tác 2045, dựa trên ba trụ cột là kinh tế xanh, xã hội bao trùm và quản trị thông minh. Thủ tướng cũng đề nghị tăng cường huy động nguồn lực của cả khu vực công và khu vực tư để thúc đẩy chuyển đổi số, khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo, phát triển các sáng kiến mang tầm khu vực, truyền cảm hứng cho các đối tác của ASEAN cùng tham gia.

Hai là, ASEAN cần tiếp tục phát huy vai trò kết nối và mở rộng liên kết vượt ra ngoài khu vực, đa dạng hóa sản phẩm, thị trường và chuỗi cung ứng. Thủ tướng hoan nghênh việc nhân rộng mô hình Hội nghị Cấp cao ASEAN-Hội đồng Hợp tác Vùng Vịnh (GCC) và Hội nghị Cấp cao Kinh tế ASEAN-GCC-Trung Quốc với các đối tác tiềm năng khác như Khối Thị trường chung Nam Mỹ và Liên minh Thái Bình Dương. Thủ tướng cũng đề nghị ASEAN phải phát huy tiếng nói tập thể mạnh mẽ, ủng hộ các nguyên tắc thương mại tự do, công bằng và bao trùm và đề cao chủ nghĩa đa phương; bày tỏ tin tưởng việc Timor-Leste sớm trở thành thành viên chính thức của ASEAN sẽ góp phần quan trọng vào nâng cao tự cường, làm sâu sắc tính bao trùm và bền vững của Hiệp hội.

Ba là, ASEAN giữ vững vai trò trung tâm và nâng cao năng lực tự cường khu vực. Thủ tướng nhấn mạnh, thành công của ASEAN sẽ phụ thuộc vào khả năng bảo đảm không gian chiến lược độc lập và tự chủ trong triển khai các quyết sách ở khu vực. ASEAN cần tái khẳng định vai trò trung tâm không chỉ trên danh nghĩa, mà bằng hành động, giữ vững tự chủ chiến lược, phát huy đồng thuận nội khối và tăng cường năng lực chủ động thích ứng trước các biến động từ bên ngoài. Trước sự gia tăng của các loại hình tội phạm xuyên quốc gia, Thủ tướng thông báo đề xuất của Việt Nam và mong các nước ủng hộ việc xây dựng Tuyên bố ASEAN về nâng cao hiệu quả hợp tác trong truy bắt tội phạm truy nã.