Trang sách mở ra những khoảng trời

Đối với thiếu nhi, sách lại càng có ý nghĩa quan trọng. Nhất là trong lúc các thiết bị điện tử hiện đại phát triển như: iphone, ipad, laptop… Sách lại càng được các bậc phụ huynh quan tâm lựa chọn cho các bạn nhỏ để các bạn vừa bồi đắp tâm hồn, vừa hiểu thêm về thế giới xung quanh.

Ảnh minh họa

Mỗi loại sách sẽ “mở ra trước mắt” các bạn nhỏ những điều kỳ diệu khác nhau. Sách khoa học cho thiếu nhi hiểu thêm về thế giới muôn loài: cỏ cây, muông thú, những hành tinh xa lạ. Sách văn hóa cho các em biết thêm những nền văn hóa mới trên thế giới. Và, sách văn học - như cách nói của giáo sư Ngô Bảo Châu - đã “ảnh hưởng bậc nhất đối với tâm hồn con người, giúp người ta thay đổi thế giới quan...”.

Vậy điều gì làm nên sức mạnh để văn học cuốn hút thiếu nhi đến vậy? Thật không khó để trả lời câu hỏi này nếu chúng ta đã từng đọc và trải nghiệm văn chương, có trong đầu một “vốn” văn chương riêng. Văn chương đến với tất cả mọi người, trong đó có thiếu nhi không phân định ngành nghề, giai cấp, lứa tuổi… miễn là người ta tiếp cận nó bằng một niềm yêu mãnh liệt, nồng nàn là nó sẽ thẩm thấu vào ta. Làm nên “sức mạnh văn học” trước hết phải nhờ vào tài năng của nhà văn trong việc chuyển hóa tư tưởng, tình cảm, câu chuyện lấy cảm hứng từ hiện thực cuộc sống vào trang văn bằng ngôn từ nghệ thuật. Viết văn đã là việc rất khó, viết cho thiếu nhi lại càng khó hơn. Vì văn chương có giá trị nhận thức, giá trị thẩm mỹ và giáo dục sâu sắc con người. Về thẩm mỹ, văn chương chứa đựng những lời hay, ý đẹp, những hình tượng khiến các em lay động tâm hồn. Qua đó là những bài học quý giá để từ đó các em biết sống tốt hơn, sống thanh cao hơn, ý nghĩa hơn…

Thiếu nhi cần đọc những tác phẩm văn học như thế nào? Điều này có lẽ là một trăn trở của phụ huynh. Qua quá trình đọc và tích lũy thì tôi có những gợi ý nho nhỏ sau hy vọng các em sẽ tìm được những điều kỳ thú cũng như những triết lý sống giản đơn mà sâu sắc. Văn học Việt Nam các em nên đọc quyển “Cái Tết của mèo con” (Nguyễn Đình Thi, Ngô Mạnh Lân) - một quyển sách có sức bồi đắp tâm hồn từ những điều nhỏ bé và bình dị. Với nhiều người, quyển này là cả một vùng ký ức tuổi thơ; “Quê nội” (Võ Quảng) - một quyển truyện dài viết về tình cảm gia đình trong những năm kháng chiến, qua đây các em sẽ biết rằng trong chiến tranh, tình bà cháu, tình mẹ con đáng quý đến độ nào; “Con cò mồ côi” (Nguyễn Thị Thanh Huệ) - một truyện dài đồng thoại viết về thế giới loài vật, gây cho các em những cảm xúc đẹp trong lòng và tình yêu đối với thiên nhiên tạo vật, với gia đình và bè bạn.

Ở văn học nước ngoài, các em nên tìm đến bộ hai quyển “Cầu vồng trong đêm” - Những trái tim đang sống của Samarsky - tác phẩm tôi cực kỳ thích. Tuy là truyện dài nhưng văn phong mượt mà và lấy đi nước mắt. Tình tiết dễ hiểu, xoay quanh câu chuyện về cuộc gặp gỡ và từ biệt của chú chó dẫn đường cho cậu bé mù tên Trison, qua đây các em sẽ được tiếp thêm những rung cảm trong lòng, học cách biết ơn, sống ân nghĩa, tình cảm. “Gimalia Truyện núi đồi và thảo nguyên” (Aizmatop) - Văn học Nga - có ba truyện nhỏ trong quyển này, trong đó truyện “Người thầy đầu tiên” cực kỳ cuốn hút. Bối cảnh thảo nguyên trong veo, đẹp như tranh vẽ, câu chuyện về cô hiệu trưởng một trường nổi tiếng ở Maxcova quên người thầy đầu tiên của mình, sau này gặp lại thì sực nhớ ra và ân hận vô cùng. Các em cũng sẽ được học bài học về sự biết ơn từ câu chuyện giản dị này.

Nếu các bé có sở thích khám phá vẻ đẹp non nước, biển cả, núi non thì phụ huynh có thể tìm quyển “Ông già và biển cả” (Hemingway) - văn học Anh - tác phẩm không dài, nhưng đọc thú vị như mình cũng đang khám phá đại dương bao la, xinh đẹp và rồi nhận ra: thiên nhiên tuy lớn vậy nhưng con người vẫn đủ sức chinh phục nó. Các em sẽ biết vượt qua những khó khăn trong học tập và trong cuộc sống, như ông lão Xantiago, dẫu đánh đổi cả bản thân để thực hiện lý tưởng mà với ông là cao đẹp (đánh bắt được một con cá “để đời”), ông cũng nỗ lực và cam lòng.

Văn học có tác dụng “nhân đạo hóa” con người. Văn học có khả năng kỳ diệu, nó mở ra trước mắt ta những điều mới mẻ, tươi mát, làm cho cuộc đời thêm tươi đẹp hơn, giúp thiếu nhi thêm dào dạt yêu thương và sống đầy trách nhiệm.

Hãy mở trang văn ra ngay từ hôm nay. Những “khoảng trời mới” sẽ hiện ra trước mắt ta.