Trung Quốc: Xuất khẩu chậm lại, giảm phát gia tăng do thuế quan trong tháng 5

Theo các chuyên gia, những diễn biến này cho thấy nền kinh tế lớn thứ hai thế giới đang chịu áp lực kép từ cả bên ngoài lẫn nhu cầu nội địa suy yếu.

Xuất khẩu của Trung Quốc chậm lại trong tháng 5

Cuộc chiến thương mại toàn cầu do Tổng thống Mỹ Donald Trump khơi mào, cùng với những biến động trong quan hệ thương mại Mỹ - Trung, đã khiến các doanh nghiệp xuất khẩu Trung Quốc và đối tác trên khắp Thái Bình Dương phải đối mặt với một giai đoạn đầy bất ổn, kéo theo tác động tiêu cực tới tăng trưởng kinh tế toàn cầu.

Dữ liệu hải quan vừa được công bố cho thấy, xuất khẩu của Trung Quốc sang Mỹ trong tháng 5 giảm mạnh 34,5% so với cùng kỳ năm trước, mức sụt giảm sâu nhất kể từ tháng 2/2020 - thời điểm đại dịch COVID-19 bùng phát làm gián đoạn chuỗi cung ứng toàn cầu.

Tổng kim ngạch xuất khẩu của Trung Quốc trong tháng 5 tăng 4,8% so với cùng kỳ năm ngoái, giảm so với mức tăng 8,1% của tháng 4 và thấp hơn kỳ vọng 5,0% trong khảo sát của Reuters, bất chấp việc Mỹ đã giảm thuế với một số hàng hóa Trung Quốc từ đầu tháng 4.

Trong khi đó, nhập khẩu của Trung Quốc giảm 3,4% so với cùng kỳ, sâu hơn mức giảm 0,2% của tháng trước và thấp hơn dự báo giảm 0,9% của giới phân tích.

Trước đó, xuất khẩu Trung Quốc từng tăng vọt 12,4% trong tháng 3 và 8,1% trong tháng 4 khi các nhà máy đẩy mạnh giao hàng sang Mỹ và các thị trường khác nhằm tránh bị ảnh hưởng bởi thuế suất cao mà chính quyền Trump áp đặt.

Dù hai nước đã đồng ý tạm đình chỉ phần lớn các mức thuế trong vòng 90 ngày, căng thẳng thương mại Mỹ - Trung vẫn ở mức cao, với nhiều vấn đề còn đang đàm phán như chính sách kiểm soát đất hiếm của Trung Quốc...

Các nhà đàm phán thương mại Mỹ - Trung sẽ nhóm họp tại London trong ngày hôm nay, tiếp nối cuộc điện đàm giữa lãnh đạo hai nước diễn ra trước đó vài ngày.

“Đà tăng trưởng xuất khẩu có thể đã bị cản trở bởi hoạt động kiểm tra hải quan nghiêm ngặt trong tháng 5, do các biện pháp siết kiểm soát xuất khẩu”, chuyên gia kinh tế cấp cao tại Economist Intelligence Unit, Xu Tianchen nhận định và lưu ý rằng xuất khẩu đất hiếm trong tháng trước đã giảm gần một nửa, trong khi xuất khẩu máy móc điện tử cũng chậm lại đáng kể.

Nhập khẩu của Trung Quốc từ Mỹ tiếp tục suy giảm, giảm 18,1% trong tháng 5 so với mức giảm 13,8% của tháng 4.

Chuyên gia kinh tế tại Capital Economics, Zichun Huang cho rằng đà giảm của xuất khẩu có thể “phục hồi một phần trong tháng tới, vì dữ liệu tháng 5 phản ánh sự sụt giảm đơn hàng từ Mỹ trước khi đạt được thỏa thuận đình chiến thương mại”, nhưng ông cũng cảnh báo rằng hoạt động giao thương có thể lại bị gián đoạn vào cuối năm khi mức thuế cao quay trở lại.

Thặng dư thương mại của Trung Quốc trong tháng 5 đạt 103,22 tỷ USD, tăng so với mức 96,18 tỷ USD của tháng trước.

Một số dữ liệu khác công bố cùng ngày cho thấy nhập khẩu dầu thô, than đá và quặng sắt của Trung Quốc đều giảm trong tháng qua, phản ánh nhu cầu nội địa yếu ớt trong bối cảnh các rủi ro bên ngoài ngày càng gia tăng.

Trong tháng 5, Bắc Kinh đã triển khai nhiều biện pháp kích thích tiền tệ, bao gồm cắt giảm lãi suất cho vay chuẩn và chương trình cho vay ưu đãi 500 tỷ nhân dân tệ để hỗ trợ lĩnh vực chăm sóc người cao tuổi và tiêu dùng dịch vụ.

Những biện pháp này nhằm giảm thiểu tác động tiêu cực từ chiến tranh thương mại đối với nền kinh tế vốn phụ thuộc lớn vào xuất khẩu trong giai đoạn phục hồi hậu COVID-19 và chịu ảnh hưởng kéo dài từ khủng hoảng bất động sản.

Tuy nhiên, thị trường tài chính Trung Quốc phản ứng khá thận trọng. Chỉ số CSI300 và Shanghai Composite Index chỉ tăng nhẹ khoảng 0,2%.

Áp lực giảm phát gia tăng

Cùng ngày, Cục Thống kê Quốc gia Trung Quốc cũng công bố dữ liệu giá sản xuất và giá tiêu dùng cho thấy áp lực giảm phát ngày càng rõ nét.

Chỉ số giá sản xuất (PPI) giảm 3,3% trong tháng 5 so với cùng kỳ năm trước, sau mức giảm 2,7% trong tháng 4, đánh dấu mức sụt giảm sâu nhất trong vòng 22 tháng. Trong khi đó, chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tiếp tục giảm 0,1% so với cùng kỳ.

Hoạt động sản xuất suy yếu cho thấy tác động rõ rệt từ các mức thuế của Mỹ lên nền kinh tế sản xuất lớn nhất thế giới, đồng thời làm chậm lại tốc độ tăng trưởng của ngành dịch vụ, trong bối cảnh các cuộc đàm phán thương mại Mỹ - Trung vẫn chưa ngã ngũ.

Nhu cầu trong nước ảm đạm và giá cả yếu tiếp tục đè nặng lên triển vọng kinh tế Trung Quốc, vốn đang gặp khó khăn trong việc phục hồi mạnh mẽ sau đại dịch và phải dựa vào xuất khẩu để thúc đẩy tăng trưởng.

Tăng trưởng doanh số bán lẻ cũng chậm lại trong tháng qua, khi người tiêu dùng vẫn dè dặt trong chi tiêu do lo ngại về việc làm và giá nhà mới trì trệ. Cùng ngày, chuỗi cà phê Starbucks thông báo sẽ giảm trung bình 5 nhân dân tệ cho một số đồ uống lạnh tại thị trường Trung Quốc.

Lạm phát lõi - không bao gồm thực phẩm và năng lượng - tăng 0,6% so với cùng kỳ năm trước, nhích nhẹ từ mức tăng 0,5% trong tháng 4.

Tuy nhiên, chuyên gia Huang của Capital Economics nhận định: “Sự cải thiện này là mong manh. Chúng tôi vẫn cho rằng tình trạng dư thừa công suất sẽ khiến Trung Quốc tiếp tục rơi vào giảm phát trong năm nay và cả năm sau”.