Tượng đài và những chuyện khác

	Phải bảo tồn giá trị di sản khi trùng tu
	Di sản Cố đô Huế: Trùng tu và bảo tồn

Thời gian vừa qua, dư luận bất bình về việc 17 tượng xi-măng ở công viên Thống nhất bị sơn lại. Đây là sản phẩm tốt nghiệp của các sinh viên trường Đại học Mỹ thuật năm 1960. Mỗi năm, công ty Công viên Thống nhất đều cho sơn lại những bức tượng này bằng màu trắng hoặc màu xi măng để bảo vệ lớp bề mặt. Tuy nhiên, năm nay, Ban quản lý đã tô màu sặc sỡ cho chúng, khiến nhiều người không khỏi giật mình. Những khuôn mặt trắng bệch, đôi chỗ lem nhem. Tóc và mắt được tô đen, môi màu cam hoặc đỏ. Trang phục được tô điểm bằng những màu sắc nổi bật như cam, vàng, xanh lá... Đặc biệt, gương mặt của những bức tượng được dặm màu rất đậm. Trước những phản ứng dữ dội của giới mỹ thuật và người dân, đơn vị chức năng đã cho sơn lại màu trắng.

Dư luận bất bình về việc 17 tượng xi-măng ở công viên Thống nhất bị sơn lại

Mới đây, dự án trùng tu, tôn tạo Khu di tích lịch sử cách mạng Yên Trường, xã Thọ Lập, huyện Thọ Xuân (Thanh Hóa) cũng khiến dư luận xôn xao về biểu tượng đặt trong dự án. Dư luận cho rằng, biểu tượng di tích lịch sử cách mạng Yên Trường được lựa chọn sau một cuộc thi do Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Thanh Hóa tổ chức, không đạt chất lượng, thiếu ý tưởng sáng tạo và cần phải được chỉnh sửa lại. Di tích Yên Trường được xếp hạng Di tích lịch sử cách mạng cấp tỉnh. Đây là một trong 3 nơi thành lập Chi bộ Cộng sản đầu tiên của tỉnh và cũng là nơi diễn ra hội nghị thành lập Đảng bộ tỉnh Thanh Hóa (29/7/1930).

Việc xây dựng tượng đài, tượng đặt trong công viên, hay các biểu tượng luôn thu hút sự chú ý của dư luận. Bởi những nơi đặt tượng đài thường là chốn công cộng, người qua lại, du khách đến thăm rất nhiều nên dễ nhận được những đóng góp ý kiến, thậm chí những phản ứng mạnh mẽ khi tác phẩm chưa phù hợp. Song đó chỉ là một khía cạnh. Xây dựng tượng đài nhiều khi bị lạm dụng, trở thành một phong trào phản cảm. Nhiều nơi còn nghèo, đời sống người dân còn khó khăn vất vả nhưng vẫn cố dựng tượng đài hoành tráng. Như huyện Phước Sơn (Quảng Nam) là một trong 56 huyện nghèo nhất nước, đang hưởng chính sách theo Nghị quyết 30a của Chính phủ nhưng xây tượng đài chiến thắng 14 tỷ khiến dư luận có nhiều ý kiến.

Hay UBND huyện Yên Định (Thanh Hóa) vừa xin UBND tỉnh về việc xây dựng tượng đài Bà Triệu tại Khu công viên Quảng trường trung tâm huyện cũng khiến dư luận đặt vấn đề. Công trình tượng đài dự kiến do huyện đầu tư với chiều cao 12-18m, chất liệu đá. Tổng mức đầu tư khoảng 20 tỷ đồng từ ngân sách huyện và nguồn huy động hợp pháp khác. Thời gian thực hiện trong giai đoạn 2020-2023. Trong khi đó, huyện này đang có những vấn đề cần làm rõ về chi tiêu tài chính.

Theo nhiều chuyên gia văn hóa, mỹ thuật, phong trào xây tượng đài ở Việt Nam hiện nay như đang đi trên một con đường riêng biệt, “chẳng giống ai”. Không có một quốc gia nào trên thế giới có một số lượng tượng đài nhiều được xây dựng bằng tiền ngân sách như ở Việt Nam. Chưa nói đến giá trị, thẩm mỹ thì việc một đất nước còn khó khăn về kinh tế, đời sống ở nhiều địa phương còn chưa cao thì điều này là rất đáng suy ngẫm. Năm 2016, các địa phương đã đề xuất lên Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, xây dựng 58 tượng đài lớn. Bộ đã “loại” gần hết, chỉ trình Chính phủ 7 hạng mục tại 7 địa phương. Và sau đó chỉ còn 6 tượng đài được đồng ý xây dựng. Đó là việc thật đáng mừng. Tất nhiên theo thời gian sẽ còn những đề xuất khác và dư luận lại tiếp tục quan sát, cho ý kiến.