Vàng - quả bom hẹn giờ?

Giá vàng tăng nhanh vì đâu?

Giá vàng đã tăng 54% kể từ đầu năm và đang hướng đến năm tăng giá mạnh nhất kể từ năm 1979. Theo đó giá vàng đã nhanh chóng vượt qua các ngưỡng kháng cự tâm lý quan trọng ở mức 3.000 USD/ounce vào tháng 3 và 4.000 USD vào tháng 10. Trong phiên giao dịch ngày thứ Hai (20/10), giá vàng đã đạt mức kỷ lục 4.381 USD/oz, mức mà ít ai dự đoán được tại thời điểm một năm trước.

Tính ra giá vàng đã tăng gấp đôi trong hai năm qua, vượt qua mức cao nhất đã điều chỉnh theo lạm phát năm 1980 do MKS PAMP tính toán là 3.590 USD/oz (mức cao danh nghĩa khi đó là 850 USD/oz).

Diễn biến này chắc chắn sẽ gây nhiều bất ngờ cho các chuyên gia về vàng sẽ tham dự Hiệp hội Thị trường Vàng thỏi London (LBMA) năm 2025 tại Nhật Bản vào tuần tới khi mà cách đây một năm, tại Hội nghị LBMA năm 2024, họ chỉ dám dự báo giá vàng sẽ tăng lên mức 2.941 USD/oz vào thời điểm này.

Theo các nhà phân tích, động lực thúc đẩy đà tăng mạnh mẽ của giá vàng chính là căng thẳng chính trị, bất ổn về thuế quan của Mỹ, chính sách nới lỏng tiền tệ của các NHTW lớn. Tuy nhiên đà tăng giá của vàng đã bước sang một giai đoạn mới trong thời gian gần đây với sự tham gia ngày càng đông của các nhà đầu cơ, thậm chí là làn sóng mua vào do lo sợ bỏ lỡ cơ hội (FOMO).

Bởi tính ra giá vàng đã tăng 20% ​​kể từ khi Cục Dự trữ Liên bang Hoa Kỳ (Fed) cắt giảm lãi suất vào tháng 9. Theo các nhà phân tích tại Oxford Economics, mức tăng này đã vượt xa hiệu suất của vàng trong hầu hết các chu kỳ nới lỏng gần đây của Fed.

“Bản chất của đợt tăng giá đã thay đổi, giờ đây được thúc đẩy bởi các nhà đầu tư phương Tây thay vì những người mua thị trường mới nổi kiên định hơn trong hầu hết hai năm qua”, John Reade - Chiến lược gia thị trường cấp cao tại Hội đồng Vàng Thế giới (WGC) cho biết. “Điều này đồng nghĩa với việc giá vàng sẽ còn biến động và bất ổn hơn nữa…”, ông nói thêm.

Trên thực tế, sau khi đạt được rất nhiều cột mốc quan trọng, giá vàng đã chứng kiến ​​đợt bán tháo mạnh mẽ trong phiên giao dịch ngày thứ Ba (21/10) khiến giá kim loại quý này giảm 5%, mức giảm hàng ngày mạnh nhất trong 5 năm qua.

Mặc dù theo nhiều chuyên gia, như nhà phân tích Carsten Menke của Julius Baer, “việc giá vàng điều chỉnh trên thực tế không phải là điều bất thường sau một đợt tăng giá mạnh và mạnh như vậy và nên được coi là lành mạnh”. Tuy nhiên không ít ý iến cho rằng, đó là một hồi chuông cảnh báo cho rủi ro “bong bóng” giá vàng.

Quả bom hẹn giờ?

Một điểm rất đáng chú ý là đà tăng giá mạnh của vàng trong thời gian qua dường như gắn liền với sự bùng nổ của thị trường chứng khoán, vốn đã được NHTW Anh và cả Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF) cảnh báo rủi ro liên quan đến bong bóng AI.

Hiện các chuyên gia thị trường đang thận trọng theo dõi chỉ số S&P 500, cũng như các chỉ số chứng khoán và dòng tiền đầu tư đổ vào vàng, lưu ý đến các trường hợp trong lịch sử khi những đợt điều chỉnh mạnh trên thị trường chứng khoán buộc các nhà đầu cơ phải bán ra các tài sản trú ẩn an toàn, bao gồm cả vàng.

“Một phần lượng vàng được mua vào được thực hiện như một biện pháp phòng ngừa rủi ro trước sự sụt giảm của thị trường chứng khoán”, Nhà phân tích James Steel của HSBC cho biết trong một lưu ý gần đây. “Vì vậy, một đợt điều chỉnh trên thị trường chứng khoán, như đã từng xảy ra trong quá khứ, có thể sẽ kích hoạt tình trạng thanh lý vị thế mua khi các nhà đầu tư tìm cách huy động tiền mặt hoặc đáp ứng các lệnh call margin”.

Bên cạnh đó, điều mà giới chuyên gia lo ngại là nhu cầu đối với kim loại quý này có thể giảm, hay khẩu vị rủi ro của các nhà đầu cơ thay đổi.

Lấy ví dụ như nhu cầu vàng của các NHTW hay các tổ chức lớn. Theo các nhà phân tích, với mức tăng nhanh của giá vàng trong thời gian qua, các NHTW tại các thị trường mới nổi có thể không cần phải tích trữ them vàng mà vẫn có thể đạt được mục tiêu tăng tỷ trọng vàng trong dự trữ ngoại hối để đa dạng hóa danh mục đầu tư.

Tỷ lệ nắm giữ vàng trong dự trữ ngoại hối của các NHTW đã tăng từ mức 14,8% trong quý 2/2023 lên 26,8% trong quý 2/2025 (Nguồn: WGC)

Mặc dù hoạt động mua vào vàng của các NHTW được dự báo vẫn sẽ tăng, nhưng đà tăng giá vàng đã tự động làm tăng giá trị nắm giữ của họ, vì thế có thể làm giảm nhu cầu mua vào.

“Suy nghĩ đó cũng đúng với các nhà đầu tư tổ chức dài hạn, những người có thể đang chạm ngưỡng danh mục đầu tư và cần giảm thiểu rủi ro cũng như lượng vàng nắm giữ”, Nicky Shiels, giám đốc chiến lược kim loại tại MKS PAMP cho biết.

Các nhà phân tích cũng cảnh báo rằng, nếu đà tăng trưởng của nhà đầu tư chậm lại vào năm 2026, nguồn cung vàng vật chất dư thừa có thể bắt đầu gây áp lực lên giá do nhu cầu từ ngành trang sức tại các khu vực tiêu thụ chính đang giảm.

Theo Trade Data Monitor, nhập khẩu vàng của Trung Quốc từ tháng 1 đến tháng 9 đã giảm 26% về khối lượng. Nhập khẩu vàng của Ấn Độ từ tháng 1 đến tháng 7 đã giảm 25%.

Một rủi ro nữa đối với giá vàng, vốn được xem là một tài sản phòng ngừa rủi ro lạm phát, đó chính là lạm phát cũng đang có xu hướng giảm. Trong báo cáo cập nhật về triển vọng kinh tế toàn cầu vừa được công bố mới đây, IMF dự báo lạm phát được dự báo giảm xuống 4,2% trong năm 2025 và 3,7% trong năm 2026.

Tổ chức Hợp tác và Phát triển kinh tế (OECD) mới đây cũng dự báo lạm phát tại phần lớn các nước G20 sẽ có xu hướng giảm, khi tăng trưởng chậm lại và áp lực trên thị trường lao động hạ nhiệt. Cụ thể lạm phát toàn phần tại các nền kinh tế G20 có thể giảm từ 3,4% năm 2025 xuống 2,9% vào năm 2026.