Vì mục tiêu đảm bảo an toàn trong thanh toán

Theo ông Nguyễn Đăng Hùng, Chủ nhiệm CLB VietFintech, 3 năm vừa qua, Việt Nam chứng kiến sự phát triển lớn mạnh của thanh toán không dùng tiền mặt. Chỉ tính riêng tháng 1/2024, số lượng giao dịch thanh toán số tăng trưởng khoảng 63 - 64% so với cùng kỳ năm 2023, trong đó, giao dịch qua kênh Internet tăng khoảng 58% và qua điện thoại thông minh tăng khoảng 68%. Các số liệu này thể hiện sự phát triển mạnh mẽ của thanh toán số, đặc biệt sau giai đoạn Covid-19. Đây cũng là kết quả từ sự quan tâm của Chính phủ, NHNN trong việc ban hành các chính sách về lĩnh vực thanh toán trong quá trình chuyển đổi số. Việc ứng dụng công nghệ mới trong hoạt động thanh toán đang hình thành nhiều mô hình kinh doanh và phương thức thanh toán mới. Từ đó dần hình thành hệ sinh thái số của ngành Ngân hàng, đóng vai trò kết nối và cung cấp các sản phẩm, dịch vụ tiện ích của ngân hàng nhằm phục vụ nhu cầu ngày càng đổi mới của người dân.

Tuy nhiên, với mức độ tăng trưởng ngày càng lớn mạnh, các hành vi lừa đảo, gian lận gây mất an ninh, an toàn trong thanh toán diễn ra ngày càng phức tạp, tinh vi và khó lường.

Vụ việc gần đây nhất theo thông tin từ Công an tỉnh Cao Bằng, ngày 26/3, Công an huyện Trùng Khánh phối hợp với LPBank chi nhánh huyện Trùng Khánh đã kịp thời ngăn chặn vụ lừa đảo chiếm đoạt tài sản qua mạng bằng hình thức gọi điện thoại qua Zalo video mặc các trang phục lực lượng công an, viện kiểm sát đe dọa ông T.V.M - một khách hàng của ngân hàng với số tiền 400 triệu đồng. Các đối tượng nói ông M liên quan đến một vụ án rửa tiền lớn yêu cầu ông phải rút toàn bộ tiền tiết kiệm rồi chuyển vào số tài khoản do chúng cung cấp, nếu không làm theo sẽ cho lực lượng Cảnh sát 113 đến bắt. Rất may, cán bộ LPBank phối hợp với công an huyện đã tuyên truyền, giải thích rõ về thủ đoạn lừa đảo nêu trên, qua đó ông T.V.M đã nhận thức được việc bản thân bị lừa đảo và yên tâm trở về nhà, không rút tiền nữa.

Cùng với sự phát triển của công nghệ, thanh toán hiện đại thời gian tới, tình hình tội phạm công nghệ, lừa đảo diễn biến ngày càng tinh vi, phức tạp, trên quy mô toàn cầu, điều đó đặt ra thách thức không nhỏ không chỉ với ngành Ngân hàng mà cả hệ thống tài chính - tiền tệ quốc gia. Ông Nguyễn Thành Chung, Phó Trưởng phòng Cục An ninh mạng và Phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (A05) chỉ ra thực trạng gian lận, lừa đảo, chiếm đoạt tài sản thông qua giao dịch trực tuyến, như: Các đối tượng giả mạo nhân viên ngân hàng, viện kiểm sát, tòa án để lừa đảo người dân hạn chế về hiểu biết pháp luật, sử dụng giấy tờ tùy thân của người khác để mở tài khoản tại ngân hàng, chiếm đoạt tài khoản mạng xã hội, deepfake…

Đại diện A05 cho biết thêm, gần đây các đối tượng có sự thay đổi về phương thức, thủ đoạn để đối phó với một số chính sách, quy định mới được ban hành, đối phó với hoạt động điều tra của cơ quan chức năng, gây thiệt hại lớn về tài sản và gây bức xúc cho nhân dân.

Ông Phạm Anh Tuấn, Vụ trưởng Vụ Thanh toán NHNN cho biết, thời gian qua, NHNN đã phối hợp chặt chẽ với A05 (Bộ Công an), thường xuyên trao đổi để tìm ra những giải pháp cụ thể để ngăn chặn. NHNN đã triển khai rà soát các văn bản quy phạm pháp luật, tham mưu, đề xuất bổ sung các văn bản; chú trọng an ninh, an toàn trong thanh toán; đôn đốc, khuyến nghị, cảnh báo các TCTD trong và ngoài nước rà soát các vấn đề liên quan đến an ninh, an toàn…

Đặc biệt, NHNN và Bộ Công an đã ký kết Kế hoạch phối hợp số 01/KHPH-BCA-NHNN để triển khai việc làm sạch dữ liệu, thu thập dữ liệu sinh trắc học của khách hàng. Hiện thực hóa kế hoạch trên NHNN đã ban hành Quyết định 2345/QĐ-NHNN về việc triển khai các giải pháp an toàn, bảo mật trong thanh toán trực tuyến và thanh toán thẻ ngân hàng. Để triển khai Quyết định 2345, đòi hỏi các TCTD, trung gian thanh toán cần rất nhiều nguồn lực, vật lực và nhân lực. Tuy nhiên, với trách nhiệm cộng đồng xã hội, ông Phạm Anh Tuấn khẳng định đây là con đường bắt buộc phải làm để giảm thiểu rủi ro gian lận, đảm bảo an ninh, an toàn trong thanh toán.

Ông Nguyễn Thành Chung cho biết, thời gian tới, A05 sẽ tiếp tục chủ động phối hợp với công an các đơn vị địa phương, các lực lượng chức năng của các bộ, ngành liên quan tăng cường rà soát, phát hiện các hành vi vi phạm của tội phạm công nghệ cao nói chung, tội phạm chiếm đoạt tài sản thông qua giao dịch trực tuyến nói riêng để kịp thời đấu tranh, xử lý theo quy định của pháp luật. Ngoài ra, Bộ Công an, NHNN, Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam, NHTM, các tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán cần phối hợp chặt chẽ thông qua các hành động cụ thể, nhằm mục tiêu ngăn chặn hoạt động sử dụng tài khoản không chính chủ, kịp thời thu hồi tiền bị chiếm đoạt.

Theo số liệu cập nhật mới nhất của Vụ Thanh toán, tại Việt Nam hiện có 51/59 TCTD đã phối hợp với C06, Bộ Công an để triển khai xác thực khách hàng thông qua căn cước công dân gắn chip tại quầy, 41/59 TCTD thực hiện xác thực căn cước công dân gắn chip qua ứng dụng trên thiết bị di động và 14 đơn vị tham gia triển khai ứng dụng định danh điện tử công dân (VNeID). Qua đó cho thấy các TCTD đã và đang bắt tay tích cực triển khai thu thập, kiểm tra, làm sạch dữ liệu thông tin sinh trắc học.