Các ngân hàng Tây Ban Nha sẽ bị kiểm soát chặt

Không gì là cho không

Ủy ban châu Âu (EC) ngày 11/6 vừa qua khẳng định, NHTW châu Âu (ECB) và Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) sẽ giám sát chặt chẽ khoản cứu trợ 100 tỷ Euro (125 tỷ USD) mà các tổ chức này mới chấp thuận cấp cho hệ thống ngân hàng Tây Ban Nha. Đây là dấu hiệu cho thấy thỏa thuận đạt được cuối tuần trước với Chính phủ Tây Ban Nha sẽ chặt chẽ hơn là Madrid “tưởng” nhiều.

Bankia, một trong những ngân hàng lớn nhất Tây Ban Nha vừa phải nhận cứu trợ của Chính phủ. Ảnh: ST

Các tuyên bố về gói cứu trợ này từ Tây Ban Nha và EU đặt ra một số câu hỏi như: số tiền chính xác mà nước này cần là bao nhiêu? Cách thức giải ngân các khoản tiền này như thế nào? Thủ tướng nước này - ông Mariano Rajoy cuối tuần qua cho biết, thỏa thuận sẽ chỉ bao gồm các điều kiện liên quan đến ngành Ngân hàng và không áp dụng cho bất kỳ việc giám sát bên ngoài nào của tiến trình này.

Tuy nhiên, phát biểu trong một cuộc phỏng vấn với mạng lưới đài phát thanh Cadena Ser của Tây Ban Nha ngày thứ 2 vừa qua, Phó Chủ tịch EC Joaquín Almunia khẳng định: Ủy ban này có vai trò quan trọng trong tiến trình đó và đang lên kế hoạch giám sát các chương trình tái cấu trúc riêng lẻ của từng ngân hàng Tây Ban Nha có liên quan đến khoản trợ giúp này. “Dù là ai đưa ra khoản tiền hỗ trợ này thì cũng không bao giờ là cho không cả” – ông Almunia nói. “Do đó chắc chắn sẽ có mọi người đến đây (Tây Ban Nha) để đảm bảo chắc chắn những đồng tiền trợ giúp được sử dụng đúng mục đích”.

Không những thế, người phát ngôn của EC Amadeu Altafaj còn cho biết, việc giải ngân khoản tiền cứu trợ này sẽ gắn với những cam kết trước đây của nước họ về các mục tiêu kinh tế vĩ mô. Các điều kiện khác được đưa ra trong tuyên bố của các Bộ trưởng Tài chính EU cuối tuần qua nhấn mạnh rằng, việc triển khai các cải cách mà EC yêu cầu “sẽ phải rất sát và thường xuyên được đánh giá song hành với các trợ giúp tài chính”.

Dù sẽ có nhân nhượng

Nhưng điều kiện này dường như đang mâu thuẫn với các phát biểu mà giới chức Madrid đưa ra, khi mà họ muốn có một sự phân tách rõ ràng giữa gói cứu trợ Tây Ban Nha lần này với các gói cứu trợ trước đây cho Bồ Đào Nha, Hy Lạp và Ireland. Sở dĩ thế vì Tây Ban Nha lo ngại kinh tế nước này cũng có thể rơi vào tình trạng “bi đát” giống như những quốc gia mới được cứu trợ kể trên, khi họ đã chấp nhận cứu trợ đi kèm với những thay đổi cụ thể về luật pháp và quy định mà các nhà cứu trợ yêu cầu. Tây Ban Nha vì vậy đã từ chối không ký vào một thỏa thuận tương tự trước khi nhận được bất cứ một khoản viện trợ nào.

Trong một động thái nhằm xoa dịu các quan ngại, các quan chức EU khẳng định các điều kiện đi kèm sẽ bớt ngặt nghèo hơn và chủ yếu liên quan đến hệ thống ngân hàng của quốc gia này. Tháng trước, EC cho rằng, Tây Ban Nha nên tiến hành mạnh mẽ hơn các cải cách tăng trưởng, trong đó bao gồm các biện pháp mạnh hơn đối với thị trường lao động, đồng thời đảm bảo chi tiêu tại các khu vực của Tây Ban Nha theo đúng với các mục tiêu ngân sách đã đặt ra. Ủy ban cũng tái kêu gọi quốc gia này cần tăng thu thuế để đạt mức trung bình 32% của khu vực thông qua tăng thuế môi trường và thuế VAT. Hiện tổng mức thuế thu được ở Tây Ban Nha chỉ là 18% GDP – một trong những nước thành viên có mức thuế thấp nhất trong Eurozone.

Thâm hụt ngân sách của Tây Ban Nha năm ngoái ở mức 8,9% GDP, cao hơn 2,9% so với mức thâm hụt 6% GDP mục tiêu mà nước này đặt ra. Các kế hoạch hiện tại kêu gọi Tây Ban Nha đưa mức thâm hụt ngân sách về 5,3% GDP trong năm nay và 3% vào năm 2013. Tuy nhiên, trước quan điểm của hầu hết các nhà kinh tế cho rằng các mục tiêu trên sẽ rất khó đạt được khi nền kinh tế này có thể tăng trưởng âm 1,7% trong năm nay, EC gần đây đã đề cập đến khả năng có thể “ân hạn” cho Tây Ban Nha thêm một năm để đạt được các mục tiêu đó. Điều kiện đặt ra là phải có được một kế hoạch rõ ràng để giảm được chi tiêu ngân sách, nhất là tại những khu vực tự trị.

Ông Altafaj cho biết, Ủy ban tin tưởng Chính phủ Tây Ban Nha sẽ có một yêu cầu chính thức về khoản viện trợ vào ngày 21/6 tới khi các Bộ trưởng Tài chính khu vực Eurozone có cuộc họp tại Luxembourg và 2 báo cáo kiểm toán độc lập về mức vốn cần trợ giúp của các ngân hàng nước này được công bố. “Số lượng ngân hàng và liều lượng vốn mà họ cần giúp đỡ sẽ có trong những ngày tới” – ông Altafaj cho biết.

Ông Altafaj cũng thông tin thêm là gói cứu trợ lần này sẽ có lãi suất từ 3% đến 4% (bằng mức mà Ireland phải trả cho gói cứu trợ của họ). Trong khi đó trong thông cáo của mình, Bộ Tài chính Tây Ban Nha cho biết, mức lãi suất chính xác mà nước này phải trả hiện chưa được quyết định và gói cứu trợ ngân hàng trên sẽ không có ảnh hưởng gì đến kế hoạch phát hành trái phiếu còn lại của họ trong năm nay. Tuy nhiên, ngay sau khi thông tin gói cứu trợ trên được công bố, giá trái phiếu chính phủ của Tây Ban Nha đã giảm trong các phiên giao dịch đầu tuần này do những lo ngại Tây Ban Nha sẽ phải gánh thêm nhiều nợ nần hơn sau thỏa thuận trên.

Đỗ Lê