Cái lý của giới chủ?!
Tăng giá đang phá tăng lương | |
Kiến nghị xử lý doanh nghiệp không tăng lương | |
Giá tăng không chỉ bởi tăng lương |
Phiên họp lần thứ 3 của Hội đồng tiền lương quốc gia dự kiến sẽ diễn ra trong tháng 8 này sau hai phiên diễn ra vào tháng 7 mà không chốt được mức tăng lương tối thiểu vùng 2019.
Không riêng gì lần này mà lần nào cũng vậy, mỗi khi họp bàn về tăng lương tối thiểu vùng đều có 2 luồng ý kiến trái chiều giữa một bên là Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) – đại diện cho giới chủ sử dụng lao động, với một bên là Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam – đại diện cho quyền lợi của người lao động.
Ảnh minh họa |
Thế nhưng diễn biến năm nay đang thu hút sự quan tâm đặc biệt khi mà tại phiên họp lần thứ nhất, đại diện cho giới chủ thậm chí đề nghị không tăng lương tối thiểu vùng trong năm 2019. Tại phiên họp lần thứ 2, tuy có nhượng bộ hơn, nhưng mức đề xuất tăng lương của giới chủ vẫn chỉ ở mức 2%, thấp hơn nhiều đề xuất từ đại diện người lao động là tăng 8% cho dù mức tăng này cũng mới chỉ đáp ứng được 95,4% nhu cầu sống tối thiểu cho người lao động. Thậm chí mức tăng này còn chưa bằng mức tăng giá tiêu dùng dự kiến của năm nay.
Lý do mà giới chủ đưa ra là do năng suất lao động chưa được cải thiện nhiều và việc chưa tăng lương, hoặc tăng ở mức thấp sẽ tạo điều kiện cho doanh nghiệp bồi dưỡng, nâng cao năng lực chi trả cũng như dùng các kinh phí nếu có để thu xếp lương cho việc đào tạo năng lực, tay nghề cho người lao động...
Đúng là năng suất lao động tại Việt Nam đang ở mức khá thấp so với nhiều quốc gia trong khu vực. Thế nhưng năng suất lao động thấp vì đâu, có phải hoàn toàn do lỗi của người lao động? Các nghiên cứu đã chỉ ra, năng suất lao động tại Việt Nam thấp chủ yếu là do doanh nghiệp không chịu đầu tư ứng dụng các tiến bộ khoa học công nghệ vào sản xuất.
Hiện phần lớn doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp dân doanh đang sử dụng công nghệ tụt hậu 2-3 thế hệ so với mức trung bình của thế giới, trong đó 76% thiết bị máy móc, dây chuyền công nghệ nhập từ nước ngoài thuộc thế hệ những năm 1960-1970; 75% số thiết bị đã hết khấu hao; 50% thiết bị là đồ tân trang. Trong khi không ít doanh nghiệp nước ngoài đặt chân vào Việt Nam chỉ nhằm mục tiêu tận dụng các ưu đãi đầu tư, khai thác tài nguyên cũng như nguồn lao động giá rẻ nên dây chuyền thiết bị mà họ đưa vào Việt Nam đều là công nghệ cũ, lạc hậu nên năng suất lao đọng thấp cũng là điều dễ hiểu.
Nói như vậy để thấy, năng suất lao động thấp không phải hoàn toàn là lỗi của người lao động, nên không thể bắt họ phải gánh chịu tất cả. Thậm chí ở góc nhìn này, việc tăng lương còn là một sức ép buộc các doanh nghiệp phải từ bỏ suy nghĩ thâm dụng lao động giá rẻ, phải đẩy mạnh đầu tư ứng dụng khoa học công nghệ để nâng cao năng suất, hiệu quả hoạt động.
Hay như lý do không tăng lương để doanh nghiệp có nguồn đào tạo cho người lao động xem ra còn khó thuyết phục hơn. Bởi trên thực tế, số doanh nghiệp quan tâm đến công tác đào tạo nâng cao trình độ, kỹ năng cho người lao động không nhiều. Đa phần các doanh nghiệp đã sàng lọc kỹ càng ngay từ khâu tuyển dụng và chỉ tuyển dụng những lao động đáp ứng được yêu cầu nên chi phí đào tạo hay đào tạo lại, nếu có, cũng không lớn.
Trong khi không ít doanh nghiệp, kể cả doanh nghiệp nước ngoài chỉ làm ăn theo kiểu chụp giật, thâm dụng lao động giá rẻ, thì họ đâu cần quan tâm tới việc đào tạo cho người lao động. Thậm chí với mục tiêu hàng đầu là tối đa hóa lợi nhuận, nhiều doanh nghiệp còn trốn đóng bảo hiểm cho người lao động, thì “lời hứa” đào tạo xem ra chỉ là... hứa hão.
Thực tế cũng cho thấy, không ai có thể chăm lo cho người lao động bằng chính bản thân họ. Tự bản thân người lao động biết phải học hỏi để nâng cao trình độ chuyên môn, kỹ năng lao động nếu không muốn bị đào thải. Tuy nhiên, “có thực mới vực được đạo”, để làm được điều đó, thu nhập của người lao động chẳng những phải đảm bảo cuộc sống mà còn phải có tích lũy mới có thể trang trải chi phí học tập.
Vì lẽ đó, tăng lương là việc làm không thể trì hoãn khi mà mức lương hiện nay mới chỉ đáp ứng được 90-92% nhu cầu sống tối thiểu. Nghị quyết 27-NQ/TW cũng nêu rõ, đến năm 2020 mức lương tối thiểu bảo đảm mức sống tối thiểu của người lao động và gia đình họ.