Để quản lý NSNN minh bạch, hiệu quả

Phải bớt quỹ có nguồn gốc NSNN nhưng... để ngoài

Về phạm vi thu NSNN, nhiều đại biểu thống nhất như Dự thảo Luật và nhất trí đưa khoản thu từ hoạt động xổ số kiến thiết vào trong cân đối NSNN và bổ sung quy định nguồn thu xổ số kiến thiết và tiền sử dụng đất không sử dụng để tính tỷ lệ điều tiết giữa ngân sách Trung ương (NSTW) và ngân sách địa phương (NSĐP), tính số bổ sung cân đối từ NSTW cho NSĐP.

Tuy nhiên, Chủ nhiệm Uỷ ban Pháp luật Quốc hội Phan Trung Lý cho rằng, về nguyên tắc, tất cả các nguồn thu đều tập trung vào cân đối NSNN và phải được cân đối chung trong quỹ NSNN, quy định khoản thu này chỉ dành cho mục chi cụ thể là không hợp lý. Mặt khác, việc thu từ tiền sử dụng đất thời gian qua cũng đã tạo ra những hệ lụy phức tạp cho xã hội, do vậy không nên khuyến khích các địa phương chú trọng khoản thu này. Đồng thời, vì rất khó phân biệt rõ ràng số tiền thu được từ đất và từ hoạt động xổ số kiến thiết được sử dụng để đầu tư hay chi thường xuyên, nên trong sửa đổi Luật NSNN lần này đề nghị chỉ quy định tổng số chi đầu tư phát triển phải lớn hơn bội chi NSNN, không quy định về tiền sử dụng đất và xổ số kiến thiết.

Đối với 5 khoản thu từ thuế chuyển quyền sử dụng đất, thuế nhà đất, thuế môn bài thu từ cá nhân, hộ kinh doanh, thuế sử dụng đất nông nghiệp thu từ hộ gia đình, lệ phí trước bạ nhà đất để phân chia cho ngân sách xã, thị trấn, đa số ý kiến cho rằng, việc quy định tỷ lệ phân chia cho ngân sách xã, thị trấn tối thiểu 70% của các khoản thu trên như hiện hành sẽ dẫn đến một số xã thừa nguồn (dư nguồn), trong khi có xã nguồn thu chưa đảm bảo được nhiệm vụ chi nhưng cấp trên không thực hiện điều hòa được, gây khó khăn trong quản lý ngân sách.

Vì vậy, đa số ý kiến nhất trí với Chính phủ chỉ quy định 5 khoản thu trên phải phân cấp cho xã còn quyết định tỷ lệ phần trăm (%) phân chia cho ngân sách xã sẽ do HĐND cấp tỉnh quyết định, bảo đảm sự chủ động trong quá trình quản lý, điều hành.

Một nội dung khác được nhiều đại biểu quan tâm là các quỹ tài chính ngoài ngân sách. Luật hiện hành không quy định việc quản lý các quỹ ngoài ngân sách. Dự thảo Luật NSNN lần này, Chính phủ dự kiến quy định tại khoản 13 Điều 8 về hỗ trợ của NSNN cho các Quỹ.

Tuy nhiên, Chủ nhiệm Uỷ ban Tài chính - Ngân sách Quốc hội (TCNS) - ông Phùng Quốc Hiển cho biết, qua giám sát về các quỹ tài chính Nhà nước ngoài ngân sách cho thấy, có rất nhiều quỹ có nguồn gốc từ NSNN hoặc bên cạnh quỹ NSNN nhưng lại để ngoài ngân sách, gây khó khăn trong công tác quản lý, điều hành của Nhà nước, làm phân tán nguồn lực quốc gia và làm giảm hiệu lực, hiệu quả quỹ NSNN.

“Đặc biệt, nhiều quỹ có nguồn thu từ thuế, phí - là những khoản thu theo quy định của Luật phải được hạch toán đầy đủ vào NSNN. Do vậy, Thường trực Ủy ban TCNS đề nghị Chính phủ rà soát, thu hẹp các quỹ tài chính Nhà nước ngoài ngân sách theo hướng đưa vào cân đối NSNN đối với những quỹ có nguồn thu chủ yếu từ NSNN bảo đảm tính thống nhất, tập trung của NSNN”, ông Hiển nói.

Chuyển nguồn ngân sách sẽ không quá 10%

Liên quan đến phạm vi chi NSNN, nhất là chi chuyển nguồn, Luật NSNN hiện hành cho phép được chuyển nguồn NSNN năm trước chưa sử dụng sang năm sau. Thực tế những năm qua, số chi chuyển nguồn, cả chi thường xuyên và chi đầu tư, hàng năm rất lớn và có xu hướng ngày càng tăng. Sửa đổi Luật NSNN lần này, Chính phủ đề nghị cho phép chi đầu tư phát triển được chuyển nguồn sang năm sau theo thời gian quy định tại Luật Đầu tư công. Thẩm quyền quyết định do Chính phủ quy định cụ thể.

Tuy nhiên, các ý kiến cho rằng, để bảo đảm phù hợp với Luật Đầu tư công và hạn chế tối đa việc chuyển nguồn ngân sách, bảo đảm chấp hành nghiêm kỷ luật tài chính, cần quy định cụ thể trong Dự thảo Luật những lĩnh vực, nhiệm vụ, nội dung được phép chuyển nguồn.

“Chỉ cho phép thực hiện chuyển nguồn đối với chi đầu tư phát triển, các khoản chi cho nhiệm vụ bất khả kháng, các khoản tăng thu, tiết kiệm chi do cấp có thẩm quyền quyết định, các khoản tạo nguồn cải cách tiền lương, kinh phí tự chủ giao cho đơn vị sự nghiệp công lập và cơ quan hành chính. Riêng đối với chi đầu tư phát triển cần khống chế tỷ lệ giới hạn, dự kiến tối đa 10% tổng chi đầu tư, để tăng cường kỷ luật tài chính trong quản lý vốn đầu tư phát triển từ NSNN. Bên cạnh đó, để bảo đảm thống nhất vai trò quyết định NSNN theo Hiến pháp, đề nghị quy định Quốc hội có thẩm quyền quyết định việc chuyển nguồn, thay vì Chính phủ như Dự thảo Luật”, ông Hiển đề nghị.

Liên quan đến dự phòng NSNN, nhiều ý kiến không đồng tình với quy định của Dự thảo Luật về việc cho phép các bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, cơ quan khác ở Trung ương được giữ lại tối đa không quá 5% dự toán chi thường xuyên đã được giao để chủ động thực hiện các nhiệm vụ đột xuất phát sinh trong năm. Trong sửa đổi luật lần này phải khắc phục được tồn tại trong quản lý và sử dụng NSNN. Đảm bảo NSNN được quản lý và sử dụng tập trung, thống nhất, minh bạch, hiệu quả hơn so với hiện nay, Chủ nhiệm Uỷ ban Pháp luật Quốc hội - ông Phan Trung Lý đề nghị.

Dương Công Chiến