Doanh nghiệp thép hướng ngoại
Cung vượt cầu
Theo Hiệp hội Thép Việt Nam (VSA), tính đến cuối năm 2011, tổng công suất sản xuất thép xây dựng (thép thanh, thép cuộn, thép hình cỡ nhỏ) của cả nước đã đạt con số 9 triệu tấn/năm. Trong khi, sức tiêu thụ trong nước chỉ ở mức 5,6 triệu tấn, giảm khoảng 10% so với năm 2010. Chính vì cung vượt cầu nên ngay cả các DN lớn có thương hiệu cũng phải cắt giảm trên dưới 50% công suất, còn nhà máy nhỏ chỉ vận hành cầm chừng ở mức 30 - 40% công suất thiết kế, số khác buộc phải ngừng hẳn sản xuất. Sức tiêu thụ của thị trường yếu, khiến lượng thép tồn kho ở các DN đang tăng cao, tính đến nay lượng sản phẩm còn tồn kho ở các DN khoảng 400 nghìn tấn, lượng phôi tồn kho trên 500 nghìn tấn. Trong khi, mức tồn kho bình quân hàng năm chỉ vào khoảng 250 nghìn tấn.
Điều nghịch lý hiện nay, trong khi sức tiêu thụ trong nước giảm, lượng hàng tồn kho tăng thì từ cuối năm 2011 vẫn có thêm một số dự án thép công suất lớn đi vào hoạt động. Trong đó, phải kể đến dự án nâng công suất sản xuất thép thanh, thép cuộn lên 500.000 tấn/năm của Công ty cổ phần Thép Việt (Bà Rịa - Vũng Tàu); Công ty TNHH thép An Hưng Tường (Bình Dương) công suất 250.000 tấn/năm; Công ty cổ phần Thép miền Trung (Đà Nẵng) công suất 250.000 tấn/năm...
Xuất khẩu sẽ làm tăng thêm đầu ra cho ngành thép. (Ảnh: Cafef.vn)
Còn tính đến năm 2015, sẽ có thêm nhiều "ông lớn" gia nhập vào thị trường thép như: Liên hợp thép Hà Tĩnh có công suất 4,5 triệu tấn/năm, Liên hợp Thép Dung Quất (Quảng Ngãi) có công suất 5 triệu tấn/năm, dự án 500 nghìn tấn phôi vuông của Liên hợp Thép Lào Cai hay dự án nhà máy thép cuộn, thép lá cán nóng chất lượng cao có công suất 2 triệu tấn/năm của Liên doanh ESSA (Ấn Độ) với một số DN trong nước. Nhiều chuyên gia dự báo, khi các nhà máy này đi vào hoạt động thì nguy cơ ngành thép sẽ phải đối diện với khủng hoảng thừa là rất lớn. Điều đó, khiến các DN đã gặp khó sẽ còn khó khăn hơn…
Đẩy mạnh xuất khẩu
Năm 2012, kinh tế Việt Nam vẫn chưa hết khó khăn nên ngành thép trong nước chỉ đạt kế hoạch sản xuất khoảng 9,8 triệu tấn, tăng 4% so với 2011, tiêu thụ thép dự kiến chỉ tăng ở mức 4% so với năm 2011. Sản xuất nhiều trong khi tiêu thụ khó khăn, khiến giải pháp đẩy mạnh xuất khẩu đang trở thành cứu cánh cho các DN. Trước đó theo thống kê của VSA, xuất khẩu thép năm 2011 tăng cao đột biến với 1,87 triệu tấn, tăng gần 44,5% so với năm 2010. Sản phẩm xuất khẩu ngày càng đa dạng hơn. Cùng với phôi thép, các sản phẩm ống thép, cuộn cán nguội, thép không gỉ, thép thanh, tráng tôn mạ kẽm... cũng có kim ngạch xuất khẩu tăng rõ rệt so với năm 2010. Trước đây, các DN chỉ tập trung xuất khẩu thép sang Lào, Myanmar... nhưng nay đã có thể đưa vào những thị trường khó tính như Mỹ, Trung Đông hay EU... Điều này chứng tỏ thép Việt Nam bắt đầu có chỗ đứng trên thị trường thế giới.
Giám đốc một DN sản xuất thép tại Khu Công nghiệp Hòa Khánh (Đà Nẵng) cho biết: Do sức tiêu thụ của thị trường trong nước gặp khó khăn, nên công ty phải đẩy mạnh xuất khẩu. Năm 2011, DN đã xuất hơn 17.000 tấn phôi thép, trị giá khoảng 11 triệu USD. Năm 2012, xuất khẩu vẫn sẽ là giải pháp được DN đặc biệt quan tâm. Chỉ trong hai tháng đầu năm, DN này đã xuất khẩu 5 triệu USD phôi thép, gần bằng một nửa tổng giá trị xuất khẩu năm 2011. Tương tự, tại Công ty cổ phần Thép Dana - Ý (Hoà Khánh, Đà Nẵng), ông Hồ Nghĩa Tín - Tổng giám đốc công ty cho biết: Năm nay, mục tiêu xuất khẩu sẽ được DN chú trọng. Theo đó, Dana - Ý đang đặt ra chỉ tiêu tăng 100% sản lượng xuất khẩu phôi ra các nước Đông Nam Á (từ 30.000 tấn lên 60.000 tấn). Bên cạnh việc duy trì những thị trường truyền thống, công ty đang chú trọng phát triển sản phẩm mới, tích cực liên kết tìm kiếm thị trường xuất khẩu tiềm năng...
Ông Phạm Chí Cường - Chủ tịch Hiệp hội Thép Việt Nam cho rằng: Với thực tế nguồn cung thép trong nước đã vượt xa nhu cầu tiêu thụ, xuất khẩu tăng là dấu hiệu đáng mừng. Điều này, giúp thu hẹp khoảng cách nhập siêu sản phẩm thép như trước đây. Đồng thời, tạo đầu ra cho sản phẩm thép sản xuất trong nước. Tuy nhiên, để xuất khẩu hiệu quả, các DN thép cần liên kết với nhau, thận trọng với các vụ kiện gia tăng, nhất là với mặt hàng thép cán nguội và thép ống vào thị trường Mỹ do xuất khẩu của nước ta tăng quá nhanh vào thị trường này. Hiện, nhiều DN xuất khẩu thép đang rất lúng túng khi ??i phĩ v?i các v? kiện do ch?a cĩ nhi?u kinh nghi?m trên thị trường quốc tế.
Duy Trung