Doanh nghiệp tự sàng lọc, ngân hàng có đón đầu?
Phần lớn các DNNVV đã biết lượng sức mình
Theo số liệu của Tổng cục Thống kê, tính chung 6 tháng đầu năm 2012, số doanh nghiệp (DN) giải thể, ngừng hoạt động sản xuất kinh doanh là 26.324 DN, tăng 5,4% so với cùng kỳ năm trước. Nhưng điều đáng chú ý là các DN còn cầm cự được cũng hết sức khó khăn. Hiện đang diễn ra tình trạng là phần lớn các DN nhỏ và vừa (DNNVV) rất thờ ơ với việc vay vốn ngắn hạn, trong khi nhu cầu vay dài hạn lại không tiếp cận được.
Hầu hết các DNNVV đang thờ ơ với việc vay vốn
Chính sách vẫn chưa vào “thị trường”
Sau những chỉ đạo quyết liệt của Thống đốc Ngân hàng Nhà nước nhằm giảm lãi suất cho vay đối với DNNVV, có thể thấy các ngân hàng đều đồng loạt hưởng ứng nhanh chóng bằng việc đề ra nhiều gói hỗ trợ lãi suất vô cùng hấp dẫn.
Mới đây nhất, Sacombank công bố hỗ trợ 2.000 tỷ đồng cho vay ưu đãi áp dụng cho các khoản vay mới đối với khách hàng DN với lãi suất 13%/năm. Sacombank cũng triển khai gói 50 triệu USD cho vay ưu đãi đối với DN hoạt động trong lĩnh vực xuất nhập khẩu với lãi suất áp dụng cho các khoản vay chỉ từ 4,5%/năm… Maritime Bank cũng dành 2.000 tỷ đồng cho các DNNVV hoạt động trong lĩnh vực chế biến thủy hải sản, sản xuất, kinh doanh phân bón, hóa chất, thuốc, hóa dược, thiết bị y tế, cao su, nhựa… với lãi suất ưu đãi 16 - 18%; đối với các DN hoạt động trong lĩnh vực nông-lâm-ngư nghiệp, mức lãi suất chỉ từ 15% và quy mô vốn vay là 5.000 tỷ đồng. SHB cũng vừa công bố gói hỗ trợ DN trị giá 5.000 tỷ đồng với các khách hàng là DNNVV, hộ sản xuất kinh doanh trong lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn. Trước đó, nhiều NH lớn khác đã sớm đưa ra gói hỗ trợ DN với lãi suất cho vay thấp, như Vietinbank, BIDV, HDBank…
Tuy nhiên, theo phản ánh của cộng đồng DN, những gói hỗ trợ này không dễ dàng để tiếp cận được. Ông Tô Hoài Nam, Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hiệp hội DNNVV Việt Nam cho rằng, các NH hiện nay đang hô hào là chính, bởi những điều kiện tiếp cận vốn ưu đãi mà họ đề ra vẫn cách quá xa so với khả năng đáp ứng của các DNNVV.
Đồng ý với nhận xét của các DN rằng, NH chưa tạo điều kiện thuận lợi cho DN dễ dàng tiếp cận vốn, nhưng các chuyên gia kinh tế cũng tỏ ra thông cảm với tình thế “tiến thoái lưỡng nan” của NH hiện nay. Bởi những khoản nợ xấu mà hệ thống NH phải “gánh” từ trước đã như là “nỗi ám ảnh” khiến họ phải cẩn trọng khi thẩm định cho vay, nhất là trong bối cảnh hiện nay.
Lãnh đạo một ngân hàng cho rằng, những DN có thể vay được mức lãi suất 13% là rất ít. Hầu hết những DN tiếp cận được nguồn vốn này là những DN có khả năng trả được nợ cũ và vay được các khoản vốn mới. Với những DN đủ điều kiện vay thì trong thời gian vừa qua sản xuất, kinh doanh đình đốn làm phát sinh nợ quá hạn, nên muốn vay NH cũng khó. Điều này càng khó khăn hơn đối với các DNNVV.
Ngân hàng “chắc” nhưng đừng “lép”
Bàn về vấn đề này, chuyên gia kinh tế Bùi Kiến Thành cho rằng, các DN hiện chưa thực sự có dự án khả thi, cũng như không chứng minh được khả năng hoàn trả vốn, do đó NH không dám mạo hiểm cho những dự án này vay với lãi suất thấp.
Tuy nhiên, cần lật lại vấn đề rằng, với những dự án tốt, khả năng hoàn trả vốn đã “trông thấy được” thì đâu cần sự hỗ trợ quá lớn của các NH.
Mặt khác, theo ông Nguyễn Thanh Cảnh, Chủ tịch Hiệp hội DNNVV thành phố Hạ Long, Giám đốc Công ty TNHH Thanh Hương, hiện các DN đã xác định phải co lại để tồn tại trong cơn bão. “Dù có vay được vốn, DN cũng không biết phải làm gì, đầu tư vào đâu trong thời điểm này cũng đều quá rủi ro”, ông Cảnh cho biết.
Có thể nói, trong khó khăn, việc các DN co lại đã cho thấy sự “biết lượng sức mình” của họ. Với những DNNVV chủ yếu làm ăn theo kiểu “lấy ngắn nuôi dài”, đây cũng là thời điểm họ “án binh bất động” để chờ đợi thời điểm nền kinh tế có dấu hiệu khởi sắc. Lúc này, việc xuất hiện, dù rất ít, các nhu cầu vay vốn trung và dài hạn, đã phản ánh thực tế vẫn còn một bộ phận DN đang ấp ủ những dự án tốt thực sự, tập trung vào những kế hoạch bài bản và quy mô hơn. Đây cũng là lúc lộ diện những dự án có tiềm năng. Vấn đề hiện nay chỉ là NH có đủ năng lực thẩm định và dám chấp nhận mạo hiểm với DN đến đâu!
Dự án sản xuất viên than nén của Công ty TNHH Hạ Long Xanh (Quảng Ninh) đang khát vốn. Được biết trong cuộc đối thoại cuối tháng 4/2012, dù lãnh đạo tỉnh Quảng Ninh đã chỉ đạo các NH ưu tiên xếp đây là dự án năng lượng xanh và tập trung hỗ trợ vốn vay, song đến nay DN vẫn chưa nhận được sự đồng thuận của bất cứ NH nào. |
Bài và ảnh Ngọc Khanh