Đổi mới mô hình tăng trưởng: Giải pháp đột phá

Thách thức nâng cao năng suất

Hiến pháp mới, một loạt luật quan trọng được thông qua, cơ sở hạ tầng phát triển mạnh mẽ… là một số dẫn chứng được các đối tác phát triển của Việt Nam nêu lên tại Diễn đàn Đối tác phát triển Việt Nam (VDPF) 2015, tổ chức ngày 5/12, nhằm ghi nhận và đánh giá cao những thành tựu mà Việt Nam đã đạt được thời gian qua.

Khi thực hiện đầy đủ thể chế kinh tế thị trường sẽ huy động được nguồn lực cả trong nước và ngoài nước cho phát triển

“Việt Nam đã đạt nhiều thành tựu trong mỗi trụ cột chiến lược cũng như trong phát triển nói chung. Tốc độ tăng trưởng GDP bình quân đạt gần 6% trong 5 năm qua giúp quy mô nền kinh tế tăng gần gấp đôi. Thu nhập bình quân đầu người tăng 4,8%/năm, ước đạt khoảng 2.200 USD”, bà Victoria Kwakwa, Giám đốc quốc gia Ngân hàng Thế giới (WB) tại Việt Nam, cũng là đồng Chủ tịch VDPF 2015 phát biểu.

Tiếp sau những lời biểu dương, các đối tác phát triển cũng nêu ra nhiều vấn đề cần lưu tâm hơn nhằm tận dụng tối đa lợi ích đem lại từ xu hướng phát triển trên thế giới và quá trình hội nhập của Việt Nam mang lại. Trong đó, một trong những vấn đề lớn là thách thức về năng suất lao động (NSLĐ). Những năm gần đây, xu hướng tăng NSLĐ đang giảm dần, hiện chưa đến 4%. Trong khi ở cùng trình độ phát triển như Việt Nam hiện nay, NSLĐ tại Trung Quốc là trên 7%, Hàn Quốc trên 5%.

“Với tốc độ tăng NSLĐ hiện nay sẽ không đảm bảo tăng trưởng nhanh và bền vững, đủ để Việt Nam có thể đi theo “quỹ đạo” của những các nền kinh tế Hàn Quốc hay Đài Loan (Trung Quốc)”, bà Victoria Kwakwa nói.

Theo vị này, điều cần làm để đối phó với tình trạng NSLĐ giảm tốc hiện nay là tạo ra một khuôn khổ cho sân chơi bình đẳng với mọi thành phần kinh tế, khuyến khích cạnh tranh thực chất và bảo vệ quyền sở hữu tài sản. Do đó, chương trình nghị sự cải cách thể chế kinh tế thị trường của Việt Nam cần đẩy mạnh hơn nữa thì mới có thể đạt được mục tiêu này.

Ngoài ra, cần thực hiện tiếp cận đất đai và vốn dựa trên các tiêu chí thị trường hơn nữa, nhằm đảm bảo rằng nguồn lực được phân bổ cho đúng mục đích sử dụng, hiệu quả nhất và tiết kiệm nhất.

Ghi nhận ý kiến đóng góp trên, tại diễn đàn VDPF lần này, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng cho biết, mục tiêu tổng quát phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 2016-2020 của Việt Nam là phát triển nhanh, bền vững hơn 5 năm vừa qua trên nền tảng kinh tế vĩ mô ổn định. Để thực hiện mục tiêu đó thì một trong những giải pháp mà Chính phủ đặt ra là chuyển đổi mô hình tăng trưởng, đặc biệt hướng vào nâng cao NSLĐ.

Xốc lại quyết tâm

Chia sẻ tại diễn đàn, đại diện Đại sứ quán Úc khuyến nghị, trong 5 năm tới, Chính phủ nên xây dựng và thực hiện một chiến lược triệt để, toàn diện và minh bạch để dần từ bỏ sở hữu nhà nước ở những lĩnh vực không cần đầu tư nhà nước. Cùng quan điểm này, bà Kwakwa khuyến nghị nhà nước cần chuyển đổi vai trò sang kiến tạo và quản lý nhiều hơn. Theo đó, Chính phủ nên rút khỏi các lĩnh vực không cần thiết tham gia, nhằm tạo khoảng không gian cho các DN tư nhân nhập cuộc.

“Quyết định thoái vốn hoàn toàn khỏi Vinamilk hay một số DN khác gần đây là bước đi theo hướng này. Nếu thực hiện tiếp các bước tương tự, mức độ tín nhiệm của Chính phủ về cải cách sẽ được nâng lên. Tất cả những hành động như vậy sẽ giúp hình thành một khu vực kinh tế tư nhân năng động”, bà Kwakwa kỳ vọng.

Bên cạnh đó, năng lực và trách nhiệm giải trình của Chính phủ cũng là vấn đề được các đại diện đối tác phát triển lưu ý, khi nền kinh tế - xã hội Việt Nam sẽ phải đối mặt với nhiều thách thức phức tạp trong những năm tới. Bởi quá trình cải cách hành chính công kéo dài của Việt Nam cho đến nay vẫn chưa cho thấy kết quả rõ nét.

“Có lẽ, cần xem xét và xốc lại quyết tâm thì mới có thể thành công được. Cho phép người dân phản hồi thường xuyên và thực chất trong quá trình hoạch định và theo dõi thực hiện chính sách sẽ giúp tăng cường trách nhiệm giải trình của Chính phủ”, bà Victoria Kwakwa đề xuất.

Ghi nhận những ý kiến mang tính xây dựng và thẳng thắn trên, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng khẳng định, Việt Nam sẽ tập trung tiếp tục nâng cao năng lực quản trị quốc gia, quản trị nền kinh tế, xây dựng nhà nước pháp quyền, hoàn thiện hệ thống thể chế, luật pháp, bảo đảm quyền dân chủ tự do, quyền sở hữu của người dân, quyền con người, quyền công dân theo Hiến pháp 2013.

Bên cạnh đó, Thủ tướng cũng cho biết, Chính phủ sẽ tập trung sức hoàn thiện cơ chế kinh tế thị trường, theo hướng thực hiện đầy đủ, hiện đại, hiệu quả hơn và phù hợp với thông tệ quốc tế về thể chế kinh tế thị trường.

“Việt Nam sẽ tiếp tục thực hiện, tạo lập và phát triển các định chế của kinh tế thị trường để vận hành đồng bộ, hiệu quả. Như thị trường đất đai mà các bạn nói tới nhiều thì chúng tôi sẽ tiếp tục cải cách để thị trường này dễ tiếp cận hơn, bình đẳng, công khai minh bạch hơn”, Thủ tướng cam kết.

Đồng thời, khi thực hiện đầy đủ thể chế kinh tế thị trường thì sẽ huy động được nguồn lực cả trong nước và ngoài nước cho phát triển, qua đó giải đáp được câu hỏi đặt ra về nguồn lực để phát triển mà các đối tác phát triển quan tâm.