Giảm lãi suất: Xu thế tất yếu

Chủ động đón đầu

Ngay từ đầu năm, Nghị quyết số 01/NQ-CP của Chính phủ đã tiếp tục nhấn mạnh giảm mặt bằng lãi suất ở mức hợp lý phù hợp với diễn biến nền kinh tế vĩ mô. Về phía NHNN cũng nhiều lần bày tỏ trên các diễn đàn về mục tiêu sẽ giảm lãi suất xuống khi các điều kiện cần và đủ là lạm phát và thanh khoản được cải thiện.

Chính vì vậy, quyết định hạ 1% lãi suất huy động xuống 13%/năm của NHNN là sự điều chỉnh cần thiết để đưa lãi suất cho vay về một mặt bằng hợp lý để hỗ trợ DN duy trì, phát triển hoạt động sản xuất kinh doanh, tạo điều kiện nâng cao chất lượng tín dụng. Hơn thế, việc hạ lãi suất góp phần thực hiện các mục tiêu lớn kinh tế vĩ mô.

Trước câu hỏi liệu việc hạ lãi suất thời điểm này đã thực sự bền vững, Thống đốc NHNN Nguyễn Văn Bình cho biết, thanh khoản của hệ thống ngân hàng đã được cải thiện. Biểu hiện, huy động vốn qua trái phiếu Chính phủ 2 tháng 2012 đã tăng 10,5%, lãi suất trúng thầu trái phiếu cũng chỉ 11%/năm. TS. Nguyễn Ngọc Bảo - Chủ tịch Hội đồng thành viên Agribank cho rằng, cơ sở hạ lãi suất khá bền vững, biểu hiện ở chỗ thanh khoản của hệ thống đã được cải thiện tích cực, lãi suất liên ngân hàng đang ở mức khá thấp, chỉ số CPI tiếp tục xu hướng giảm, tỷ giá tương đối ổn định. Với mức giảm 1% khá hợp lý để các ngân hàng tiếp tục giảm lãi suất cho vay. Thống nhất trên tinh thần ấy, không cần đợi đến giờ G, một loạt các ngân hàng đã thông báo hạ lãi suất cho vay và đối tượng cho vay cũng đã được mở rộng...

Hài hòa lợi ích

Tuy nhiên, có ý kiến cho rằng, việc công bố chương trình gói vốn rẻ chỉ là hình thức, chiêu tự PR... của các ngân hàng. Về vấn đề này, Tổng giám đốc NHTMCP Xăng dầu Petrolimex (PGBank) Nguyễn Quang Định cho rằng, giảm lãi suất cũng là mong muốn của các ngân hàng. Bởi nếu cứ giữ mức lãi suất cao thì chính ngân hàng cũng khó cho vay ra khi mà "sức chịu đựng" của các DN cũng có hạn.

Theo NHNN, dư nợ tín dụng hệ thống đến cuối tháng 2/2012 giảm 2,51% so với cuối năm trước. Do vậy, giảm lãi suất là yêu cầu bức thiết từ cả hai phía: ngân hàng và khách hàng. Hiện, PGBank đang chờ quyết định của NHNN để tiếp tục giảm lãi suất cho các DN. Với mức tăng trưởng tín dụng 15%, PGBank tập trung DNNVV, DN có nguồn thu xuất khẩu... Những đối tượng này, ngân hàng sẽ chủ động gặp gỡ, thực hiện các chương trình tiếp thị để phát triển thêm khách hàng mới. Để DN có thể tiếp cận vốn, ngân hàng cũng tư vấn làm sao cho khách hàng hoàn thiện hồ sơ thủ tục vay vốn một cách hiệu quả nhất.

Đồng quan điểm trên, một lãnh đạo NHTM lớn cho rằng, rõ ràng thời điểm này DN không đủ khỏe để trang trải mức lãi suất cao như vậy nữa. Để hỗ trợ DN cũng như cải thiện tình hình tín dụng của bản thân thì ngân hàng cũng buộc phải tính đến phương án giảm lãi suất. Một khi lãi suất giảm, DN có thể vay nhiều hơn, làm ăn trở lại tốt hơn, có tiền trả lãi ngân hàng, theo đó nợ xấu giảm đi và một vòng quay mới có thể sẽ được cải thiện tốt hơn.

Và thận trọng

Tuy nhiên, việc giảm lãi suất huy động dù ít nhiều cũng sẽ gây xáo trộn đối với người gửi tiền, cũng như các ngân hàng đặc biệt là các ngân hàng nhỏ khi mà thanh khoản đang là vấn đề sống còn. Nhiều ý kiến lo ngại, rất có thể những ngân hàng này sẵn sàng trả với giá cao hơn để tăng sức cạnh tranh không lành mạnh. Và sẽ lại có một cuộc đua ngầm về lãi suất. Do vậy, vấn đề không nhỏ đặt ra đối với trách nhiệm của Cơ quan Thanh tra giám sát NHNN là phải kiểm soát gắt gao việc thực hiện trần lãi suất tại các ngân hàng để đảm bảo thị trường cạnh tranh công bằng, lành mạnh.

Một vấn đề nữa đang đặt ra, mặc dù DN cũng như nền kinh tế cần một mặt bằng lãi suất thấp hơn cho thực hiện các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội, tuy nhiên chỉ số lạm phát chưa thực sự ổn định. Theo Tổng cục Thống kê, CPI tháng 2 tăng 1,37% so với tháng trước nhưng so với cùng kỳ năm 2011 tăng 16,44%. Chưa kể giá gas liên tục điều chỉnh, xăng cũng vừa bất ngờ tăng mạnh, tình hình chính trị thế giới đang trở nên phức tạp...

Tất cả những điều này làm dấy lên mối lo ngại lạm phát sẽ quay lại. Do vậy, một số chuyên gia trong nước và quốc tế tỏ ra rất đồng tình với bước đi thận trọng của NHNN khi tuyên bố chỉ giảm trần lãi suất huy động 1% xuống còn 13%/năm. Đây được xem là động thái "thăm dò" phản ứng của thị trường để đến khi lạm phát "dịu hơn" sẽ có những bước đi quyết liệt hơn.Đặc biệt, về lâu dài, khi thị trường lãi suất ổn định thì không thể sử dụng các biện pháp hành chính kiểm soát mà để thị trường tự điều chỉnh, định đoạt.

Thanh Huyền